lanishi, uning eng yaxshi an'an a va m uvafaqqiyatlarini saqlab qolish va
k o ‘paytirishda faol ishtirok etish;
- tabiatni sevish v a ardoqlash;
- o 'z V atanidayashayotgan xalqlar o ‘rtasidagi do'stlikni rivojlantirish
va m ustahkam lash;
- boshqa m illat vakillarining hayot y o ‘li bilan qiziqish va ularning
an’ana, urf-odatlarini hurm at qilish va o ‘zaro tajriba almashish.
Emotsional tarkibiy qism
Vatan tushunchasiga xos barcha narsalarni
idrok etish bilan bog‘liq hissiyotlar tizimi bilan
tavsiflanadi v a aks et-
tirilayotgan obyekt bilan bog'liqlikda quyidagi his-tuyg'ulam i hosil qiladi:
- estetik his-tuyg‘ ular - Ona Vatan go‘ zalliklaridan bahram and bo ‘ lish ;
- lirik his-tuyg'ular - "qondoshlik, yaqinlik hissi” - vatanning bir par-
chasi ekanligini his etish;
- gnostik his-tuyg‘ular - Vatani va o ‘zi tu g ‘ilib o ‘sgan yurt tarixi,
an ’analari v a m arosim lari bilan tanishish natijasida yuzaga keladi;
- ja m g ‘arilgan his-tuyg‘ular - m am lakatim izdagi tabiat va inson
resurslariga doir tasavvurlar bilan bog‘liqlikda nam oyon b o ia d i.
Xulq-atvorga doir tarkibiy qism
bolalarda aniq m unosabatni paydo
qiladigan, chuqurlashtiradigan va mustahkam laydigan
vatanparvarlikka
doir innovatsion xulq-atvor tajribalarini talab etadi. Shuning uchun bo
lalarda bizning, m ening sifatidagi Vatan tuyg'usini shakllantirish bilan bir
qatorda, ularda keyingi avlod uchun eng yaxshi narsalarni saqlab qolish
va ko'paytirishga doir faoliyatda faol ishtirok etishni tarkib toptirish zarur.
Vatanga m uhabbat hissi m aktabgacha
ta'lim
yoshidagi bolalarda kat-
talar tom onidan bolaning ruhiy taraqqiyotini ham da ular tafakkurining
aniq va obrazliligini e ’tiborga olgan holda m a’ lum izchillik bilan tarbiyal-
ab boriladi. Shuning uchun m azkur yoshdagi bolalarda Vatanga m uhabbat
hissini ularga yaqin va tanish b o ‘lgan aniq faktlar. yorqin m isollar orqali
tarbiyalab boriladi. Tarbiyachilar bolalarda o ’z
oilasiga, uyiga, m aktab
gacha ta’lim m uassasasiga va bolalarni o ‘rab turgan atrof-m uhitga mehr-
muhabbatni va ularga sodiq bo'lishni tarbiyalayotib. eng m uhim ijtimoiy
his hisoblangan vatanga m uhabbatni tarbiyalab boradi.
Kichik yosh guruhi bolalari tevarak-atrofdagi voqea-hodisalarning
faqat tashqi belgilarini anglay oladilar. Ular M ustaqillik, N avro'z. Hayit
baramlarini ham m a kishilar shodiyonalik bilan kutib olishlarini k o ‘radilar,
bundan juda zavqlanadilar, am mo buning sabablari, natijalari bilan qiziq-
maydilar. Biroq m azkur yosh guruhi bolalar
tevarak-atrofdagi kishilar
122
mehnati, ularning bolalarga ko ‘rsatayotgan g ‘am xo‘rliklari bilan kattalar
tanishtirib borishlari, aniq m isollar orqali tushuntirib borishlari lozim.
Kichik yosh guruhida vatanga m uhabbat hissi o ‘z uyiga, m aktabgacha
ta ’lim m uassasasiga, tarbiyachiga m uhabbatni tarbiyalashdan boshlanadi.
B olalar ota-onalar, tarbiyachilar ularga qanday g ‘am xo‘rlik qilayotganini
ko 'ra oladilar va his etadilar, natijada bolalarda ularga b o ‘lgan m uhabbat
yanada ortadi, ularning g'am xo'rlik va him oyasiga ishonch hosil qiladilar.
0 ‘rta yosh guruhi bolalari kattalar m ehnatini,
ularning jam iy at rivoji
uchun q o ‘shayotgan hissalari, kishilar tom onidan am alga oshirilayotgan
obodonlashtirish ishlarini tushunadigan b o ‘lib qoladilar. M azkur yosh
guruhi bolalari endi kengroq doiradagi kishilar bilan m unosabatda b o ‘la
boshlaydilar. U lar ota-onalari va tarbiyachilardan o ‘z shahri, qishlog‘i
to ‘g'risid a k o ‘p narsani bilib oladilar.
K atta guruh bolalariga uyda ota-onasi, bobo-buvilariga yordam ber
ish topshiriladi. B utun guruh bolalari bilan ular oilada kattalarga qanday
yordam berganliklari haqida suhbatlashiladi. M azkur yosh guruhi tarbi-
yalanuvchilarida vatanga m uhabbat hissini tarbiyalashda badiiy adabi-
yotlardan foydalanish m aqsadga muvofiq.
Tayyorlov
guruhi bilan esa, tarbiyachi jonajon shahar, qishloqdagi
eng k o ‘rkam joylarni, m aydonlam i, binolam i, bog‘larni k o ‘rsatadi.
K o ‘cha, m aydonlar va xivobonlam ing nom i shahar yoki qishloqning
kelib
chiqish tarixini, xalqning o ‘tm ishini anglatishini tushuntirib bora-
di. Bu nom lar ijtimoiy hayot, buyuk olimlar, xalq e ’zozlagan kishilar
sharafiga qo‘yilganini tushuntiradi. Shuningdek, m azkur yosh gum hi
tarbiyalanuvchilari bilan “X otiram iz
ham rohim iz, qadr esa qom atimiz",
“0 ‘z b e k is to n - bayrog‘ingiz” , “B eg‘ubor bolalik him oyachilari", “Uyim
- Vatan ichra b o 'sto n im ” kabi vatanparvarlik mavzusidagi turli tadbirlar.
m ashg‘ulotlar o ‘tkazish yaxshi samara beradi.
Dostları ilə paylaş: