Sumqayit döVLƏt universiteti faküLTƏ

Şəkil 11.7. Qui-Çepmenə görə İET-in quruluşu və bu təbəqədə potensial düşgüsü
Fazalararası sərhəddin bilavasitə yaxınlığında elektrik sahəsinin təsiri üs­tün olduğundan xeyli miqdarda əksionlar səthə cəzb olunur. Fazaların sər­həddindən uzaqlaşdıqca bu qüvvələr tədricən zəifləyir və ionların istilik hə­rəkətinin təsirilə mayedə yayılması güclənir, nəticədə səthdən uzaq­laş­dıq­ca əksionların qatılığı azalır və səthdən müəyyən məsafədə mayenin həc­mi qatılığına bərabər olur. Beləliklə, əksionların bərk səthlə dinamik ta­raz­lıqda olan diffuziya təbəqəsi yaranır.

Digər tərəfdən mayedə səthlə yükü eyni olan ionlar (koionlar) elektro­sta­tik qüvvələrin təsirilə itələnir. PƏİ və əksionların diffuziya təbəqəsində pay­­lanması şəkil 11.6-da göstə­ril­miş­­dir.

Deyilənlərdən aydın olur ki, fa­za­­la­rın sərhəddində potensialın sıç­ra­yış­la də­yişməsi əvəzinə, bir faza­nın po­ten­si­a­lından digər fazanın po­ten­sialına ke­­­­çid tədricən müşahidə olu­nur. Qui-Çep­menə görə İET-in qu­ruluşu və po­ten­­­­­sial düşgüsü sxe­ma­tik olaraq şəkil 11.7-də gös­tə­ril­miş­dir. Bu sxemdə əks ion­­­lar qeyri-bə­rabər paylandığından po­­­­tensial xətti deyil, əyri xətt üzrə aza­lır.

İstilik hərəkətinin təsiri ilə əks ion­­­lar təbəqəsi yayılmış şəkildə ol­du­ğun­­­dan mütləq sıfıra yaxın tem­pe­ra­tur­lar­­­da əksionlar bilavasitə bərk sət­­hin ya­­­xınlığında olmalıdır. De­mə­li, Helm­holts-Perrenin nəzəri təsəv­vür­ləri Qui-Çep­­­menin nəzə­riy­yə­si­nin xüsusi halı­dır.

Bərk səthdən mayenin həcminə tə­rəf əksionların qatılığının azalması və PƏİ-nin qatılığının artması Bols­man qanununa tabe olur. Əgər səth­dən x məsafəsində potensialı olan nöq­tə­də müsbət və mənfi yüklü ionların qa­­tı­lıq­larını və işarə etsək, onda -da

(11.18)

olar. Onda məsafəsində kationlar və ani­on­­ların qatılıqları üçün yaza bilərik:

(11.19)