Suleyman-m teze qxd

(M.P.Vaqif) Çalışma 96. 
Yazıçı əşya və hadisələr arasındakı oxşarlığı və ya fərqi qabarıq 
şəkildə göstərmək üçün metaforalardan istifadə etmişdir. Həmin 
metaforaları tapın və nəyə işarə edildiyini göstərin. 
Keçdi pəncəmizə gözəl Qarabağ 
Öpsün qılıncımı hər qaya, hər dağ 
(S.Vurğun)
Həsən də qəlyan çəkər, 
Hüseyn də qəlyan çəkər. 
Tənbəki bol olanda Siçan 
da qəlyan çəkər. 
Hamam, hamam içində, 
Xəlbir saman içində Dəvə 
dəlləklik eylər, 
Köhnə hamam içində 
(Atalar sözləri)
Çalışma 97. 
Ad dəyişmə mənasında işlənən sözləri tapın, 
hadisənin, anlayışın adının başqa bir adla necə əvəz edilməsinə diqqət 
yetirin; 
Ləngərlənən meydana birdən yeni can gəlir, 
Azərbaycan, Türküstan, ardınca Turan gəlir 
(X.R.Ulutürk) 
İbrahim xan 
(yuxudan təlaşla qalxaraq); 
- O yandan Türkiyə, bu yandan İran, 
160 

---

Burdan da Rusiya göndərir fərman. 
Pəzmaq istəyirlər cah-cəlalımı (S.Vurğun) 
Çalışma 98. Bir tələbənin imtahan ballanm toplaya bilmədiyinə 
görə Akademiyadan xaric olunması haqqında dekanın adından əmr 
hazırlayın. 
Çalışma 99. Tədbir keçirilir. Qrup tələbələrinizin iştirakı 
barəsində dekana raport verin. 
Çalışma 100. Şeiri ifadəli oxuyun, bədii təsvir və ifadə 
vasitələrini tapın, ifadəliyin necə yaranmasına diqqət yetirin; 
Son payız dayanıb qışa müntəzir. 
Otların gözündə gilələnir yaş. 
Dağlardan sallanıb apana enir. 
Duman yavaş-yavaş, çən yavaş-yavaş. 
Ağaclar üsyana qalxıb, bozanb. 
Bircə budaqda da görünməyir bar. 
Bağlarda yarpaqlar elə qızanb. 
Deyirsən, indicə alışıb yanar. 
Külək xəzəlləri alıb döşünə. 
Qovur bağ-baxçanm hər bucağında. 
Torpaq da kökündən qopub düşənə. 
Yer vermək istəmir öz qucağında. 
Gecələr 
0
qədər uzun olubdur. 
Deyirsən, bir daha açılmaz səhər. 
Güllər elə yanıb, elə solubdur Bir də 
baş qaldırmaz bahara qədər. 
Kimsə yollanmayır tarlaya, çölə. 
Sanki təbiətin yuxusu gəlir. 
Günəşli günlərin özündə belə. 
Havadan yağışın qoxusu gəlir. 
Çılpaq budaqlarda qalan yuvalar. 
Uzaqdan qaralır bir yumaq kimi. 
Çırpına-çırpına əsir gilavar Hansı bir 
ağaca qonacaq kimi. 
Ш 

---

Torpaq həsrətiylə ağlayır bulud, 
Çay olur, göl olur gözünün yaşı. 
Coşan sellər, sular şahə qalxan at. 
Əzir xıncım-xıncım qayanı, daşı. 
İsti hava qıtdır, çəkilib göyə. 
Geyinib təbiət əskəri paltar. 
Payızın möhləti qurtanr deyə. 
Uca zirvələrə çilənir ilk qar. 
Qar istəyir düzən, barsız bağlar da. 
Çılpaq yerlərini örtsün, gizləsin. 
Ağsaqqal qış gəlir, payız dağlarda Çaşıb qalıb, bilmir, 
getsin, gözləsin. 
(Süleyman Hüseynov. Yaşanmış ömür. Bakı, 2001, 
səh.51-52) 
ÜSLÜBİ VASİTƏIƏR 
Düzgün şifahi nitqə və yazıya yiyələnmək hər bir adamın 
arzusudur. Məqsədə çatmaq üçün kiçik yaşlardan dilin fonetik, leksik 
və qrammatik normalanm mənimsəmək ilkin şərtdir. Lakin bu, 
düzgün nitq üçün kifayət etsə də, gözəl nitq üçün kifayət deyildir. 
Gözəl nitq bacanğı nümayiş etdirmək üçün dilin daxili quruluşunu, 
onun qayda-qanunlanm mükəmməl bilməklə dilin üslubi imkanlanna 
bələd əlmaq vacibdir. Nitqin üslubi cəhətdən düzgün qurulması isə 
ünsiyyət zamanı onun ahəngdarlığına, ob- razhğma, bədiiliyinə xüsusi 
qayğı ilə yanaşmaqla, dilin bədii təsvir və ifadə vasitələrindən kənkret 
məqam və şəraitdə yararlanmaq bacarağı ilə reallaşır. Nitq üslubi dil 
vasitələrindən, onun normalarından məqsədəuyğun istifadə tərzidir. 
"Üslub" sözü ərəbcə "tərz", "ifadə tərzi", "üsul" mənasındadır. 
İndi bu söz daha çox