Sportcha yurisli texnikasini o‘rgatish metodikasi. Reja: I. Kirish

II.Asosiy qism
2.1. Sportcha yurish texnikasini o’rgatish uslubiyati
Sportcha yurish — yengil atletika turi; odatdagi yurishdan tik holatda tayanilayotgan oyoqni, albatta, toʻgʻri qolda, tizzani bukmasdan yurish bilan, yugurishdan — harakatning betayanch bosqichi boʻlmasligi (tovonni bosish shartligi) bilan ajralib turadi. Syu. tezligi odatdagi yurishdan 2—2,5 baravar yuqori boʻladi, bunga katta (105— 115 sm) va teztez (minutiga 180—200 ta) qadam tashlash bilan erishiladi. Musobaqalar stadion yoʻlkasida va asfalt yoʻllarda oʻtkaziladi. Erkaklar 10–50 km (rasmiy xalqaro musobaqalarda — 20 va 50 km), oʻsmirlar — 3– 10 km; ayrim mamlakatlarda ayollar — 3–20 km masofada musobaqalashadilar. Syu. musobaqalari 19-asr 2-yarmida avval Buyuk Britaniyada, keyin Kanada, AQSH, Shvetsiya, Fransiya, Germaniya va boshqa mamlakatlarda oʻtkazila boshladi. 1908-yildan Olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritildi.

Yengil atletikada yugurish turlari ravon yugurish, to’siqlar osha yugurish, kesishgan joy bo’ylab yugurishga bo’linadi va garchi o’zining qirralari bo’lsa-da, umumiy asoslarga ega.

Yugurish, yurish singari, tsiklik harakatlarga kiradi, bu erda harakat tsikli qo’sh qadamni o’z ichiga oladi. Yurishdagi ikkitalik tayanch davri o’rniga yugurishda uchish davri mavjud. Yugurishda quyidagilarni ajratish mumkin: a) bittalik tayanch davri; b) uchish davri; v) qadam tashlaydigan oyoqni o’tkazish davri (u tayanch davriga mos keladi). Yugurishda tezkorlik, hara-katlar amplitudasi, katta mushak kuchlanishlarining nmoyon bo’lishi yurishdagiga qaraganda ko’proq – bu omillar yugurish tezligiga bog’liq (tezlik qancha yuqori bo’lsa, aytib o’tilgan omillarning ahamiyati shuncha yuqori).
Qadam tashlaydigan (chap) oyoqni o’tkazish davri va depsina-digan (o’ng) oyoqning tayanch davri vaqtiga ko’ra mos keladi, keyin uchish davri boshlanadi, so’ngra qadam tashlaydigan (o’ng) oyoqni o’tkazish davri va depsinadigan (chap) oyoqning tayanch davri, keyin yana uchish davri keladi. Yugurishda harakat tsikli shunday ko’ri-nishga ega (5-rasm).

5-rasm. Qo’shqadamning bo’limlari va fazalari

.
Jamiyatda soglom turmush tarzini shakllantirish, axolii salomatligini mustaxkamlash, jismoniy soglom va ma’naviy boy yosh avlodni tarbiyalash, fukarolarning jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam jiddiy shugullanishlariga erishish bugungi kunning eng dolzarb masalalaridan xisoblanadi.
Engil atletikani «Sport malikasi» deb atashadi. Bu juda balandparvoz iboraga sportning bu turi loyikmi? – deb uylab kolasan. Yengil atletika barcha zamonaviy sport turlariga yul ochib berdi, futbol yoki basketbolni yugurmay yoki sakramay uynab bulmaydi, xattoki shaxmat ustasi xam musobakaga tayyorlanish jarayonida yugurish mashki bilan shugullanadi.
Millionlab insonlar uz salomatliklarini yurish, yugurish bilan mustaxkamlamokdalar.
Zamonaviy Olimpiya xarakatlarining asoschisi Per de Kuberten shunday degan edi: «Asosiysi galaba emas musobakada katnashish!»

Shunday ibora bor: