T. S. Malikov moliya

Faoliyat siklining ROEga ta’siri
ROE
Iqtisodiy sharoit 
(vaziyat)lar
ROA
“A”
“B”
Omadsiz yil
1,0%
0,6%
- 4,8%
Normal (Odatiy) yil
12,0
7,2
8,4
Omadli yil
30,0
18,0
30,0
Kapital daromadliligi, aktivlar daromadliligi koeffit
-
siyentlari va moliyaviy leverij orasidagi bog‘liqlik quyidagi 
tenglama orqali ifodalanishi mumkin:
ROE = 1 – Soliq stavkasi × ROA × Qarzlar (Qarz majburiyatlari)
Kapital×( ROA
 
– Foiz stavkasi)
Bu tenglamaning mazmuni quyidagidan iborat. Agar 
firmaning aktivlari daromadliligi koeffitsiyenti mazkur fir
-

---

Moliya
223
ma kreditorlarga to‘laydigan foiz stavkasidan yuqori bo‘lsa, 
u ning kapitali daromadliligi koeffitsiyenti (ROE) aktivlar 
daromadliligi koeffitsiyentidan (ROA) (1 – soliq stavkasi) 
marta ko‘p bo‘ladi, hamda firmaning qarzlari va o‘z kapitali 
nisbati koeffitsiyenti qanchalik yuqori bo‘lsa, bu farq ham 
shunchalik katta bo‘ladi. 
Kreditor nuqtayi nazaridan qaraganda firma qarzdorligi 
koeffitsi­entining oshishi odatda, salbiy hodisa hisoblanadi. 
Agar kompaniyaning mazkur ko‘rsatkichi keskin oshib ket-
sa, u holda 
Moody’s
va 
Standard & Poors Corporation
kabi 
obligatsiyalar reytingini baholash bo‘yicha maxsus agent-
liklar odatda, bunday firmaning qimmatli qog‘ozlarini eng 
quyi kategoriyaga tushiradi. Ammo aksiyadorlar nuqtayi 
nazaridan qaraganda firma qarzdorligi koeffitsiyentining 
oshi shi ijobiy hodisa ham bo‘lishi mumkin.
3.10-nazorat uchun savol
Agar kompaniya obligatsiyalarining foiz daromadliligi 
aktivlar daromadliligi koeffitsiyenti (ROA)ga teng bo‘lsa, un
-
ing moliyaviy leveriji o‘zgarishi kapital daromadliligi (ROE)
ga qanday ta’sir etadi?