So’z boshi

Cliidamlilik va uni rivojlantirish uslubiyati
Kurashchining chidamliligi - bu butun bellashuv davomida harakatlami yuqori sur’atda bajarish va butun musobaqa davrida bir nechta bellashuvlarni shiddat bilan o’tkazish qobiliyatidir. Yuqori darajadagi chidamlilik kurashchiga katta trenirovka va musobaqa nagruzkalarini zlasltirishga, musobaqa faoliyatida o ’zining harakat qobiliyatlarini tlaqonli ravishda amalga oshirishga imkon beradi.
Kurashda umumiy va maxsus chidamlilik farqlanadi.
Umumiy chidamlilik deganda sportchining sust shiddatdagi ishni uzoq vaqt bajarishga blgan qobiliyati tushuniladi.
Maxsus chidamlilik kurashchining musobaqa bellashuvi davomida turli xususiyatdagi harakatlar va amallarni har xil kuchlanishlar biian hamda gavdaning turli holatlarida yuqori sur'atda bajarish qobiliyati orqali tavsiflanadi.
Kurashchining musobaqa faoliyati ko’p qirrali va mushak tizimining ulkan ishi bi\an bog’liq (kurashda statik va dinamik tartibda ishlovchi deyarli hamma mushak guruhlari qatnashadi). Shuning uehun chidamlilik nafaqat ish)ayotgan mushaldavga yetkazib beriladigan kislorod miqdori bilan, balki mushaklarning o’zimr g, uzoq vaqt davom etadigan kuchli zriqishli ishga bo’lgan moslashishi bilan aniqlanadi Sportchi trenirovka va musobaqa faoliyatida ma’lum bir toliqsshni yengib o’tgan taqdirdagina uning chidamliligi takomillashadi. Jismoniy toliqish va chidamlilik asosida musbak faoliyatinmg turli xildagi ta’minoti jarayonlari yotganligini bilgan holda ularning faoliyat krsatish darajasini oshirish uchun ularga maqsadli ta’sir etish mumkin. Trenirovka nagruzkasi, sportchi organizmiga ta’sir krsatish chorasi sifatida, quyidagi tavsiflar bilan belgilanadi:
- mashq shiddati;
- mashq davomiyligi;
- takrorlash soni;
- dam olish oralig’i davomiyligi;
- dam olish xususiyati.
Bajarilayotgan mashq shiddati energiya l:a’minotining aerob va anaerob jarayonlari nisbati xususiyatiga ta’sir ko’rsatadigan nagruzkaning eng muhim tavsifi hisoblanadi. To’rtta shiddat zonasini ajratish qabul qilingan: maksimal, submaksimal, katta, sust.
Mashq davomiyligi uni bajarish shiddatiga nisbatan teskari bogMiqlikka ega. Ish davomiyligining 20-25 sekunddan 4-5 minutgacha ko’payishi bilan uning shiddati keskin kamayadi. Mashqning energiya ta’minoti turi uning davomiyligiga bog’Iiq.
Anaerob-alaktat rejimdagi mashqlar davomiyligi 3-8 sekundga, anaerob- glikolitik rejimda 20 sekunddan 3 minutgacha hamda aerob rejimda 3 minutdan va kproqqa teng.
Ko’p sonli tadqiqotlar natijalariga asoslanib, davomiyligi har xil bo’lgan maksimal jismoniy nagnizkada anaerob va aerob jarayonlaming umumiy energetik metabolizmga nisbatan hissasini aniqlash mumkin.
Tegishli natijalar 5-jadvalda kelitirligan.