0 ‘zbekictonninr kelajakda buyuk davlatga aylanishi 0 ‘zbekiston Pre
zidenti I.A .K arim ov aytib o'tganidek, to ‘itta m a ’naviy-axloqiy negizlar-
ga asoslanadi. Bular:
- um um insoniy qadriyatlarga sodiqlik;
- xalqim izning m a’naviy m erosini m ustahkam lash va rivojlantirish;
- insonning o ‘z im koniyatlarini erkin nam oyon qilish;
- vatanrarvarlik26.
M ustaqil 0 ‘zbekistonni buyuk davlat darajasida taraqqiy etishi uchun
jam iyat m a’naviyatini rivojlantirish zaryr. Zero, m a ’naviy kam ol topgan
insonlargina buyuk kelajak sari intiladilar. M a ’naviy yetuklikning eng
m uhim belgisi esa vatanparvarlikdir.
Vatanparvarlik shaxsning o ‘zi m ansub b o ‘lgan millat, tu g ‘ilib o'sgan
vatani tarixidan g ‘ururlanishi, buguni to ‘g ‘risida qayg‘urishi ham da
uning porloq istiqboliga b o ‘lgan ishonchini ifoda etuvchi yuksak insoniy
fazilat sanaladi.
“Vatanparvarlik - o ‘z
taqdirini vatan, m illat taqdiri bilan bog’lagan
barcha kishilarga xos fazilat. M illat taraqqiyotining imkoniyatlari, shon-
shuhrati, obro‘-e’tibori ham shu m illat kishilari vatanparvarlik tuyg‘usi-
ning darajasi bilan bog ‘liqdir”27.
Vatanparvarlik - tu g ‘ma, irsiy xususiyat emas, balki ta ’lim tarbiya
natijasida shakllanadigan m a'naviy-axloqiy xislatdir. B olalarni vatanpar
varlik ruhida tarbiyalash jarayoni insonda turli fazilatlam i shakllantirish,
y a ’ni aqliy, axloqiy, estetik, jismoniy, huquqiy, fuqarolik, m illiy o ‘zlikni
anglash, sofdillik.
insonparvarlik, m illatparvarlik v a boshqalarning um u
miy m ajm uida tarkib topadi. Zero, millatni, xalqni o ’z ezgu niyatiga
yetishida Prezident I.A. K arim ov ta ’kidlaganidek, fuqarolarda, xususan
yoshlarda milliy m afkuraviy qarashni tarbiyalash, aynan bugungi istiqlol
sharoiti talablari borasidagi ta ’lim iy-tarbiyaviy
va ijtim oiy-iqtisodiy
m uam m olarni bartaraf etishda m uhim vosita bo ‘lib xizm at qilishi m um
kin. Shuning uchun ham “milliy g ‘urur, milliy iftixor har qanday ishi-
mizning poydevori b o ‘lm og‘i kerak”28.
26. Karimov I.A. 0 ‘zbekistonning o 'z istiqlol va taraqqiyot y o ‘li. - Т., « 0 ‘zbekiston»,
1992.- 6 5 - b .
27. Yusupov E. Inson kamolotining m a’naviy asoslari. - Т., «Universitet», 1998. - 148-b.
28. Atadjanova Sh. Oilada o ‘spirin-yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda milliy
qadriyatlardan foydalanishning pedagogik asoslari: Pedagogika fanlari nomzodi ... diss.
- T , 2001. -2 3 -b .
120
Bu m uqaddas g ‘oyalar m illati va e ’tiqodidan q at’iy nazar, yosh avlod-
ning, har bir fuqaroning ongiga singdirilishi kerak. Bugungi yoshlarda
m illiy g ‘urur, m illiy tu y g ‘u kabi tushunchalam i tarbiyalash vatanparvar
lik m uam m osi bilan bog'liqligini har bir 0 ‘zbekiston fuqarosi, farzand-
lari ‘'yaxshi anglam og'i va unga o ‘z ongi, ixtiyori, xohishi v a istagi bilan
m unosabatda bo‘lm og‘i darkor” .
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A .K arim ov m ustaqillikni mus-
tahkam lashning asosiy negizlaridan biri “vatanparvarlik” deb k o ‘rsatar
ekan. demak. bugun vatanparvarlik tarbiyasi davlat aham iyatiga m olik
m uam m o sifatida qaralishini ta ’kidlaydi.
Vatanparvarlikning ijtim oiy-pedagogik asoslari quyidagilardan ibo-
ratdir:
-v a ta n p a rv a rlik tuyg ‘usi ijtimoiy m unosabatlarni tashkil etish jaray o
nida shaxsning vatan ham da uning m avjudligi darajasiga nisbatan yon-
dashuvida aks etadi;
- vatanparvarlik tuy g‘usiga ega b o ‘lish shaxsning um um iy kam oloti,
m a'naviy dunyoqarashi, tafakkuri, shuningdek, hayotiy tajribasi negizida
yuzaga keladi;
- vatanparvarlik individual xususiyat bo ‘lib,
u tarixiy obyektiv sha-
roitda nam oyon b o ‘luvchi psixologik-pedagogik hodisa hisoblanadi;
- vatanparvarlik m a'naviy ehtiyoj sifatida uzluksiz, tizimli ham da samarali
tarzda tashkil etiluvchi pedagogik-ijtim oiy tarbiya natijasida qaror topadi;
- shaxsda vatanparvarlik tuyg‘usini tarbiyalash uning ijtimoiy jam i
yat bilan yakdilligini ta ’m inlashga xizm at qilish bilan birga davlat va xalq
m anfaatlariga uy g‘un keladi.
Psixologik m unosabatlam ing barcha o‘ziga xosliklarini qamrab olgan
holda, vatanparvarlik tuyg‘usi o ‘zida kognitiv (bilishga oid), em otsional
va xulq-atvor k o ‘nikm alarini aks ettiradi.
Dostları ilə paylaş: