Sumqayit döVLƏt universiteti faküLTƏ

Şəkil 11.5. Helmholts-Perrenə görə İET-in quruluşu və bu təbəqədə potensial düşgüsü.
burada, C – müstəvi kondensatorun elektrik tutumu;  – mühitin nisbi di­elek­­­trik nüfuzluğu; ₀ – 8,854·10^-12 Fm-ə bərabər olan elektrik sabiti;  – iki­­qat elek­­trik təbəqəsinin qalınlığı (kondensatorun köynəkləri arasındakı mə­­sa­fə); ₀ -İET-in elektrik potensialıdır.

Şəkil 11.5-də İET-in quruluşunun sxe­­mi və potensial düşgüsü ve­ril­miş­dir. İET-dəki ümumi potensial sıçrayışı, elə həm də bərk faza və məhlul ara­sındakı po­ten­­sial sıçrayışıdır, başqa söz­lə, tam ter­mo­­dinamik xarakter da­şıyır.

Bu nəzəriyyə bəzi təcrübi faktları izah edə bilmədiyindən yalnız tarixi əhə­miy­­­­­yət kəsb edir. Bu sxemin əsas ça­tış­ma­­­­­yan cəhəti Helmholts-Perren ikiqat tə­bə­­­­qəsinin qalınlığının molekulyar ölçüdə ol­­­­masıdır. Hidrodinamik tədqiqatlar za­ma­nı müəyyən edilmişdir ki, bərk və maye fa­­­­zalar bir-birinə nəzərən hərəkət etdikdə sü­­­­rüşmə sərhəddi maye fazada fazalararası sər­­­­həddən müəyyən məsafədə yerləşir. Bu şə­­­­raitdə bərk səthə “yapışmış” olan maye tə­bəqəsinin qalınlığı Helmholts-Per­ren İET-in qalınlığından böyükdür.
Qui-Çepmen nəzəriyyəsi (1910-1913)-Qui (1910) və Çepmen (1913) bir-birindən asılı olmadan İET-in qu­ru­lu­şu haqqında nəzəriyyə vermişlər. Bu nəzəriyyə Helmholts-Perren nə­zə­riy­yə­sinin çatışmayan cəhətlərini müəyyən dərəcədə aradan qaldırmağa im­kan verdi. Bu nəzəriyyəyə görə əksionlar əks istiqamətlərdə təsir göstərən elek­trostatik cazibə qüvvələrinin və istilik hərəkətinin təsiri altında oldu­ğun­dan onlar diffuziya təbəqəsində yerləşir.

Qui-Çepmen nəzəriyyəsinin əsas yaxınlaşmaları aşağıdakılardır: 1) İET müstəvidir; 2) dielektrik nüfuzluğu bərk səthdən olan məsafəsindən ası­lı deyildir; 3) ionlar nöqtəvi yüklərdir; 4) ionlar məhluldan İET-ə kö­çü­rül­dükdə yalnız elektrostatik qüvvələrə qarşı iş görülür.