T. S. Malikov moliya
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- T.S.Malikov, N.H.Haydarov
|
10.1. Markaziy banklar
Markaziy banklar – bu asosiy funksiyasi moliyaviy bo- zorning ma’lum parametr 239 lariga, masalan, muomaladagi 239 «Parametr» yunoncha «parametron» - o‘lchab ajratuvchi. 1. Matema- tik formulada qo‘llanadigan va o‘zining ma’lum qiymatida shu tenglama bi- 170 T.S.Malikov, N.H.Haydarov pul miqdoriga ta’sir etish orqali davlat siyosati vazifalarini amalga oshirishga ko‘maklashishdan iborat bo‘lgan moli- yaviy vositachilardir. Markaziy banklar faoliyati ba’zi dav- latlarda davlat ijroiya organlarining bevosita nazorati ostida bo‘lsa, boshqa davlatlarda ular ma’lum darajada avtonom- lik (mustaqillik)ka egadirlar 240 . Bank ma’lum bir davlatning markaziy banki ekanligini ko‘pincha uning nomiga qarab bilib olish mumkin: Bank of England, Bank of Japan, Bank Rossii va hokazo. Biroq masa- lan, markaziy bank AQShda Federal Reserve System (Federal zahira tizimi), Germaniyada esa Bundesbank deb ataladi. Markaziy bank odatda, davlat to‘lov tizimining yuragi hisoblanadi. U davlatni milliy valyuta bilan ta’minlaydi va banklararo hisob-kitoblar tizimi uning boshqaruvida bo‘la- di. To‘lov tizimi samarali bo‘lishi uchun inflyatsiya darajasi kamida o‘rtacha bo‘lishi 241 va buni markaziy banklar o‘zlari- ning asosiy vazifasi deb ko‘rishlari shart. Biroq ko‘p davlatlarda ulardan aholining to‘liq bandligi- ni hamda davlat iqtisodiy o‘sishini ta’minlash kabi maqsad- larga erishishga yo‘naltirilgan harakatlarni kutishadi. Bun- day davlatlarda markaziy banklarga ko‘pincha bir-biri bilan nizoli maqsadlarni balans (muvozanat)ga keltirish: narxlar barqarorligini va aholining to‘liq bandligini ta’minlash yu- zasidan barcha choralarni ko‘rishiga to‘g‘ri keladi 242 . lan ifodalangan munosabatlardan muayyan biriga olib keladigan miqdor. 2. Biror texnologik jarayon, hodisa, tizim, texnik qurilma va b.ning aso- siy xususiyatlaridan birini ifodalaydigan miqdor. 3. Biror voqea-hodisani tavsiflash va baholash uchun zarur bo‘lgan belgi, mezon. Qarang: o‘sha manba. J.III. –B.217-218. 240 AQSh Markaziy banki ( Federal Reserve System – Federal zahi- ra tizimi) davlatga nisbatan yuqori darajadagi mustaqillikka ega. Uning tarkibiga 7 a’zodan iborat bo‘lgan va Kolumbiya shtatidagi Vashington shahrida joylashgan boshqaruvchilar kengashidan tarkib topgan 12ta mintaqaviy bank kiradi. Biroq shuni ham qayd etish joizki, boshqaruvchi- lar kengashining barcha 7 a’zolari AQSh Prezidenti tomonidan tayinlanadi va mamlakatning Senati tomonidan tasdiqlanadi. 241 “Inflyatsiya darajasi kamida o‘rtacha bo‘lishi shart” deganda nima nazarda tutilayapti? Ana shu so‘zlar birikmasiga nisbatan mulohazalarin- giz nimalardan iborat? 242 Markaziy banklar zimmasiga ularning asosiy vazifasidan tashqari jumladan, bunday vazifalarning ham yuklatilishi mumkinligini biz qanday |