Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti z. O. Kuvandikov

Mavzuni mustaxkamlash uchun savollar  
1. 
Tadbirkorlik shartnomasi tushunchasi, subyektlari va 
ahamiyati.
2. 
Tadbirkorlik shartnomalarini tuzish, o`zgartirish va bekor 
qilish
3. 
Tadbirkorlik shartnomalarini bajarishni ta’minlash usullarini 
sanab bering.
4. 
Shartnomaviy 
munosabatlarning 
huquqiy 
jihatdan 
taminlanishini tashkil etish.
5. 
Tadbirkorlik shartnomalarini tuzish va bajarishni nazorat 
qilish
6. 
Shartnoma majburiyatlarini buzganlik uchun javobgarlik.
Bobni o‘zlashtirish uchun testlar  
1. “bozor munosabatlarini shartnoma majburiyatlarisiz tasavvur 
qilib bo`lmasligini yodda tutish lozim” degan fikr kim tomondan igari 
surilgan? 
 A. 
O‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti 
tomonidan.
B. Akademik X. Raxmonqulov tomonidan.
S. Professor, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan yurist I. Zokirov 
tomonidan. D. Professor R.J. Ro‘ziev tomonidan.
2. I.B. Zokirovning fikricha, shartnomalar erkinligi tamoyilini 
quyidagi qaysi holatlarni ajratib kursatish orqali tushunish mumkin?  
A. subyektning shartnoma bo‘yicha o‘z kontragenti, ya’ni shartnoma

---

322 
bo‘yicha sherigini tanlash erkinligi; shartnoma predmetini, ya’ni 
aynan qanday holat yuzasidan shartnoma tuzishni tanlash erkinligi; 
shartnoma shartlarini tanlash erkinligi.  
B. subyektning shartnoma bo‘yicha o‘z kontragenti, ya’ni shartnoma
bo‘yicha sherigini tanlash erkinligi; shartnoma predmetini, ya’ni 
aynan qanday holat yuzasidan shartnoma tuzishni tanlash erkinligi; 
shartnoma majburiyatini tanlash erkinligi.  
S. subyektning shartnoma bo‘yicha o‘z kontragenti, ya’ni shartnoma
bo‘yicha sherigini tanlash erkinligi; shartnoma predmetini, ya’ni 
aynan bir turdagi holat yuzasidan shartnoma tuzishni tanlash erkinligi; 
shartnoma shartlarini tanlash erkinligi.
D. subyektning shartnoma bo‘yicha o‘z manfaatini, ya’ni shartnoma
bo‘yicha sherigini tanlash erkinligi; shartnoma predmetini, ya’ni 
aynan qanday holat yuzasidan shartnoma tuzishni tanlash erkinligi; 
shartnoma shartlarini tanlash erkinligi.
3. Quyidagi Pul mablag`lari va boshqa mulkdan oqilona 
foydalanmaslik, to`lov intizomini buzganlik, shartnoma majburiyatlarini 
bajarmaslik va korxonalarni bankrotlik darajasigacha olib kelganlik 
uchun xo‘jalik yurituvchi subyektlarning rahbarlarini va boshqa 
xodimlarni egallab turgan lavozimidan ozod etishga qadar bo`lgan 
intizomiy 
javobgarlikka 
tortish 
haqida 
tegishli 
organlarga 
taqdimnomalar kiritish huquqi berilgan.  
A. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998 yil 4 martdagi 
Farmoniga muvofiq iqtisodiy sudlariga berildi.  
B. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998 yil 5 martdagi 
Farmoniga muvofiq iqtisodiy sudlariga berildi.  
S. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yil 2-maydagi 
Farmoniga muvofiq iqtisodiy sudlariga berildi.
D. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998 yil 29 avgustadgi 
Farmoniga muvofiq iqtisodiy sudlariga berildi.
4. Quyidagi to`lov talabnomasi akseptini asossiz ravishda butunlay 
yoki qisman rad etganlik, shuningdek hisob-kitobning boshqa shakllarida 
tovarlar (ishlar, xizmatlar) haqini to`lashdan bosh tortganlik (bank 
muassasasiga to`lov topshiriqnomasi taqdim etmaganlik, chekni 

---

323 
bermaganlik, akkreditivni taqdim etmaganlik va hokazo) uchun sotib 
oluvchi (buyurtmachi) mahsulot yetkazib beruvchiga o`zi to`lashni rad 
etgan yoki bosh tortgan summaning necha foizi miqdorida jarima 
to`laydi.  
A. 15 foizi miqdorida jarima to`laydi.
B. 0,4 foizi miqdorida, ammo kechiktirilgan to`lov summasining 
50 foizidan ortiq bo`lmagan miqdorda penya to`laydi. S. 20 foizi 
miqdorida jarima to`laydi.
D. hisob varaqdan mablag`larni asossiz ravishda akseptsiz hisobdan
chiqarganlik uchun aybdor taraf ikkinchi tarafga asossiz ravishda 
akseptsiz hisobdan chiqarilgan summaning 10 foizi miqdorida jarima 
to`laydi.
5. Quyidagi to`lov talabnomasi akseptini asossiz ravishda butunlay 
yoki qisman rad etganlik, shuningdek hisob-kitobning boshqa shakllarida 
tovarlar (ishlar, xizmatlar) haqini to`lashdan bosh tortganlik (bank 
muassasasiga to`lov topshiriqnomasi taqdim etmaganlik, chekni 
bermaganlik, akkreditivni taqdim etmaganlik va hokazo) uchun sotib 
oluvchi (buyurtmachi) mahsulot yetkazib beruvchiga o`zi to`lashni rad 
etgan yoki bosh tortgan summaning necha foizi miqdorida jarima 
to`laydi.  
A. 15 foizi miqdorida jarima to`laydi.
B. 0,4 foizi miqdorida, ammo kechiktirilgan to`lov summasining 
50 foizidan ortiq bo`lmagan miqdorda penya to`laydi. S. 20 foizi 
miqdorida jarima to`laydi.
D. Hisob varaqdan mablag`larni asossiz ravishda akseptsiz hisobdan
chiqarganlik uchun aybdor taraf ikkinchi tarafga asossiz ravishda 
akseptsiz hisobdan chiqarilgan summaning 10 foizi miqdorida jarima 
to`laydi.

 
 
 
 

---

324