T. C. BÜLent eceviT ÜNİversitesi Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü

T.C. 
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi 
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü 
 
Yürürlülük Tarihi: 
Ocak 2014 
Revizyon Tarihi 
 
Revizyon No: 
 
HASTA BAKIM TALİMATLARI 
 
B.E.Ü. 2014 
Sayfa 95 
 
 
1.
 
AMAÇ:  Hastanın,  transport  sırasında  olası  tıbbi  riskini  en  aza  indirmek  ve  hastanın, 
güvenli transportunu sağlamak amacına yönelik standart bir yöntem belirlemektir. 
2.
 
KAPSAM: Bu talimat hastanın transportu sırasında oluşabilecek risklerin belirlenmesi, 
transport  öncesinde  ve  sırasında  gerekli  önlemlerin  alınmasına  yönelik  faaliyetleri 
kapsar. 
3.
 
SORUMLULAR:  Bu  protokolün  uygulanmasından  hekim  ve  hemşire/ebe/sağlık 
memuru sorumludur. 
4.
 
TANIMLAR 
Kritik  Hasta:  Yaşamı  tehdit  eden  organ/sistem  yetersizliği  ya  da  fonksiyon  bozukluğu 
olan,  yoğun  hemşirelik  bakımı,  tedavi  ve  izlem  gerektiren,  stabil  olmayan,  komplike 
durumdaki hastadır.  
A- KRİTİK OLMAYAN HASTANIN TRANSPORT EDİLME TALİMATI  
5.
 
 a) UYARILAR ve ÖNERİLER: 
Hastanın; 

 
Genel durumu değerlendirilerek yaşam destek malzemelerine ihtiyacı belirlenmeli. 

 
Yaşam bulguları kontrol edilmeli. 

 
Hava yolu ve İV yolunun açık olması sağlanmalı. 

 
Bilinç düzeyi değerlendirilmelidir. 
6.
 
a) ARAÇ ve GEREÇLER: 

 
Gerekli tıbbi kayıt evrakları 

 
Tekerlekli sandalye/sedye 
7.
 
a) UYGULAMA: 
Hastanın transport edildiği birim hemşiresi; gerekli hazırlıkları yapabilmesi için telefonla 
bilgilendirilir. 

 
Hasta başka bir kliniğe transport ediliyorsa: 
o
 
Hasta ve ailesi transport hakkında bilgilendirilir, 
o
 
Hastanın  transport  öncesinde  gerekli  ise  ağrı  kontrolü  sağlanır  ve  başka  bir  ilaç 
tedavisine ihtiyacı olup olmadığı değerlendirilir, 
o
 
Hasta  giydirilir,  kişisel  eşyaları  ve  gönderilecek  tıbbi  malzemeler  hazırlanır, 
hastaya eşlik edecek hastabakıcı tarafından güvenlice tekerlekli sandalye/sedyeye 
alınır, 
o
 
Hastanın  tıbbi  kayıtları  ve  hasta  bilgileri  ilgili  birim  hemşiresine  teslim  edilerek 
transport gerçekleştirilir. 

 
Hasta tetkik/muayene amaçlı transport ediliyorsa: 
o
 
Hastanın genel durumu değerlendirilerek gerekli tıbbi malzemeler sağlanır, 
o
 
Tetkik / muayene için ilaç/ malzeme kullanılacaksa temin edilir, 
o
 
Damar yolu gerekli ise tetkik/ muayene öncesi damar yolu açılır, 
     34- HASTA TRANSPORT ETME TALİMATI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
T.C. 
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi 
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü 
 
Yürürlülük Tarihi: 
Ocak 2014 
Revizyon Tarihi 
 
Revizyon No: 
 
HASTA BAKIM TALİMATLARI 
 
B.E.Ü. 2014 
Sayfa 96 
 
o
 
Hastanın, aç kalması gereken durumlarda tetkik/ muayene öncesinde açlık süresi 
kontrol edilir, 
o
 
Hastanın durumuna göre tekerlekli sandalye ya da sedye ile doktor/ hemşire/ hasta 
bakıcı tarafından ilgili birime transportu sağlanır, 
o
 
Tetkik/ muayene sonrasında hasta güvenli bir şekilde kliniğe getirilir ve yatağına 
alınır. 
o
 
Tetkik/  muayene  sonrasında  açlığın  devamı,  mobilizasyonu  vb.  durumlar 
öğrenilerek hemşire gözlem formuna kaydedilir. 
 
B- KRİTİK HASTA TRANSPORT ETME TALİMATI 
5.
 
b) UYARILAR ve ÖNERİLER 
Hastanın transportuna karar verildiğinde; hekim, hasta/ hasta yakınlarını hastanın durumu, 
neden transport gerektiği konusunda bilgilendirir. 
Transport Sırasında Olabilecek Sorunlar; 

 
Hasta bireyin fiziksel olarak dengesinin bozulması, 

 
Ambulatuvar desteğin, mekanik ventilasyon desteğinin yetersizliği. 

 
Aspirasyon ihtiyacı. 

 
İstenmeyen extübasyon. 

 
Defibrilatör, monitör, infüzyon pompası, pulse oksimetre vb. cihazların çalışmaması, 
cihazların bataryasının yetersizliği. 

 
Ekg monitör bağlantılarının ayrılması. 

 
Ven/ arter kateter bağlantılarının ya da ventilatör bağlantılarının ayrılması. 

 
Tıbbi  müdahalede  eksik  ve  yetersiz  sağlık  ekibiyle  transportun  gerçekleştirilmesi 
olarak sıralanabilir. 
Kritik hastanın güvenli transportu için temel prensipler; 

 
Deneyimli ekip seçilmesi, 

 
Uygun araç ve gereçlerin kullanılması, 

 
Transport öncesi hastanın genel durumunun değerlendirilmesi, 

 
Transport sırasında sürekli izleminin sağlanması ve sürdürülmesi, 

 
Uygun devir teslim yapılması, 

 
Doğru kayıt tutulmasıdır. 
6.
 
b) ARAÇ ve GEREÇLER: 

 
Gerekli tıbbi kayıt evrakları 

 
Tekerlekli sandalye/sedye 
 
 
 
 
 

 
 
T.C. 
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi 
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü 
 
Yürürlülük Tarihi: 
Ocak 2014 
Revizyon Tarihi 
 
Revizyon No: 
 
HASTA BAKIM TALİMATLARI 
 
B.E.Ü. 2014 
Sayfa 97 
 
7.
 
b) UYGULAMA 

 
Transport öncesi,  ilgili  birimde  hazırlık  yapılması  ve olası risklerin  azaltılması için 
hekim-hekim, hemşire-hemşire arasında yüz yüze ya da telefonla iletişim sağlanarak 
hasta hakkında detaylı bilgi verilir. 

 
İlgili  birimde  hastanın  ihtiyacı  olabilecek  tıbbi  malzemeler  gerekiyorsa  transport 
öncesi hazırlık için gönderilir (mekanik ventilatör, defibrilatör vb.). 

 
İlgili  birim hekim ve hemşiresi  transport sırasında olası tıbbi  riski  en  aza indirmek 
için hastayı birlikte değerlendirir. 
o
 
Hastanın hava yolu açıklığı, solunum, dolaşım, bilinç durumu değerlendirilir. 
o
 
Olası sorunlar yönünden dikkat edilir. 

 
Transport sırasında hastayı desteklemek için gerekli donanımlar hazırlanır. 
o
 
Monitör, defibrilatör, pulse oksimetre, infuzyon pompası v.b… 
o
 
Tansiyon aleti ve steteskop. 
o
 
Yeterli miktarda ilaç ve malzeme bulunduran resüsitasyon çantası. 
o
 
Oksijen kaynağı (en az 1 saat rezervli.) 
o
 
Transporta uygun ventilatör. 
o
 
Transporta uygun aspiratör ve aspirasyon kataterleri. 
o
 
Tıbbi  duruma  göre  hekim  tarafından  istem  yapılmış  ek  destekleyici  ilaçlar 
(sedatifler, narkotik analjezikler…). 

 
Hasta sedyede tespit edilerek güvenliği sağlanır. 

 
Hastanın  tıbbi  kayıtları,  hastanın  eşyaları  ve  ilaçları  hazırlanarak  hasta  ile  birlikte 
götürülür. 

 
Transporta eşlik edecek sağlık personeli, hastanın durumu değerlendirilerek ihtiyaca 
göre belirlenir. Hastanın transportu sırasında, hastaya eşlik eden sağlık personelinden 
en az biri hekim, hemşire ya da paremedik olmalıdır. Hekimin olmadığı durumlarda 
hastaya refakat eden hemşire/paremedik akut yaşam kurtarıcı girişimleri (endotrakeal 
entübasyon,  havayolu  bakımı,  IV  tedavi,  aritmi  ve  değerlendirilmesi,  temel  ve  ileri 
kardiak  yaşam desteğini içeren girişimler)  yerine getirmede bilgi, beceri ve  yetkiye 
sahip  olmalıdır.  Hemşire/ebe/sağlık  memurunun  temel  ve  ileri  yaşam  desteği 
yapabilmeleri için geçerli sertifikaya sahip olmaları gerekmektedir. 

 
Uygun  olan  personel  tarafından  transport  öncesinde  güvenlik,  asansör  gibi  destek 
hizmetler organize edilerek hastanın hızlı bir şekilde transport edilmesi sağlanır. 

 
Hastaya  eşlik  eden  sağlık  personeli  transport  sırasında  sürekli  ritm  takibi,  pulse 
oksimetre, aralıklı olarak da kan basıncı ve solunum hızı takibi yapmalıdır. 

 
Hastanın  tıbbi  kayıtları  ve  hasta  bilgileri  ilgili  birim  hemşiresine  teslim  edilerek 
transport gerçekleştirilir. 
 
 

 
 
T.C. 
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi 
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü 
 
Yürürlülük Tarihi: 
Ocak 2014 
Revizyon Tarihi 
 
Revizyon No: 
 
HASTA BAKIM TALİMATLARI 
 
B.E.Ü. 2014 
Sayfa 98 
 
 
1.
 
AMAÇ: Hastanın mevcut anatomik pozisyonunu koruyarak günlük yaşam aktivitelerini 
sağlamak ve olası komplikasyonları önlemeye yönelik standart bir yöntem belirlemektir. 
2.
 
KAPSAM:  Bu  protokol,  yatağa  bağımlı  ve  yarı  bağımlı  hastanın  mevcut  durumunun 
tanılanması,  uygulanabilecek  pozisyonların  belirlenmesi,  uygulanması  ve  takibini 
kapsar. 
3.
 
SORUMLULAR: Servis/ ünite Hemşiresi 
4.
 
TANIMLAR 

 
Supine: Sırt üstü yatış pozisyonu 

 
Prone: Yüz üstü yatış pozisyonu 

 
Fowler: Oturur pozisyon 

 
Semi Fowler: Yarı oturur pozisyon 

 
Lateral: Yan yatış pozisyonu 

 
Trokenter: Femur cismi ile femur boynu bileşkesinde yer alan bir kemiksi çıkıntıdır. 
Kalçaya  rotasyon,  abdüksiyon  ve  ekstansiyon  hareketleri  yaptıran  adelelerin  büyük 
bir kısmının yapışma yeridir. 
 
5.
 
UYARILAR ve ÖNLEMLER 
Pozisyon değişiminde dikkat edilecek durumlar 

 
Ciltte kızarıklık ve hassasiyet 

 
Ciltte renk değişimi 

 
Ciltte kuruluk 

 
Ciltte Çatlama 

 
Akıntı 

 
Koku 

 
His kaybı 

 
Ödem 

 
Kontraksiyon 

 
Alçılı ekstremite de alçı kenarındaki ciltte değişiklik 

 
Yatak takımları (nemli/ ıslak, kırışık, kirli, vb. olması) 

 
Hastanın  Giysileri  (nemli/  ıslak,  dikiş  yerlerinin  cilde  negatif  etkisi,  giysilerin 
oluşturduğu baskı vb.). 
Hastanın mevcut durumunda dikkat edilecek noktalar 

 
Medikal veya cerrahi teşhisin pozisyonlamaya etkisi 

 
Bilinç açık/ kapalı 

 
Ağrı 

 
Duyu kaybı 

 
Kas güçsüzlüğü 
     35- HASTAYA POZİSYON VERME TALİMATI 

 
 
T.C. 
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi 
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü 
 
Yürürlülük Tarihi: 
Ocak 2014 
Revizyon Tarihi 
 
Revizyon No: 
 
HASTA BAKIM TALİMATLARI 
 
B.E.Ü. 2014 
Sayfa 99 
 

 
Paralizi 

 
Kızarıklık olan bölge 

 
Duyarlılığı artmış bölge 

 
İritasyon olan bölge 

 
Ciltte enfeksiyon 

 
Kemik çıkıntıları üzerinde yeterli kas dokusu 

 
İnkontinans 

 
Kontraktürler 

 
Bası yarası 

 
Mental ya da fiziksel olarak pozisyonlamaya yardımcı olma yeteneği 

 
Alçılı ekstremite 

 
Entübasyon 
İşlem sırasında dikkat edilecek durumlar 

 
Bir organın yükü diğer organa bindirilmemeli 

 
Baş, boyun, bel, diz ve dirsek boşlukları desteklenmeli 

 
Sırt üstü, oturur, yarı oturur, pozisyonlarda ayak tabanları desteklemeli 

 
Sırt  üstü  ve  lateral  pozisyonlarda  omurga  ekseninin  düzgünlüğünün  bozulmaması 
sağlanmalı  

 
Avuç içleri rulo ile desteklenmeli  

 
Hastada  var  olan  alçı,  kateter,  entübasyon  tüpü  ve  ekleri,  kabloların  işleyişlerine 
zarar vermeden uygulama sağlanmalı 

 
İşlem sırasında IV set, monitör kablosu v.b deriye basınç uygulayabilecek ajanların 
hastadan uzak tutulmasına özen gösterilmeli 

 
Yatak takımlarının kırışıksız, kuru, gergin olması sağlanmalı 

 
Hastanın mahremiyeti sağlanarak uygulamaya başlanır. 

 
Hastanın  durumu  değerlendirilerek  tanılama  sıklığı  belirlenir.  Yatağa  bağımlı 
hastaya, yatak içerisinde dönemiyorsa 1 saatte bir pozisyon verilir, dönebiliyorsa bu 
konuda cesaretlendirilir. 

 
Hastanın  tanısı,  tedavisi  ve  cerrahi  durumuna  göre  tanılama  yapılmalı,  hastaya 
sırayla sağ yan, sol yan, sırt üstü pozisyonu verilmeli. 

 
Hastanın giysilerinin bası yarasına kaynak oluşturması engellenmeli 
Pozisyonlama yapılmadığı ya da yanlış yapıldığı durumda; 

 
Metobolizma hızında azalma, doku ve kaslarda atrofi, kemiklerde demineralizasyon, 
kan  akımında  yavaşlama,  akciğer  ventilasyonunda  azalma,  trombüs  oluşumu, 
eklemlerde  kontraktürler,  Osteoporozis,  konstipasyon,  Üriner  stenoz,  deri 
bütünlüğünde bozulma gelişebilir.  
 
 

 
 
T.C. 
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi 
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü 
 
Yürürlülük Tarihi: 
Ocak 2014 
Revizyon Tarihi 
 
Revizyon No: 
 
HASTA BAKIM TALİMATLARI 
 
B.E.Ü. 2014 
Sayfa 100 
 
6.
 
ARAÇ ve GEREÇLER 

 
Ayak destek tahtası  

 
Baş- boyun destekleri 

 
Omuz destekleri 

 
Trokanter destekler 

 
El-bilek destekleri, rulolar 

 
Yastıklar 
 
7.
 
UYGULAMA: 

 
İşlem öncesi hasta ve hasta yakınlarına uygulama hakkında bilgi verilir. 

 
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır. 

 
Pozisyonlama için gerekli malzemeler hasta başına getirilir. 
 
SAĞ/ SOL LATERAL (YAN) YATIŞ POZİSYONU VERME 

 
Hastaya  yan  yatış pozisyonu verilirken 2 kişi var ise bir kişi hastayı hafif ve yavaş 
hareketlerle kendine doğru çeker, diğer kişi hastanın sırtına ve bel boşluğuna gelecek 
şekilde bir yastık yerleştirir.  

 
Pozisyon verme sırasında bir kişi var ise hastanın başucunda  yüz ve gövde hastaya 
dönük  şekilde  yatak  kenarında  durulur.  Sırt  üstü  yatan  hastanın  boynu  altından  bir 
kol geçirilerek uzak omuz tutulur (baş ve boyun desteklenerek). Diğer kol hastanın 
kürek  kemikleri  altından  geçirilir.  Dirseklerden  destek  alarak  hastanın  üst  gövdesi 
kendimize doğru çekilir (yatak kenarına).   

 
Hastanın kalçaları hizasına geçerek, bir kol hastanın beli altından, diğer kol kalçaları 
altından geçirilerek, hasta yatak kenarına çekilir. 

 
Hastanın  bacakları  hizasına  geçerek,  bir  kol  dizlerin,  diğer  kol  ayak  bileklerinin 
altından geçirilerek, hasta yatak kenarına çekilir. 

 
Hastanın yatak kenarına çekildiği taraftaki yatak kenarlığı kaldırılır ve yatağın karşı 
tarafına  geçilir.  Bir  el  ile  hastanın  uzak  taraftaki  omuzu,  diğer  el  ile  uzak  taraftaki 
kalçası kavranarak, hasta kendimize çekilir. Hastanın sırtı yastıkla desteklenir. 

 
Hastaya  yan  pozisyon  verilirken  bacakların  üst  üste  bindirilmemesi  gerekir,  altta 
kalan  bacak  20  derece  kalça  ve  dizden  bükülür,  üstteki  bacak  35  derece  dizden 
bükülerek bacakların arasına yastık konulur. 

 
Hastaya  yan  pozisyon  verirken  kolların  altına  yastık  konulur.  Baş  ve  boyun  altına 
omuz yüksekliğinde yastık konulur. 

 
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır. 

 
Yapılan işlem “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir. 

 
 
T.C. 
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi 
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü 
 
Yürürlülük Tarihi: 
Ocak 2014 
Revizyon Tarihi 
 
Revizyon No: 
 
HASTA BAKIM TALİMATLARI 
 
B.E.Ü. 2014 
Sayfa 101 
 
 
 
Lateral yatış pozisyonu 
 
 
 Lateral yatış pozisyonu 
 
SUPİNE (SIRT ÜSTÜ) YATIŞ POZİSYONU VERME 

 
Hasta  sırt  üstü  yatış  pozisyonunda  iken;  baş  altına  konan  yastıkla  boynu,  başı  ve 
omuzları  desteklenmelidir  (Bu  yapılırken  başın  öne  doğru  ve  çenenin  aşağı  doğru 
gelmemesine dikkat edilir). 

 
Hasta  sırt  üstü  yatış  pozisyonunda  iken  omurga  ekseninin  düzgünlüğünün 
bozulmamasına dikkat edilir. 

 
Hasta sırt üstü yatış pozisyonunda iken eller vücudun yanında uzanmalı, bilek eklemi 
hafif  ekstansiyonda  olacak  şekilde  pozisyon  verilmeli  ve  elin  içine  hazırlanmış  bir 
rulo koyularak başparmak işaret parmağını gösterecek şekilde rulo kavratılmalı. 

 
Hasta sırt üstü yatış pozisyonunda iken ayakları dik açılı olacak şekilde ayarlanır.  

 
Trokenter ruloları kullanarak kalça eklemlerin dışa rotansiyonu önlenir. 

 
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır. 

 
Yapılan işlem “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir. 

 
 
T.C. 
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi 
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü 
 
Yürürlülük Tarihi: 
Ocak 2014 
Revizyon Tarihi 
 
Revizyon No: 
 
HASTA BAKIM TALİMATLARI 
 
B.E.Ü. 2014 
Sayfa 102 
 
       
 
Supine yatış pozisyonu 
FOWLER (OTURMA)/ SEMİ FOWLER POZİSYONU VERME 

 
Hasta dik  oturur pozisyonda başucu 45-70  cm  yükseltilir.  Bu pozisyonda  dirsekler, 
topuklar, diz arkası ve boyun yastıklarla desteklenir. 

 
Hasta  dik  oturur  pozisyonda  kollar  dirsekten  bükülerek  omuzların  normal  düzeyini 
koruyacak biçimde yastıkla desteklenir. 

 
Hastaya  semi  fowler  pozisyonu  verilirken  baş  kısmı  30  cm  yükseltilir.  Bu 
pozisyonda  dirsekler,  topuklar,  diz  arkası  ve  boyun  yastıklarla  desteklenir.  Kollar 
dirsekten  bükülerek  omuzların  normal  düzeyini  koruyacak  biçimde  yastıkla 
desteklenir. 

 
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır. 

 
Yapılan işlem “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir. 
 
Fowler pozisyonu 
PRONE (YÜZ ÜSTÜ) POZİSYONU VERME 

 
Hastanın yatağı düz pozisyona getirilir. Hastaya önce yan yatış pozisyonu verilir, bir 
el ile hastanın uzak taraftaki omuzu diğer el ile uzak taraftaki kalçası kavranır hasta 
kendimize doğru döndürülür. 

 
Hasta yüz üstü yatış pozisyonda iken, baş-boyun ve omuzlar dik duruma getirilerek 
baş  yana  çevrilir.  Başın  altına  ince  bir  yastık  konularak  boyun  omurlarının  lateral 
fleksiyonu önlenir (Omurga yaralanması şüphesi varsa bu pozisyon verilmez). 

 
Hasta  yüz  üstü  yatış  pozisyonda  iken  başın  döndürüldüğü  taraftaki  kol  yukarıya, 
diğer kol aşağıya doğru uzatılabilir. Solunumun rahat olup olmadığı kontrol edilir. 

 
Hasta  yüz üstü  yatış pozisyonda iken parmak uçlarının  yatak ile temas  etmesini ve 
basınç altında kalmasını önlemek için alt bacaklar ince bir yastık ile desteklenir. 

 
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır. 

 
Yapılan işlem “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir. 

 
 
T.C. 
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 
Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi 
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü 
 
Yürürlülük Tarihi: 
Ocak 2014 
Revizyon Tarihi 
 
Revizyon No: 
 
HASTA BAKIM TALİMATLARI 
 
B.E.Ü. 2014 
Sayfa 103 
 
36- HEMODİYALİZ HASTALARINDA KANULASYON TALİMATI 
 
1.
 
AMAÇ:  Arter  -  ven  fistül  iğnelerini  fistüle  komplikasyonsuz  ve  uygun  şekilde 
yerleştirmek. 
2.
 
KAPSAM: Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların mevcut olan fistül veya greftine,  arter 
ven iğnelerini, fistül iğnelerini yerleştirmeyi kapsar. 
3.
 
SORUMLULAR: Bu talimatın uygulanmasından hemşireler sorumludur 
4.
 
TANIMLAR:  

 
Arteriyovenöz  (AV)  fistül:  Bir  arter  ile  bir  komşu  venin  subkutan  anastomozu  ile 
sağlanan damar yoludur. Non- dominant üst extremitede oluşturulmaktadır. 

 
Arteriyovenöz  (AV)  greft:  Arter  ile  ven  arasına  biyolojik,  yarı  biyolojik  veya 
sentetik bir tüpün cilt altında kalacak şekilde anastomoz edilmesiyle sağlanan damar 
yoludur. 

 
Thrill: Titreşim(Thrill) fistülden geçen yüksek kan akımının damar duvarına yaptığı 
etki ile oluşan ve fistülün çalıştığını gösteren titreşimlerdir.  
 
5.
 
UYARILAR ve ÖNERİLER:  

 
Damar yollarını uzun süre kullanmak ve komplikasyonları önlemek için AV fistül ve 
AV greft dikkatle izlenir. 

 
AV  fistül  ya  da  AV  greftte  enfeksiyon  belirtileri  varsa  iğne  girişiminde 
bulunulmamalıdır. 

 
AV  fistül  veya  grefti  ilk  kez  kullanılacaksa  deneyimli  bir  kişinin  girişim  yapması 
gerekir. 

 
AV fistül anastomozunda thrill olup olmadığı kontrol edilir. Thrill olmayan veya çok 
zayıf olan fistül kullanılmamalıdır. 

 
İlk  kez  kullanılacak  greftlerde  kan  akım  yönünü  tespit  etmek  için  cerrahi  girişimi 
yapan hekimden damar haritası istenmelidir. 

 
İlk  fistül kanülasyonu için  6-8 hafta beklenmeli ve 2 haftadan önce kanülasyondan 
kaçınılmalıdır.  Sadece  çok  zorunlu  durumlarda  fizik  muayene  ile  fistülün 
olgunlaştığı düşünülüyor ise 2 haftadan önce kanülasyon yapılabilir. 

 
Distal fistüllerin kullanımında daha sonraki fistül lokalizasyonları düşünülerek dirsek 
seviyesinden yukarı iğne girişleri yapılmamalıdır. 

 
AV fistüllerde girişim esnasında turnike kullanılabilir. Greftlerde kullanılmaz. 

 
Ağrıya  duyarlı  olan  hastalarda  kanulasyondan  yaklaşık  30  dakika  önce,  anestezik 
etkili kremler kullanılabilir. 

 
Kanule edilecek damar segmenti en az iğne uzunluğunda olmalıdır. 

 
Diyaliz  esnasında  thrill  kaybı  gözlendiğinde  diyalize  ara  verilmeli,  iğneler 
çıkartılmalı ve uygun şekilde masaj yapılmalıdır.