So’z boshi

Birgalikda ta sir krsatish uslubi shunga bogMiqki, kurashchining kuch
imkoniyatlarini rivojlantirish bevosita ixtisoslashgan mashqlarni bajarish paytida sodir boMadi. Bir vaqtning o’zida kurashchining kuch qobiliyatlari va texnik-taktik

harakatlari rivojlantiriladi hamda takomillashtiriladi. Kurashda birgalikda ta’sir krsatish uslubidan foydaianishga misol tariqasida shunday mashqlarni keltirish mumkinki, kurashchi bu mashqlarda o ’z texnik harakatlarini oirroq vazn toifasidagi raqib bilan takomiliashtiradi Og’irlikning optimal lchamini aniqlab olish juda muhimdir. Haddan tashqari

katta lcham harakat malakasi tarkibining buzilishiga olib keladi, bu oqibatda harakat texnikasiga salbiy ta'sir ko’rsatadi.
Varicmtililik uslubi asosan turli vazndagi og’irliklar bilan maxsus mashqlami
bajarishni ko’zda tutadi. Har xil vazndagi sheriklar bilan mashqlar seriyalab bajariladi. Bitta seriyada avval og’irroq vazn toifasidagi raqib bilan 10-12 ta tashlash bajariladi, so’ngra teng vazndagi raqib bilan 15-16 ta tashlash, shundan keyin o’z vazn toifasidagi raqib bilan 10-12 ta tashlash bajariiadi. Hammasi bo’lib 3 seriya bajariladi. Dam olish oralig’i - 3-4 min. Tezkor-kuch sifatlarini (me’yordagi. kichik) rivojlantirishda variantlilik usulubi ayniqsa samaralidir.
Usullami ancha og’ir raqib bilan takomillashtirish alohida kuch imkoniyatlarini rivojlantirishga. kichik vazn toifasidagi raqib bilan esa - tezkorlik imkoniyatlarini rivcjlantirishga yordam beradi. Bu oqibatda musobaqa mashqida natijaning oshishiga olib keladi.
Mushaklarning izometrik kuchlanishi rnlubi turli mushak guruhlarining 4-6 sek
davom etadigan statik maksimal kuchlanishini nazarda tutadi. Izometrik mashqlarning qiymati shundaki, ularning hajmi uncha katta emas, kp vaqt olmaydi, bajarilishi ancha oson. Bundan tashqari. ulaming yordamida ma’lum bir mushak guruhlariga yoki zarur holatlarda, gavda qismlarini bukish yoki yozishning tegishii bo’g’im burchaklarida tanlab ta’sir ko’rsatish mumkin.


Tezkorlik va uni rivojlantirish uslubiyati
Kurashchi tezkorligi - bu uning mumkin qadar qisqa vaqt ichida avrim harakatlar va usullami bajarish qobiliyatidir. Tezkorlik sifatini yaxshi rivojlantirmasdan kurashda yuqori natijalarga erishib bo Imaydi. 0 ’z raciibidan hatto
sekundning yuzdan bir boMagiga tezroq harakat qiladigan kurashchi uning oldida muhim ustunlikka ega bo’ladi. Kurashchi tezkorligi ko’p jihatdan uning asab jarayonlari harakatchan-ligiga,
sharoitlarga, raqib harakatiaridagi kriinsiz o’zgarishlarni sezishga boMgan sezgirlik unda qay darajada rivojlanganligiga, bellashuvda har safar yuzaga kelgan vaziyatni bir zumda qabul qilish va to’g’ri baholay olish malakasiga, taktik harakatlarni o’z vaqtida va aniq bajarishga bogMiq.
Tezkorlikni rivojlantirish uchun quyidagi uslubllar qoMlaniladi:
M ashqlarni yengillashtirilgan sharoitlarda bajarish uslubi. Harakatlar va katta tezkorJik bilan bajariladigan alohida harakatlarni yengillashtirilgan sharoitlarda ko’p marta takrorlash. Masalan, usulni kichik vazn toifasidagi sherik bilan tezkorlikka e’tibor qaratgan holda bajarish. Mashqlami yengillashtirilgan sharoitlarda bajarish tezligi bo’yicha oddiy sharoitlarda bajariladigan harakatlardan oshadigan o ’ta tez harakatlaming bajarilishini rag’batlantiradi. Masalan, yugurish tezligini oshirish uchun qiyalangan yoMkacha bo’ylab (todan) yugurish qoMlaniladi.
M ashqni o irlashtirilgan sharoitlarda bajarish uslubi. Kurashchi musobaqalarda duch keladigan sharoitlardan ham ancha qiyin sharoitlarda maksimal tezkorlik bilan bajariladigan harakatlarni ko’p marta takrorlash. Masalan. og’ir vazndagi sherik bilan maxsus mashqlami bajarish.
Takroriy kuchlanishlar uslubi. Ikki xil ko’rinishda qoMlaniladi:

• 
  mashqlami chegaradagi va chegara atrofidagi tezlik bilan bajarish;
  
• 
  mashqlarni shunday sharoitda bajarishki, butida chegaradagi kuch zo’riqishlari nisbatan yerigil yukni katta tezlik bilan bir joydan ikkinchisiga o’tkazish yoMi orqali ta’mmlanadi.
  

0 ’yin va muisobaqa usullari ham katta ahamiyatga ega boMib, ulardan foydalanish sportchining emotsional muhiti, ruhiy holati, raqobatchilik hissining o’zgarib turishi hisobiga tezkorlikni rivojlantirish uchun qo shimcha turtki (rag bat)
boMishi murakin.
Kurashchining tezkorlik sifatlarini tarbiyalash uchun maksimal tezlik bilan bajariladigan mashqlar (ular odatda, tezlik mashqlari, deb ataladi) qoMlaniladi. Tezlik mashqlarining texnikasi ularning chegaradagi teziiklarda bajarilishini ta’minlashi shart, iVlashqlarni bajarish paytida asosiy kuchlanishlar bajarish usuliga emas, balki uning tezligiga qaratilishi uchun mashqlar shunchalik yaxshi o ’rganilgan va egallangan blishi kerak. Mashqlar davomiyligi shunday bo’lishi zarurki, bajarish oxiriga kelib tezlik, toliqishga qaramasdan, pasaymasligi shart. TezJik mashqlarini bajarish tartibiari katta ahamiyatga ega. Hai bir mashq davomiyligi 20 sek dan oshmasligi lozim, dam olish oralii, mashqrii takrorlash boshida, bir tomondan, kurashchining tiklanishishini, ikkinchi tomondan, uning markaziy asab tizimini optimal qo’zg’aIuvchanligini ta’minlashi, optimal blishi kerak.
Oraliqlarda dam olish faol blishi lozim. Buning uchun tanaffuslarda katta
kuchlanishlami talab qilmaydigan turli xil mashqlar bajariladi.