Antidepresan ilaç kullanan hastaların motor davranışlarının arttığı dönemler
Tedavi ekibinin teslim, vizit ve eğitim toplantı saatleri
Nöbetçi ekibin az olduğu saatler
İŞLEM BASAMAKLARI:
Hastanın servise kabulü sırasında “Hemşire Anemnez Formu” doldurulur. Hastanın öyküsünde daha önceki eksitasyon, homocid, suicid ve firar varlığı sorgulanır.
Hasta servise alınırken kıyafetleri güvenlik görevlisi refakatinde üst araması yapılır. (Kesici-delici-yanıcı madde ve ilaç bulundurulmasına izin verilmez).
Kıyafet değişimi sırasında hastanın vücudundaki çizik, morluk, kesik olup olmadığı kontrol edilir, belirtilen sorunlar varsa nedeni hemşire gözlem ve değerlendirme formuna kayıt edilir.
Hasta servise kabulü sırasında servis tanıtımı yapılarak servis kuralları anlatılır.
Hasta bireyin güvenliği sağlanır.
Hastanın kendisine zarar vermesine izin verilmeyeceği belirtilir.
Hasta herhangi stresör karşısında nasıl davranıyor, başa çıkma mekanizmaları belirlenir.
Hasta bireyin kendisine destek olabilecek kişi ve kuruluşları tanımlaması sağlanır. Bu kişi ve kurumlarla işbirliği yapılır.
Tedavi sürecinde hasta birey gözlenir ve davranış değişiklikleri “Hemşire Gözlem Formu”na ve Progres Formuna” kayıt edilir, ekip ile paylaşılır.
İlaçların, hastaların ulaşabileceği yerlerde olmaması ve anahtarların her zaman hemşire veya diğer personelde olması sağlanır. İğneler kullanıldıktan sonra atılır ve hastaların ulaşamayacağı yerlerde muhafaza edilir.
Kibrit, çakmak kullanımının sınırlanır ve kullanırken gözlenir. Yatak odalarında sigara içilmesine izin verilmez.
Gargara, kolonya, tıraş losyonları, çamaşır suyu, deterjan gibi malzemelerin odalarda, hastaların ulaşabileceği yerlerde açıkta olmaması; cam materyal (bardak, vazo, tuzluk) kullanılmaması ve kesici aletlerin (bıçak, çakı) ortamdan uzaklaştırılması sağlanır.
Potansiyel silah (paspas çubuğu, çekiç, küvet) ve tehlikeli olabilecek araç-gerecin tanımlanması (elektrik kordonları, bisturi) ve hastadan uzak tutulması sağlanır.
Hasta birey yalnız bırakılmaz, mümkün olduğunca grup içinde olması sağlanır, aktiviteye katılmalara ve diğer hastalarla iletişim kurmaya yönlendirilir. Hasta bireyle yargılamadan, kabullenici, anlayışlı ve empatik bir ilişki kurulur.
Hasta birey suicid mesajı vermişse intihar etme isteğine yönelik konuşulur, duyguları paylaşılır, öfke duygularını uygun biçimde ifade etmesi sağlanır.
Hasta bireyin benlik saygısının ve kendine verdiği değerin artması için hastanın en iyi yaptığı aktiviteler belirlenir ve desteklenir. Hastaya sorumluluklar verilir. Aynı zamanda hasta bireyin giyimine ve hijyenine dikkat etmesi yönünde konuşulur, desteklenir.
Uygun terapötik ortam sağlanır, hasta bireyle güven ilişkisi kurulur.
Hasta bireye ve ailesine tedavi süreci hakkında bilgi verilir. Hasta ailesi suicid riskinden haberdar edilir.
Suicid riskinin yüksek olduğu anlarda hastanın kontrol sıklığı artırılır.
Hastanın ilaçları aldığından emin olunur, gerekirse dilaltı ve ağız içi kontrol edilir (Doğrudan Gözetimli Tedavi).
Hasta bireyin geçmişte yaşadığı başarısızlıklarını içeren tekrarlayıcı konuşmaları sınırlandırılır.
İntihar mesajı veren hasta, banyo ve tuvalete girdiğinde gözlenir, kalış süresinin uzadığı düşünülürse hastanın dışarı çıkması istenir, yanıt alınmıyorsa kapı dışarıdan müdahale ile açılır.
Hasta bireyin intihar düşünceleri yoğunlaştığında ve sözel olarak ifade ettiğinde zaman ayrılır ve geleceğe yönelik planları konuşulur. Hasta 15 dakikada bir kontrol edilir.
Hasta bireyin kendi hemşiresinin, hemşire gözlem formuna koyduğu notlar dikkate alınarak intihar riski taşıyan bireye her şiftte bir hemşirenin bakım vermesi sağlanır.
Hasta servis dışına tetkik için veya telefon etmek için çıktığında tekrar servise girinceye kadar personel gözetiminde kalır.
Hasta bireyin kendine fiziksel şiddet uyguladığı durumlarda izole etmek gerekirse izole edilir. Bu durum hasta ile konuşulur ve bunun gerekliliği açıklanır. Gerekiyorsa hasta tespit edilir.
Yakın gözlem gerektiren hastaların yanına hekim onayıyla refakatçi alınır.
Uğraşı ve dinlenme odasında hasta bireyin çalışmaları ve çalıştığı aletler uğraşı öğretmeni tarafından kontrol altında tutulur ve malzemeler kilitli dolaplarda muhafaza edilir.
Ziyaretçilerin getirdiği eşyalar kontrol edilir, yasak olanlar alınır, hastaya verilmez ve ziyaret saati bitiminde yasak olan eşyalar yakınlarına teslim edilir.
Çalışma ekibi değişim saatlerinde hastanın birebir teslimi yapılır
Serviste meydana gelen arızalar arıza bildirim formuna yazılarak acil olarak giderilmesine çalışılır.
Riskli durumu olan hastalar yakın gözlem odasında yatırılır.
Hasta kontrolleri maksimum 30 dk aralıklarla yapılır, yakın gözlem gerektiren hastaların kontrolleri “Hemşire Gözlem Formu”nda kayıt altına alınır.
Bahçede güvenlik görevlisi olmadığı durumlarda hastaların bahçeye çıkmasına izin verilmez.
Konsültasyon, tetkik vb. amaçlı durumlarda hastanın servis dışına yalnız çıkmasına izin verilmez.
32- HASTA BİREYLE İLETİŞİM KURMA VE SÜRDÜRME TALİMATI
AMAÇ: Hasta bireyin tedavi ve bakımına etkin katılımını sağlayarak iyileştirme sürecini hızlandırmak.
KAPSAM: Bu talimat; tedavi edici ya da tedaviye yardım eden, bir amaca yönelik yapılan iletişim sürecine yönelik tanım ve uygulamalarını kapsar.
SORUMLULAR: Bu talimatın uygulanmasından hekimler, hemşireler ve yardımcı sağlık personeli sorumludur.
TANIMLAR:
Bağ kurmak; Hastayı yargılamayan, onun iyiliği için çabalayan bir tutum sergilemek veya hasta/hasta yakını ile iletişime geçmek.
Güven; Güven zaman içinde gelişir ve sürecin bir parçası olarak kalır. Güven olmazsa terapötik ilişkinin kurulması mümkün değildir.
Saygı; Terapötik iletişim sırasında hasta/hasta yakınına saygılı davranılmalı itibarları zedelenmemelidir.
Empati kurmak; Hasta/hasta yakını gibi hissetmekten çok hissettiklerini anlamaya açık olmak ve uygun terapötik açıklama yolu ile hastanın bunu anlamasına yardımcı olmaktır.
Gerçeği söylemek; Gerçeği söylemek daha çok güvenle ilişkilidir. Hastaya ben dürüst ve gerçek bir insanım mesajının verilmesini sağlar.
UYARILAR ve ÖNERİLER:
Terapötik iletişimde kullanılan teknikler:
Hastayla sessizliği paylaşmak; Hastanın tüm düşünce ve riskleri araştırmasına imkân sağlar; kritik bir noktada konuşmanın kesilmesi veya önemli bir konunun atlanması önlenir.
Hastada olumlu pekiştireç kullanmak; Hastanın ilgisini pekiştirir, kompliman değildir. Hastanın desteklenmesini ve tedaviye/bakıma katılımının devamlılığını sağlar.
Konuşma olanağı vermek; Açık uçlu sorular sorularak hastanın cevapları dinlemek. Hastanın bize kendisini ve endişelerini ifade etmesine olanak sağlar.
Duygularını anladığını ifade etmek; Hastanın duygularını anladığını ifade edebilmek için farklı kelimeler ile geribildirim vermek. Hastanın varlık duygusunu pekiştirir, rahatlamasını sağlar.
Konuşulanları özetlemek; konuşulanları kısa cümleler ile geri yansıtmak. Unutulan bir şey olup olmadığından emin olmayı sağlar.
Terapötik olmayan teknikler
Sorguya çekmek,
Basmakalıp konuşmak,
Yorum yapmak,
Açıklama istemek,
Onaylanmayacak durumu onaylamak,
Mantıksal karşı çıkmak,
Sürekli nasihat vermek,
Yanlış güvence vermek,
Konuyu değiştirmek,
Varsayımlar üretmek.
İŞLEM BASAMAKLARI (İLETİŞİM SÜRECİ):
İletişim sırasında ışık, ısı havalandırma vs dikkate alınır. Görme, işitme, dokunma kanallarını etkileyeceğinden uygun fiziksel ortam sağlanır.
Hasta bireye rahat konuşabileceği ve dinleyebileceği uygun pozisyon verilir. (Yatağın başını yükseltme, yastıkla destekleme vs).
Servisin devamlı ve yoğun atmosferinin hasta bireyi yoracağı ve iletişimi etkileyeceği bilinmeli ve iletişim için uygun zamanlar seçilmelidir.
Konuşmak ve dinlemek için en az 15 dk ayrılmalıdır. Dakik olmaya özen gösterilir.
Mesaj yavaş yavaş gönderilir. (Hasta bireye mesajı alabilmesi için olanak tanınmış olur.)
Hasta bireye ismiyle hitap edilmelidir.
İletişim sırasında duygusal gerginliklerinizi yüz ifadesi vs ile yansıtmamaya özen gösterilir.
Sözel iletişimde hastanın duyabileceği bir ses tonu kullanılır, ritmine, hızına ve değişimine dikkat edilir.
Tedavi ve bakımı ile ilgili bilgilendirmelerde tıbbi terimleri hasta bireyin anlayabileceği açık bir dille anlatılır.
Olumlu bir iletişim ortamı oluşturmak için hasta bireyi çok yormayacak konularla konuşmaya başlanılır.
İletişimde esnek olunur ve çift yönlü iletişim kullanılır.
İletişim süresince göz teması sürdürülmeye çalışılır.
Hasta bireyle iletişimde değer yargıları karıştırılmaz, hasta birey hakkında önemli hükümler ve kişisel cezalar verilmez (önemli yargılamalar yapmak, kabul etmemek, küsmek vs.).
Hasta birey konuştuğu zaman iyi bir dinleyici olunur, duygularına ve ihtiyaçlarına gereken ilgi ve özen gösterilir. (Birey olarak değerli hissetmesine yardım eder)
Kabul görmeyen davranışlar desteklenmekten kaçınılır ve hastanın bir birey olarak kabul edildiği gösterilir.
Hasta birey için ulaşılabilir olunmalıdır.
Hasta bireyin davranışlarının nedenleri belirlenir ve gözlem sırasında objektif kalınır.
Sözel olan ya da olmayan iletişim tekniklerinden yararlanarak hasta bireyin duygularını açıklaması ve sorular sorması için olanak sağlanır.
Hasta bireyin duygu ve düşünceleri arasındaki farklılıklar anlaşılmaya çalışılır (Çoğu zaman hasta birey duygularını gizleme eğilimindedir).
Hasta birey cesaret ya da yardım görmeden konuşmaya başladığı zaman övülmelidir.
Hasta birey duygularını açıkça ifade etmeye başladığında onunla sorunlar tartışılır.
Hasta adına karar verilmez, hasta bireye alternatifler sunulur.
Hasta bireyle güvene dayanan bir ilişki geliştirin:
Hasta bireye karşı olan davranış ve konuşmalarda tutarlı olunur.
Yerine getirilemeyecek sözler vermekten kaçınılır. (Verilen sözü bozmak güveni yıkar, hasta bireyde güvensizlik ve anksiyete oluşturur).
Hasta bireyin ihtiyaçlarına karşı duyarlı, doğru sözlü ve gerçekçi olunmalıdır. (Dürüstlük, gerçekçilik, güvene yardımcı olur).
Konuşmak istemeyen hasta bireyin sessizliği paylaşılır. Bunun iletişim için anlam ifade ettiği bilinmelidir. (İçine kapanma, tehlikeden kaçma, konu üzerinde bilgisizlik, rahatlık vs.)
İllüzyon ya da halüsinasyonları varsa bunların yanlış algılar olduğu söylenmez. Ancak algılarını açıklamaya başladığı zaman doğru söylenmelidir. Gelen mesajın algılanmasının bireyden bireye değiştiği kabul edilmelidir.
Rutin işler sırasında iletişimin kopabileceğini dikkate alarak sık sık geri bildirimden yararlanılır.
Gerekirse fiziksel dokunma kullanılabilir (Hasta bireyin eğitimi, cinsiyeti, kültürel yapısına göre değişiklik gösterir bunları değerlendirin).
Hasta bireyin aşırı bağımlılık duyguları beslenmeden onlara destek olunur ve bağımsız kararlar almaya cesaretlendirilir.
Manipülatif davranışlara sınırlamalar getirerek kişisel ilişkiye izin verilmez.
Hasta bireyin iletişimi süresince bakıma katılımı sağlanır:
Kendi bakımı ile ilgili alınacak kararlarda işbirliği yapması desteklenir.
Gereksinimini gideremeyen hasta bireyin bağımlı olduğu unutulmamalıdır. İyileşme ilerledikçe bazı aktiviteleri bağımsız olarak yapması için teşvik edilir.
Hasta birey yardımsız kendi bakımı ile ilgili aktiviteleri yapmaya başladığında övülür.
Her görüşme sonrası hasta bireyle birlikte tekrar görüşmek üzere zaman ayarlaması yapılmalıdır.
Görüşme sonrası hasta bireyin iletişimi ile ilgili değerlendirmeler yapılır.
Sağlık ekibi elemanları ile iyi ilişkiler kurulmalı, olumsuz etkileşimlerin hasta bireye yansıması önlenmelidir (Güven sağlaması açısından önemlidir). Hasta bireyin ailesini de iletişim sürecine alınır ve bakıma katılımı sağlanır.
Elde edilen bulgular ekip elemanları ile paylaşılır.
Hasta bireye yaklaşım konusunda ekip elemanları ile ortak bir tutuma varılmalıdır.
Elde edilen gözlem ve bulgular kayıt edilir.
Hasta bireyle görüşme yapmadan önce bir önceki iletişim süreci gözden geçirilir (Kendisi ile ilgili ayrıntıların unutulmaması hasta bireyin güvenini sağlar).
33- HASTA MOBİLİZASYONU TALİMATI
AMAÇ: Zorunlu ya da zorunlu olmayan nedenlerle yatan hastanın mobilizasyonunda standart bir yöntem belirlemektir.
KAPSAM: Bu protokol zorunlu ya da zorunlu olmayan nedenlerle yatan olan hastanın mobilizasyon faaliyetlerinin nasıl yapılacağını kapsar.
SORUMLULAR: Bu protokolün uygulanmasından hemşire, fizyoterapist ve hekim sorumludur.
TANIMLAR:
Mobilizasyon: Hastanın uygun zamanda ayağa kaldırılıp yürütülmesi veya tekerlekli sandalyede oturtulmasıdır.
Ortostatik (Postural) Hipotansiyon: Bireyin yatar pozisyondan oturur pozisyona gelmesine ya da genellikle aniden ayağa kalkmasına bağlı olarak ortaya çıkan hipotansiyon şeklidir.
UYARILAR ve ÖNERİLER:
Hastanın yaşam bulguları kontrol edilmeli ve ağrısı değerlendirilmelidir.
Eğer hasta ameliyat olmuşsa ameliyat bölgesinin korunması sağlanmalıdır.
Hastanın mobilizasyonu hekim istemine uygun olarak yapılmalıdır.
Mobilizasyon sırasında komplikasyon gelişirse mobilizasyon sonlandırılmalıdır.
Eğer hastada drenaj kateterleri varsa, hasta mobilize edilirken takılı olduğu seviyeden aşağıda tutulmalıdır.
Hastanın düşme riski değerlendirilerek gerekli önlemler alınmalıdır.
İşlem öncesi hasta ve hasta yakınlarına uygulama hakkında bilgi verilir.
Eller “El Hijyeni Talimatı’’na uygun yıkanır.
Hastanın kan basıncı değerlendirilir. Hipotansiyon ve hipertansiyon durumunda hasta mobilizasyonu için hekim istemine göre planlama yapılır.
Hastanın nabzı değerlendirilerek taşikardi ve bradikardi durumunda hasta mobilizasyonu için hekim istemine göre planlama yapılır.
VAS’a göre hastanın ağrısı değerlendirilir ve şiddetli ağrı durumunda hasta mobilizasyonu için hekim istemine göre planlama yapılır.
Mobilizasyon için kontrendike bir durum varsa mobilizasyona başlanmaz.
Mobilizasyon için gerekiyorsa yürüteç, tekerlekli sandalye, dizlik, koltuk değneği vb. hazır bulundurulur.
Yerlerin kaygan ve ıslak olmamasına dikkat edilir.
IV infüzyonun devam etmesi gerekiyorsa, damar yolunun tıkanmaması için önlem alınır. Mayisi gönderilmeyecekse damar yolu kapatılır.
Varsa drenaj kateterlerinin klempleri hekim istemine göre kapatılır.
Bebeklerde kucakta, yürüyebilen çocuklarda elinden tutularak mobilizasyon sağlanır.
Hasta, operasyon geçirmişse, yapılan cerrahi girişime uygun pozisyonda yatakta oturtulur.
Hastanın ayaklarını yataktan sarkıtması sağlanır.
Hasta yatak kenarında 5 dakika oturtulur.
Otururken karşıya bakması, gözlerini kapatmaması ve derin nefes alıp vermesi söylenir.
Hasta yürütülerek mobilize olacaksa karşıya bakarak dik bir şekilde yürümesi sağlanır, gerekiyorsa hastaya destek olunur.
Mobilizasyon sona erdirildiğinde hasta sırtı yatağa dönük bir şekilde yatağına oturtulur.
Hastanın bir kolundan destek vererek, yavaş bir şekilde yatması sağlanır.
IV mayi ve drenlerinin akışı sağlanır.
Hasta tekerlekli sandalye ile mobilize edilecekse, tekerlekli sandalye yatağa en yakın yere getirilir ve sabitlenir. Ayak konulacak kısımlar yukarı gelecek şekilde kaldırılır. Hasta koltuk altından desteklenerek tekerlekli sandalyeye geçirilir. Sandalyenin ayak kısımları indirilir. Gerekli olan bölgeler yastıkla desteklenir ve gerekli ise hastanın kaymaması için tespit bantları ile hasta güvenliği sağlanır. Uzun süreli mobilizasyonlarda, IV mayi ve drenlerinin akışı hekim istemine göre akışı sağlanır.
Mobilizasyon sonrasında tekerlekli sandalye yatağa en yakın yere getirilir ve sabitlenir. Sandalyenin ayak koyacak kısımları yukarı kaldırılır. Koltuk altlarından desteklenerek sırtı yatağa dönük bir şekilde oturtulur. Yavaş bir şekilde yatması sağlanır.
Hastanın post-op ise ameliyat bölgesi korunarak uygun pozisyon verilir.
Ameliyat olmuşsa bölgesinin kanama kontrolü yapılır.
Hasta ve yakınlarına bundan sonraki mobilizasyonları ile ilgili bilgi verilir.
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır.
Yapılan işlem “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir.
