Таълим психологияси

Galperin 
nazariyasida
ta’limning uchta 
asosiy turlari 
ajratiladi
 
Birinchi turda-
xatti 
harakatlarni o‟zlashtirish 
xatolar bilan kechadi, berila 
yotgan material yetarli daraja 
da anglanilmaydi, ta‟lim 
oluvchi ta‟limning asl mohi 
yatini tushunib yetmaydi.; 
Ikkinchi 
turda 
-
materialni nisbatan dadil va 
to‟la 
tushunilishi 
va
material 
bilan 
bog‟liq 
tushunchalarni 
ajratilishi
bilan xarakterlanadi. 
Uchinchi tur
 
-
tez, 
samarador va bexato xatti–
sharakatlarni 
o‟zlashtirilishini ta‟minlab 
beradi. 

---

56 
erkin fikrlovchi, mustaqil tafakkurga ega bo‟lgan shaxsni shakllantirish bo‟lib, katta 
mash‟allar paydo bo‟lishini ta‟minlab beradi.
Ta‟lim jarayonida o‟quvchilarning bilishga qiziqishlari g‟oyat katta roll 
o‟ynaydi.Ma‟lumki qiziqimsh o‟quvchilarning emosional bezagi biror buyumni, biror 
faoliyatni tanlash munosabati va yo‟nalishidir. 
Ma‟lumki, psixologiyada qiziqishning ikki turi o‟quvchilarning ta‟lim 
jarayonida aniqlanadi. Birinchisi bevosita qiziqish, ikkinchisi bilvosita qiziqish. Har 
bir o‟qituvchi o‟z o‟quvchilarida o‟z faniga nisbatan bilvosita qiziqishni tarkib 
toptirishga harakat qiladi. qiziqishlar orqali o‟quvchilarda ta‟limga aktiv munosabat 
namoyon bo‟ladi.
Umumiy psixologiya kursidan ma‟lumki, iroda bu shaxsning o‟z oldiga qo‟ygan
maqsadining aniqligi, uni amalga oishirishi uchun intilishi, maqsad yo‟lida ma‟lum 
bir qarorga klish tezligi va uni o‟z vaqtida ijro etishi bilan belgilanadigan sifatidir.
Ta‟lim jarayonida quv materialiga bo‟lgan diqqatning barqaror bo‟lishida irodaviy zo‟r 
berishning ahamiyati nihoyatda kattadir. 
Ta‟limda iroda o‟quvchida maktab va uyda o‟tkaziladigan mashg‟ulotlarga
tayyor turishda namoyon bo‟ladi. O‟quv materialiga bo‟lgan diqqatning barqaror 
bo‟lishida irodaviy zo‟r berishning ahamiyati nihoyatda kattadir. Ta‟limda iroda
o‟quvchida maktab va uyda o‟tkaziladigan mashg‟ulotlarga tayyor turishda namoyon 
bo‟ladi. O‟quv materialini o‟rganish eslab qolish va o‟quvchining irodaviy zo‟r 
berishgagina bog‟liq. Iroda o‟quvchilarning fikrlash faoliyatlarida - masalani 
yechishga, qo‟yilgan savolga javob topishga va hokozolarga intilishda namoyon
bo‟ladi. Ular o‟quvchilarda ko‟nikma va malakalrni hosil qilishda ham tarkib topadi.
Psixologlar olib borgan tadqiqotlarda o‟quvchilar tomonidan berilgan 
materiallarning o‟zlashtirilishi ko‟p jihatdan irodaning tarbiyalanishiga bog‟liqdir. 
Irodaviy aktivlik ta‟limning zurur shartidir. Ta‟lim muassasasidagi ta‟lim jarayoning 
o‟zi o‟quvchilardan irodaviy o‟stirish omillaridan biridir. Bunda o‟quvchilarning 
Psixologiyada qiziqish bu shaxsning o‟zi uchun qimmatli yoki yoqimli bo‟lgan 
muayyan narsa yoki hodisalarga munosabatidir. qiziqishlar shaxsning muhim va 
individual hususiyatlaridan biri bo‟lib hisoblanadi. qiziqishlar o‟quvchilar 
hayotida katta rol o‟ynaydi. Ular o‟quv faoliyatini faollashtiriuvchi asosiy
turtkilar –