soat falsafa tushunchasining kelib chiqishi


Qadimgi Misr va Bobil falsafasi



Yüklə 85,98 Kb.
səhifə6/12
tarix28.11.2023
ölçüsü85,98 Kb.
#168027
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
1 (2) (1)

Qadimgi Misr va Bobil falsafasi. Eramizdan avvalgi turtinchi ming yillikning oxiri va uchinchi ming yillik boshlarida kadimgi Misr va Bobil xududida dastlabki diniy-falsafiy fikrlar, olam xakidagi fanlar, ya’ni astronomiya, kosmologiya, matematika, mifologiyaga oid karashlar birmuncha rivoj topgan. Tabiiy-ilmiy, diniy-falsafiy fikrlarning yuzaga kelishi ikki yunalishda borgan. Birinchi yunalish olam xakidagi tasavvurlarning astronomiya, kosmologiya, riyoziyot fanlari rivoji bilan boKlik ekanini, ikkinchi yunalish esa, bu tasavvurlarning mifologiya bilan boKlik bulganini kursatadi.
Birinchi xolda, asosan, tabiiy bilimlarga tayanilgan, kundalik xayotda duch kelinadigan vokea-xodisalar anik dalillar asosida taxlil etilgan, urganilgan, ulardan tegishli xulosalar chikarilgan. Bu - usha davr uchun tabiiy xol edi, ya'ni u - davrning inson ongida aks etishi, kundalik turmush xodisalarining oddiy bir tarzda ifodalanishi edi. Aynan ana shu xol tabiiy bilimlar rivojiga, garchand sodda tarzda bulsa-da, aksariyat xodisalarning falsafiy asosda izoxlanishiga sabab bulgan.
Ikkinchi xolatda esa, xali tabiat kuchlarining karshisida nixoyatda ojiz bulgan odamzod, albatta, tevarak atrofdagi vokea-xodisalarni mifologik izoxlashi tabiiy bir xol edi. SHu bilan birga, odamning mavjudlik xossalarini va olam konuniyatlarini ilmiy tushunish kunikmasi xali shakllanib ulgurmagan usha kadim zamonlarda, afsona xamda rivoyatlarga asoslanib fikr yuritmaslikning imkoni xam yuk edi. Bu - usha davrlardan kolgan yozma manbalarda, xususan, «Xujayinning uz kuli bilan xayotining mazmuni xakida suxbati», «Arfist kushiKi», « z xayotidan xafsalasi pir bulgan kishining uz joni bilan suxbati» kabi bitiklarda yakkol namoyon bulgan. ularda xayotning, umrning mazmuni, usha davrdagi odamlarga xos tuyKular bayon kilingan.
Qadimgi Misr va Bobilda shakllangan falsafaning eng asosiy xususiyati shundan iborat ediki, ularda, bir tomondan, xudolarga ishonch, iloxiy kuchlarning tabiat va jamiyatga kursatadigan ta’sirini mutloklashtirish xususiyati ustuvor bulgan bulsa, ikkinchi tomondan, afsona va rivoyatlar tarzida bulsa-da, dunyoviy bilimlar, ilmiy karashlar xam asta-sekin shakllana boshlagan. umuman, bunday xususiyatni, kadim zamondagi barcha sivilizatsiyalarga xos deyish mumkin.

Yüklə 85,98 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin