Davolash.
Apostematoz pielonefrit aniqlanganda tezda operatsiya qilish
kerak: buyrak taftishi va dekapsulyasiya qilinadi. Agar apostematoz pielonefrit
o‘tkir ikkilamchi pielonefritning asorati bo‘lsa, buyrakni drenajlash (nefro– yoki
pielostomiya) qilinadi.
Operatsiyadan keyingi davrda yiringli zaharlanish va buyraklar
funksiyasining pasayishi sababli vena ichiga 20% li 500 ml glyukoza eritmasi (25
TB insulin bilan), 0,9 % li 500 ml natriy xlorid eritmasi, 400 ml gemodez, 200 mg
gacha kokarboksilaza, 1–2 ml piridoksin (vitamin V
6
), 500 mg gacha askorbin
kislata (vitamin S) 0,06% li 0,1– 1 ml korglikon, 15 % li 50 ml mannitol, 20–60 mg
furosemid (lazeks), 250 ml tabiiy plazma, 100 ml neokompensan, 250 ml yangi
tayyorlangan sitratli qon buyuriladi. Kislota–asos holatini korreksiya qilish uchun,
uning aniqlangan nazorati ostida 4–8 % 40–50 ml natriy gidrokarbonat eritmasi
quyiladi. Kuchli yiringli intoksikatsiya bo‘lganda ekstrakorporal detoksikatsiya –
gemosorbsiya, plazmaferez, plazmosorbsiya qo‘llaniladi.
Keksa odamlarda (60–65 yoshdan katta) yaqqol namoyon bo‘lgan
intoksikatsiyada, buyrak anchagina zararlanganda va ikkinchi buyrakda
ko‘rinadigan o‘zgarish bo‘lganda ba’zan bemorning hayotini saqlash uchun
nefrektomiya qilish maqsadga muvofiqdir. Lekin operatsiyadan keyingi yaqin
davrda ekstrakorporal detoksikatsiya usullarini qo‘llash imkoni bo‘lganda
ko‘rsatmasiga binoan a’zoni saqlaydigan operatsiyani ham bajarish mumkin.
Prognozi.
Apostematoz pielonefritda urosepsis bilan bog‘liq yuqori o‘lim
bo‘lishi 5–10% va keyinchalik surunkali pielonefrit rivojlanishi, ko‘pincha buyrak
bujmayishi bilan tugallanishi va nefrogen arterial gipertenziya paydo bo‘lishi
sababli prognozi yomon.
Buyrak karbunkuli
.
Kasallik yiringli–nekrotik zararlanishdan iborat bo‘lib,
buyrakning po‘stloq qavatida chegaralangan infiltrat hosil bo‘lishi bilan
xarakterlanadi. Buyrak karbunkuli birlamchi kasallik sifatida uzoqdagi yiring
o‘choqidan ko‘plab bakteriyalarning kirishi natijasida paydo bo‘lishi mumkin.
Bunda buyrakning po‘stloq qavatidagi katta qon tomirida yoki bir–biriga yaqin
joylashgan bir nechta mayda tomirlarda bakteriyalar trombi hosil bo‘ladi. Birinchi
holatda septik infarktning katta o‘choqi, ikkinchisida esa bir nechta mayda
o‘choqlar hosil bo‘lib, ular tezda qo‘shilib ketadi. Karbunkul yiring bilan eriganda
buyrakning miya qavatiga o‘tishi yoki jomga yoki paranefral kletchatkaga yorilishi
mumkin, bu yiringli paranefrit rivojlanishiga olib keladi. Agar buyrak karbunkuli
o‘tkir pielonefritning asorati bo‘lsa, unda u katta qon tomirning gematogen septik
trombozi natijasida ham, uning bo‘shlig‘i yallig‘lanish infiltrati bilan qisilishi
sababli xam paydo bo‘lishi mumkin.
Buyrak karbunkulining eng ko‘p qo‘zg‘atuvchisi tillarang va oq
stafilokokklar, ichak tayoqchasi va proteyalar bo‘ladi. Buyrak karbunkuli va
apostematoz pielonefrit 40 % bemorlarda birgalikda uchraydi.
Buyrak karbunkuli yumaloq shaklda bo‘rtib turganday ko‘rinadi, kesib
ko‘rilganda u nekrozga uchragan to‘qimalardan iborat bo‘lib, bir–biri bilan
qo‘shilib, singib ketgan ko‘p mayda yiringchalar buyrak parenximasiga ponasimon
shaklda ichiga kirgan bo‘ladi. Karbunkulning asosi buyrakning fibroz pardasiga
yopishib turadi, u hamma vaqt yallig‘lanish jarayoniga, qo‘shilib ketadi (perinefrit).
Avval u infiltratsiyalanadi, qalinlashadi, buyrak yuzasiga yopishgan bo‘lib,
keyinchalik uning yiringli erishi boshlanishi mumkin. Jarayonga ko‘pincha
paranefral kletchatka tortiladi. Avval uning reaktiv shishi va infiltratsiyasi,
keyinchalik esa yiringli paranefrit rivojlanadi. Karbunkul buyrakning yuqori
segmentida joylashganda yallig‘lanish infiltrati buyrak usti beziga o‘tishi, uning
gipofunksiya sindromini paydo qilib, reaktiv plevrit bilan kuzatilishi mumkin.
Dostları ilə paylaş: |