Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Kînstàntinîpîlning qulàshi.
Usmonlilar sultîni 
Måõmåt II
yuz minglik qo‘shini bilàn Kînstàntinî 
pîlni 
qàmàl qilàdi.
1453-yilning màyidà Kînstàntinîpîl turklàr tîmîni 
dàn 
îlinàdi. Vizàntiyaning so‘nggi impåràtîri jàngdà hàlîk 
bo‘làdi. Usmînlilàr shaharni 
Istànbul
dåb nîmlàb, ungà 
o‘z pîytàõtlàrini ko‘chiràdi.
Yevropa và Îsiyoni bîg‘làb turgàn sàvdî yo‘llàri us-
tidàn nàzîràt Vizàntiya pîytàõti îlinishi bilàn turklàr 
qo‘ligà o‘tàdi. Kång istilîchilik yurishlàri 
Usmînlilàr 
impåriyasi
ning tàshkil tîpishi bilàn yakunlànadi.
Usmînli turklàr g‘àlàbàlàrining îmillàri. 
Usmînli turk-
làr qudràti yaõshi tàshkil etilgàn îtliq và piyodà qo‘shin, 
làshkàrbîshilik õusu 
siyatlàrigà egà sultînlàr, hukmdorga 
sadoqatli yanichàrlàr piyoda qo‘shinining mavjudligidà edi. 
Usmînlilàr îtliq qo‘shinni kuchàytirishgà àlîhidà e’ti-
bîr qàràtganlàr. Qo‘shinning hàr bir suvîriysigà yetarlicha 
dàrîmàd kål 
tiràdigàn yer-mulk –
 tumîri 
bårilgàn. Bu yer-
lar fàqàt turk 
làrgà và hàrbiylarga õizmàtdà bo‘lgàn pàyt-
idà tàqdim etilgàn. Natijada otliq qo‘shin soni 150 ming 
suvoriygacha yetgan.
Sultîn Yevropadàgi eng yaõshi piyodà qo‘shingà hàm 
egà edi. XIV àsrning o‘rtàlàridàn àsirgà îlingàn sîg‘-
lîm và bàquvvàt õristiàn bîlàlàridàn sultînning shàõsiy 
gvàrdiyasi jàngchilàri tàshkil etilgàn. Yillàr o‘tib bîlàlàr 
o‘z tilini và dinini unutib, sultînning sîdiq 
ya ni chàr 
làrigà
 
àylàngàn. Usmînli turklàr sultîni jànggà hàmishà o‘zining 
sîdiq yanichàrlàri bilàn kirgàn. Îilàsi, bîyligi, mîl-mulki 
bo‘lmàgàn yanichàrlàr sultîn uchun jînini hàm àyamàgàn. 
Ulàr jànglàrdàgi g‘àlàbàlargà kàttà hissà qo‘shgànlàr. Turk 
qo‘shinigà shuhràt kåltirgàn làshkàrbîshi và jàngchilàrning 
ko‘pchiligi yanichàrlàr orasidàn chiqqàn.

---

125
V BOB. OSIYO, AMERIKA VA AFRIKA XALQLARI
1. Usmînlilàr dàvlàti qàchîn tàshkil tîpgàn?
2. Turklàrning Bîlqîn yarimîrîlidàgi istilîlàrini gà-
pirib båring.
3. Vizàntiya impåriyasining qulàshi sàbàblàrini ko‘r-
sàting.
4. Usmînlilàr dàvlàti qudràti îmillàrini àytib bå 
ring.