Sağ Ve Sol Arka Bazal Bronşlar:
Birey trendelenburg pozisyonunda, yatağın ayak kısmı 45-50 derece yükseltilerek karnının üzerine yatırılır. Omurganın her iki yanında alt arka kostalar üzerine perküsyon ve vibrasyon uygulanır.
-
Sağ Ve Sol Alt Lob Yukarı Bronşları:
Birey karın bölgesinin altına yastık koyularak yüz üstü düz bir şekilde yatırılır. Omurganın her iki yanma skapulalar altına perküsyon ve vibrasyon uygulanır.
Birey trendelenburg pozisyonunda sağ yanına yatırılır. Yatağın ayak kısmı 45-50 derece yükseltilir. Skapulanın altı, unidaksiller hatta doğru göğsün sol yanınaa perküsyon ve vibrasyon uygulanır.
Postural Drenajın Uygulanmaması Gereken Durumlar
-
İntrakranial basınç (ICP) > 20 mmhg olması
-
Stabilize olana kadar baş ve boyun yaralanmaları
-
Hemodinamik dengesizlikle birlikle aktif kanama
-
Yakın zamanda geçirilmiş spinal cerrahi veya akut spinal yaralanmalar
-
Aktif hemoptizi, bronkoplevral fistül, ampiyem
-
Konjestif kalp yetmezliğine eşlik eden pulmoner ödem
-
Plevral efüzyon, pulmoner emboli
-
Pozisyon değişikliğini tolere edemeyen yaşlı, konfüze, anksiyetesi ve ağrısı olan bireyler
-
Kaburga kırıkları, cerrahi yaralar
Trendelenburg Pozisyonunun Uygulanmaması Gereken Durumlar
-
İntrakraniyal basınç artışı
-
Kontrolsüz hipertansiyon
-
Abdominal distansiyon
-
Özefajiyal cerrahi
-
Hemoptizi
-
Solunum aspirasyonu
-
Postural drenaj sırasında, dispne ya da siyanoz gelişmesi halinde işleme son verilir.
-
Trombositopenisi olan bireyde perküzyona bağlı lokalize ekimoz gelişebilir.
-
Vibrasyon ve perküzyon kostalar üzerine yapılmalıdır.
-
Klavikulalar, göğüs duvarı, sternum, vertebra, bel ve karın bölgesine vibrasyon ve perküsyon yapılmaz.
-
Uygulama sırasında vücut mekanikleri iyi kullanılmalı, hasta yatağı rahat çalışılabilecek yüksekliğe getirilmeli, kollar önde ve dizler hafif eğik olacak şekilde yatağa yakın durularak tamamen eğilmekten kaçınılmalıdır.
-
Postural drenaj uygulaması 30-60 dakikayı geçmemelidir.
-
Postural drenaj öncesi ve sonrası, bireyin hareket durumu, toleransı, etkin öksürme durumu, balgamı vb değerlendirilir.
-
ARAÇ ve GEREÇLER:
-
Non steril eldiven / şeffaf eldiven
-
Steteskop
-
Bardak, içme suyu
-
Sandalye
-
Yastık l-4 adet
-
Böbrek küvet
-
Aspirasyon hortumu
-
Aspirasyon kateteri
-
UYGULAMA:
-
İşlem öncesi hasta ve hasta yakınlarına uygulama hakkında bilgi verilir.
-
Eller “El Hijyeni Talimatı’’na uygun yıkanır.
-
Eldiven giyilir.
-
Drenaj sağlanacak alanlar, klinik ve göğüs röntgen verileri değerlendirilerek belirlenir.
-
Bireye drenaj sağlanacak alana göre yastıkla uygun pozisyon verilir.
-
Hastaya yavaş ve derin soluk alıp verme, abdominal, diyafragmatik veya pursed lips (büzük dudak) solunumu öğretilir.
-
Bireyin pozisyonu 10-15 dk korunur.
-
Bu sürede drenaj sağlanacak alan üzerine perküsyon, vibrasyon ve shaking uygulanır.
Perküsyon
-
Her bir pozisyonda, tolere edebileceği kadar 3-5 dakika uygulanır.
-
Drenaj yapılacak alan üzerinde eller yan yana getirilir. Başparmak ve parmaklar sıkı bir şekilde birlikte tutularak eller kubbe haline getirilir. Ellerin kostalar üzerine temasından emin olunarak hava sızıntısına engel olunmalıdır.
-
Ellerin kostalar üzerine vuruluşu sırasında, kol hareketleri dirsek ve bilek eklemlerinden gelmelidir. Ellerle vuruş hareketi durmaksızın 5 dakika boyunca yapılabilir veya 2-3 dakikada bir vibrasyon hareketi ile dönüşümlü uygulanabilir.
Vibrasyon
-
Eller drenaj sağlanacak alan üzerine yerleştirilir ve bireyin burnundan yavaş ve derin nefes alması sağlanır. Vibrasyondan sonra genellikle arka arkaya üç kez tekrarlı öksürmeyle mobilize mukus atılabilir.
-
İnhalasyon sırasında göğüs duvarı yükselirken hafif direnç uygulanır.
-
Birey karın kaslarını kasmış ve göğüs duvarı kaslarını gevşetmiş durumdayken nefesini tutmalı ve daha sonra dudaklarını büzerek nefesini vermelidir. Bu sırada göğüs duvarı gevşemiş ve aşağı konumda olmalıdır.
-
Birey nefesini verirken hafif bir şekilde elin düz kısmıyla aşağıya doğru vibrasyon 3 kez uygulanır.
-
Bireye derin nefes aldırılır.
-
Küçük öksürme periyodlarını sürdürecek şekilde güçlü öksürtülür. Birey öksürürken göğüs duvarına vibrasyon uygulanır.
-
Bireyin dik oturması ve öksürmesi sağlanır.
Shaking
-
Vibrasyonla beraber başlanır.
-
Elin düz kısmı drenaj sağlanacak alan üzerine yerleştirilir.
-
Bireyin yavaş bir şekilde burnundan nefes alması sağlanır.
-
İnhalasyon sırasında kostalar üzerine hafif basınç uygulanarak deri sıkıca gerdirilir.
-
Bireyin nefesini 2 saniye tutması sağlanır.
-
Birey nefesini verirken basınç arttırılır. Kostalar üzerine aralıklı shaking uygulanırken basınç sürdürülür.
-
Shaking uygulaması 3 kez tekrarlanır.
-
Birey mümkün olduğu kadar dudaklarını büzerek nefesini vermeli ve göğüs duvarını gevşetmelidir.
-
Bireyin derin nefes alması sağlanır.
-
Uygulanan pozisyona verilen zamanın bitiminde birey, oturtulur ve öksürtülür.
-
Birey öksürebiliyorsa, çıkarılan sekresyonlar için böbrek küvet verilir.
-
Birey öksüremiyorsa, sekresyonun aspirasyonla çıkarılması sağlanır.
-
Birey pozisyonlar arası dinlendirilir.
-
Bireyin su alması sağlanır.
-
Drenaj sağlanacak alanlar için bu basamaklar tekrar edilir.
-
Atıklar “Tıbbi Atık Yönetimi Talimatı”na uygun şekilde atılır.
-
Eldivenler çıkarılır.
-
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun olarak yıkanır.
-
Yapılan işlem “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir.
61- PREOPERATİF HASTA HAZIRLAMA TALİMATI
|
-
AMAÇ: Hastayı operasyona hazırlayarak oluşabilecek komplikasyonları önlemektir.
-
KAPSAM: Bu talimat; ameliyattan bir gün önce, ameliyat akşamı ve ameliyat sabahı hastanın tanılanması ile operasyona gönderilme sürecini kapsar.
-
SORUMLULAR: Bu talimatın uygulanmasından hekimler ve hemşireler sorumludur.
-
TANIMLAR:
-
Preoperatif: Ameliyat öncesi
-
Hastanın ameliyat öncesi gece 24:00’ dan sonra aç kalması sağlanmalıdır.
-
Hazırlıklar yapılırken hastanın operasyon hakkında bilgilendirilmesi ve psikososyal destek sağlanması ihmal edilmemelidir.
-
Ameliyat öncesi genelde hasta ve yakınlarında uyuma problemi yaşanır. En azından hastalar istirahat etmesi yönünde desteklenmelidir.
-
Vücut temizliği için gerekli malzemeler.
-
Orderde bulunan ilaçlar.
-
İlgili formlar (Ameliyat Öncesi Hazırlık Formu, Hemşire Anemnez Formu, Değerli Eşya Teslim Tutanağı vb.)
-
Ameliyat önlüğü ve bonesi
Preoperatif bir gün öncesi:
-
Orderına uygun olarak beslenme programına uyup uymadığı kontrol edilir.
-
Hastanın genel vücut hijyeni sağlanır. Sakıncası yoksa genel vücut banyosu yapması sağlanır.
-
Rutin tetkikleri için diğer ekip üyeleri ile koordineli çalışılarak tetkikler tamamlatılır. Anestezi hazırlığı sağlanır.
-
“Derin Solunum ve Öksürme Egzersizi Talimatı” uygulanır.
-
Hasta ve yakınlarının ameliyatla ilgili soruları yanıtlanır.
Ameliyat akşamı hazırlıkları:
-
Rutin tetkikler kontrol edilir, gerekli olan kan ve ilaçlar temin edilir.
-
Hastanın değerli eşyalarını yakınının alması sağlanır. Yakını yoksa daha sonra teslim edilmek üzere tutanak karşılığı teslim alınır.
-
Hastada mevcut ise oje ve makyajı çıkartılır.
-
Ameliyat bölge temizliği yapılır.
-
Orderına uygun olarak varsa lavman uygulaması yapılır.
-
Gece 24’den sonra oral alımı kapatılarak aç kalması sağlanır.
-
“Ameliyat Öncesi Hazırlık Formu”ndaki ilgili alan doldurularak tüm işlemler gözden geçirilir.
-
Hastanın gece uyuyabilmesi için uygun ve rahat bir ortam sağlanır.
Ameliyat sabahı hazırlıkları:
-
Vital bulguları talimatlarına uygun olarak alınıp kaydedilir.
-
Hastada mevcut olan çıkarılabilir protezler çıkartılıp teslim edilir veya tutanak karşılığı teslim alınır. Takı, oje, makyaj varlığı tekrar kontrol edilir.
-
Mesanenin boşaltımı sağlanır.
-
Hastanın kıyafetlerinin çıkartılarak, ameliyat gömleği ve bonesi giydirilir.
-
“Ameliyat Öncesi Hazırlık Formu”ndaki ilgili alan doldurularak tüm işlemler gözden geçirilir.
-
Tüm elde edilen bilgi ve bulgular “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir.
-
Hasta ameliyat zamanı geldiğinde hasta dosyasıyla beraber, “Hasta Transport Etme Talimatı”na uygun olarak ameliyathaneye gönderilir.
-
Post operatif dönem için hasta odası ve yatağı hazırlanır.
-
AMAÇ: Yatağa bağımlı / öz bakımını yapamayan hastaya saç banyosu uygulamaya yönelik standart bir yöntem belirlemektir.
-
KAPSAM: Bu protokol saç banyosu uygulama faaliyetlerini kapsar.
-
SORUMLULAR: Servis/Ünite Hemşiresi
-
TANIMLAR:
-
Kepek: Kafa derisinin pul pul dökülmesidir. Aynı zamanda kaşıntı da vardır.
-
Lokal Saç Dökülmesi (Allopecia): Yaşlanma, kullanılan bazı ilaçlar, hormonal değişimler, bazı hastalıklar, travma veya radyasyona bağlı olarak, lokal olarak ya da tamamen tüm vücuttaki kılların dökülmesidir.
-
UYARILAR ve ÖNERİLER
-
Hastanın bağımlılık derecesine göre bakıma katılımı sağlanmalıdır.
-
Bakım sırasında hemşire bireyin güvenliğini sağlamalıdır.
-
İşlem boyunca hastanın mahremiyeti korunmalı ve üşümesi engellenmelidir.
-
Bakım sırasında derinin tahriş olması, çizilmesi ve yaralanması önlenmelidir.
-
Bakım sırasında kullanılan ürünler (şampuan, losyon vb) kullanım alanlarına ve cilde uygun olmalıdır.
-
Bakım sonrasında cildin ve saçın nemli kalması önlenmelidir.
-
ARAÇ ve GEREÇLER
-
Su (ısısı 43-46°)
-
Şampuan
-
Yüz ve Saç Havlusu
-
Temiz Yatak Takımı
-
Muşamba ve çarşaf
-
Non-steril eldiven
-
Tarak
-
Tek Kullanımlık Önlük / Box Önlüğü
-
Su dökmek için kap
-
Pike
-
Gözleri kapamak için gazlı bez
-
Kulaklar için pamuk tampon
-
Yıkama küveti
-
Kova
-
UYGULAMA:
-
İşlem öncesi hasta ve hasta yakınlarına uygulama hakkında bilgi verilir.
-
Eller “El Hijyeni Talimatına” uygun yıkanır.
-
Önlük, bone, maske ve eldiven giyilir.
-
Malzemelerle birlikte hasta başına gidilir.
-
Oda kapısına uyarı asılır.
-
Açık kapı ve pencereler kapatılır.
-
Oda ısısı 25 °C'ye ayarlanır.
-
Yatak kenarına paravan perde kullanılır.
-
Bireyin mahremiyeti korunur.
-
Yıkama küveti su ile doldurulur.
-
Hastaya başı ve gövdesi kendimize yakın ve yatakta çapraz yatacak şekilde supine veya fowler pozisyonu verilir.
-
İşlem yapılacak taraftaki yatak kenarı indirilir.
-
Hastanın yatak çarşaflarının ve giysilerinin ıslanmaması için boynunun ve omuzlarının altına muşamba ve çarşaf yerleştirilir
-
Hastanın saç tokası varsa çıkartılır, hastanın kafa derisi ve saçları gözlemlenir.
-
Sakıncası yoksa yastık hastanın başının altından alınır ve üzerine baş havlusu konularak uzak tarafa yerleştirilir. Hasta yastıksız yatamıyorsa yıkama işlemi yastık kaldırılmadan yapılır.
-
Hastanın başı (durumu uygunsa) rulo yapılan pike ile omuz altından desteklenir.
-
Gerekiyorsa gözlere gazlı bez, kulaklara pamuk tampon uygulanır.
-
Baş yıkama muşambası hastanın başının altına yerleştirilir ve muşambanın alt ucu suyun boşalacağı kovaya yerleştirilir.
-
Hastanın saçları ıslatılır ve sonra şampuan uygulanır.
-
Saç dipleri ve alın şakaklardan başlayarak geriye doğru parmak uçlarıyla masaj yapılarak yıkanır.
-
Saçlar bol su ile durulanır.
-
Bu işlemler (şampuanlama ve durulama) saçlar temizleninceye kadar yapılır.
-
Saçlar toplanır ve eller arasında hafifçe sıkıştırılır. Böylece fazla su akıtılmış olur.
-
Hastanın başı yastığa konulur. Havluya sarılır.
-
Varsa gözlerdeki gazlı bez ve kulaklardaki pamuk tampon çıkartılır. Kirli kabına atılır.
-
Hastanın altına konulan çarşaf ve muşamba kaldırılır.
-
Saçlar iyice kurulanır.
-
Hastanın yüzü, boynu ve omuzları silinip kurulanır.
-
Bireyin saçları taranır.
-
Eğer yatak takımları ıslanmış veya kirlenmişse değiştirilir.
-
Uygun pozisyon verilir.
-
Yatak kenarları kaldırılır.
-
Atıklar “Tıbbi Atık Yönetimi Talimatı”na uygun şekilde atılır.
-
Eldiven, önlük, maske ve bone çıkarılır.
-
Eller “El Hijyeni Talimatına” uygun şekilde yıkanır.
-
Yapılan işlem “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir.
63- SERUM FORMUNDA İLAÇ HAZIRLAMA TALİMATI
|
-
AMAÇ: Serum formundaki ilacın doğru ve uygun teknikle hazırlanmasını sağlamak için standart bir yöntem belirlemektir.
-
KAPSAM: Bu talimat; serum formunda ilaç hazırlama talimatlarını kapsar.
-
SORUMLULAR: Bu talimatın uygulanmasından hemşireler sorumludur.
-
TANIMLAR:
-
UYARILAR ve ÖNERİLER:
-
Serumun hazırlığı, serumu takacak hemşire tarafından yapılmalıdır.
-
Seruma bir ilaç eklenecekse mutlaka ilacın; ismi, miktarı bir etikete yazılarak serumun ön yüzüne (serumun isim etiketinin olduğu yön üzerine) yapıştırılır.
-
Serum, kullanım miadı, berraklık, renk, tortu, ilaç ve etkileşimleri açısından kontrol edilir.
-
ARAÇ VE GEREÇLER:
-
İlaç kartı
-
Tedavi tepsisi
-
Serum ve gerekli ilaçlar
-
Serum seti, damla sayar
-
İŞLEM BASAMAKLARI:
-
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır.
-
Serum şişe ise; serum asma aparatı şişeye takılıp, şişenin üst kapağı açılır.
-
Serum torba ise; kullanılacak torbanın dış koruyucu paketi açılıp, setin takılacağı hazne giriş yerindeki koruyucu kapağı açılır.
-
Serum seti torbası işaretli yerden yırtılarak açılır ve setteki klemp kapalı konuma getirilir.
-
Serum setinin hazne ucundaki koruyucu kapak çıkarılır ve seruma takılır.
-
Serum ters çevrilerek serum askısına asılır, serum setinin havalandırma kapağı açılır ve hazne 1/3 oranında doldurulur.
-
Serum setinin klempi açılarak setin içerisinde hava kabarcığı kalmayacak şekilde setin havası çıkarılır ve klemp kapatılır. Damla sayar kullanılacaksa, serum setinin ucuna damla sayar takılarak setin havası çıkarılır.
-
Seruma ilaç eklenecekse; ilaç hazırlama talimatına uygun hazırlanan ilaç, serum torba ise ilaç torbanın enjeksiyon portundan, serum şişe ise ilaç şişenin lastik tıpasından verilir.
-
Seruma eklenen ilacın ismi, miktarı bir etikete yazılarak serumun üzerine yapıştırılır.
-
Hazırlanan serum ilaç tepsisine konulur.
-
Atıklar “Tıbbi Atık Yönetimi Talimatı”na uygun şekilde atılır.
Eller “El Hijyeni Talimatı”na uygun yıkanır.
64- SOĞUK UYGULAMA TALİMATI
|
-
AMAÇ: Vücut ısısını düşürmek, bölgenin ısısını düşürerek gelen kan akımını azaltmak, doku metabolizmasını yavaşlatmak, vazokontrüksiyon ve anestezik etki yaratarak ağrı duygusunu azaltmaktır.
-
KAPSAM: Vücut ısısının düşürülmesi, ödemin ve ağrının azaltılması, kanamanın önlenmesi amacıyla lokal ya da genel olarak bir takım fiziksel ajanların kullanılmasıyla yapılan tedavi yöntemlerini kapsar.
-
SORUMLULAR: Bu protokolün uygulanmasında hemşireler sorumludur.
-
TANIMLAR:
-
Vazokontrüksiyon: Damar cidarlarındaki kas yapıların kasılması sonucu damar çapının azalması.
-
Kompres: Yaraların bakımında ve ya başka bir amaçla kullanılan, birkaç kat katlanmış bez.
-
UYARILAR ve ÖNERİLER:
Soğuk Uygulamaların Fizyolojik Etkileri
-
Soğuk uygulama sonucu vazokontrüksiyon meydana gelir ve uygulama yapılan bölgeye kan akışı azalır, bölgede ödem ve enflamasyon gelişimi azalır.
-
Uygulama yapılan bölgede lokal olarak oksijen ihtiyacı azalır ve hücre metabolizması yavaşlar.
-
Kaslarda gerginlik, ağrı ve enflamasyonun azalmasına yol açar.
-
Lokal ve kısa süreli anestezik etki oluşturur. Kan dolaşımını artırır, lokal ısıyı düşürür.
Soğuk Uygulamanın Riskli Olduğu Durumlar
-
Soğuk uygulama periferik vasküler hastalığı olan hastalarda,
-
Diyabetli hastalarda,
-
Arteriosklerozu olan hastalarda,
-
Bazı nörolojik hastalığı olanlarda uygulanmamalıdır.
-
Ciltleri çok hassas olduğundan çocuklar ve yaşlılar soğuk uygulama açısından risk grubundadır. Bu grup hastalara uygulama yapılması mutlaka gerekli ise çok dikkat etmek gerekir.
-
Soğuk uygulama yaparken bazen istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Deri ve mukozada morarma ve hissizlik varsa, titreme ve vücut ısısında hızlı düşme olursa, kaslarda kontraksiyon ve ağrı gelişirse soğuk uygulama durdurulur.
Soğuk Uygulamalarda Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
-
Soğuk uygulamalar hemşire tarafından yapılmalı ve uygulama esnasında hasta yalnız bırakılmamalıdır.
-
Hemşire her 5 dakikada hastayı gözlemeli ve gözlemlerine göre işleme devam etmelidir.
-
İşlem sonucu ve süresi mutlaka kaydedilmelidir.
-
Soğuk uygulamalar 15-20 dakikadan fazla uygulanmamalıdır. Soğuk uygulamalar 30 dakikadan fazla sürerse hücre ölümüne neden olur.
-
Soğuk uygulamalar vücut ısısını düşürmek amacıyla yapılıyorsa ateş saatte 1°C düşecek şekilde uygulanmalıdır. Soğuk uygulamalarda vücut ısısı 1,5-2 °C birden düşerse uygulamaya ara verilerek bir süre sonra yeniden yapılmalıdır.
-
Soğuk uygulamalarda uygulama aralığı 2 saat olmalıdır.
-
Soğuk uygulama yapıldıktan sonra hastanın yaşam bulguları 72 saat düzenli takip edilmelidir.
-
Soğuk uygulama yapılacak bölgede açık yara varsa asepsi kurallarına göre çalışılmalıdır.
SOĞUK UYGULAMA ÇEŞİTLERİ
Soğuk uygulama; kuru soğuk uygulama (buz torbası, buz paketleri) ve yaş (nemli) uygulama olmak üzere iki şekilde uygulanır.
Kuru Soğuk Uygulamalar
Kas burkulmalarında, hematomda, diş, burun ameliyatlarında ve tonsillektomide buz torbası uygulaması yararlı olmaktadır.
|