Tarix-7 2017.(Uzb). indd

angl-saks
nomini oladi.
15-rasm.
Normannlar bosqini

---

24
I BOB. O‘RTA ASRLARNING ILK DAVRI
Yangi bosqin.
Norvegiya yoki Daniya sohilidan chiqqan 
kema Britaniya orollariga bir necha kun ichida suzib bor-
gan. Zamondoshlarining yozishicha, shu sababdan daniya-
liklar har yili hujum qilib Angliya xalqining mol-mulkini 
talagan. 
Xattotlik san’ati markazlari bo‘lgan Irland monastirlari 
normannlar tomonidan yondirilgan. 
Ichki nizolardan zaiflashgan angl-saks qirolliklari isti-
lochilarni qaytara olmagan. Oqibatda, normannlar 842-yil-
da 
London
ni bosib olib, talaydilar va yondirib yuboradilar. 
Keyinchalik, daniyaliklar talonchilik hujumlaridan so‘ng 
vatanlariga qaytmasdan Angliyada bosib olgan yerlarida 
qishlab qoladigan bo‘ladilar.
Deyarli barcha angl-saks qirolliklari daniyaliklar to-
monidan bo‘y 
sundiriladi. Qarshilikni faqat 
Uesseks qirolligi
davom ettiradi.
Qirol Buyuk Alfred.
Buyuk Alfred (871—900) Uesseks-
da taxtga kelguniga qadar daniyaliklarni hech kim 
to‘xtatishga qodir bo‘lmagan. Buyuk Alfred butun Ang-
liyadan bosqinchilarni jazolash orzusidagi jangchilarni 
yig‘adi. U bu qo‘shin bilan daniyaliklarni bir necha bor 
mag‘lub etadi.
Alfred 879-yilda daniyaliklar bilan tinchlik sulhini tu-
zadi. Unga binoan, butun orol ikki 
qismga bo‘linib: janubiy hudud-
lar Alfredga, shimoliy hududlar 
esa daniyaliklarga beriladi. Chegara 
London va Chechter oralig‘idagi 
qa 
dimgi rimliklar qurdirgan tosh 
yo‘l bo‘ylab o‘tadi. Skandinavlar-
ga qoldirilgan yerlar 
Denlo
nomini 
oladi.
Alfred tinchlik sulhidan yangi 
kuchli qo‘shin tuzish uchun foy-
dalandi. Ma’lumki, avvallari dush-
man xavfi tug‘ilganida xalq lash-
kari to‘planardi. Endi har beshta 
angl-saks oltinchisini boqishi va 
16-rasm. 
Vikinglarning 
irland monastiriga hujumi

---

25
I BOB. O‘RTA ASRLARNING ILK DAVRI
qurollantirishi majburiy etib qo‘yiladi. Natijada tinimsiz 
urushlar davrida qishloqning ko‘pchilik aholisi o‘z ishidan 
ajratilmagan. Yangi qoidaga binoan, besh kishi oltinchisini 
dubulg‘a, qilich va jang boltasi bilan ta’minlab, 
viking
dan 
kam qurollantirmagan. Qolaversa, ushbu ol 
tinchi kishi do-
imo mashq qili 
shi, jangga tayyorlanishi shart edi. Uning 
uchun qolgan beshta qo‘shnisining ishlashi oilasi haqida 
o‘ylamasligi uchun ham imkon beradi. Shu tariqa son 
jihatidan qisqargan Alferd qo‘shini sifati bo‘yicha avvalgi-
ga nisbatan sezilarli kuchayadi. Yangi qo‘shinning paydo 
bo‘lishi bilan jamiyatda ham muhim o‘zgarishlar bo‘ladi. 
Jamiyatda professional ziroat 
chilardan tashqari jangchilar 
toifasi vujudga keladi.
Alfred daniyaliklar qal’alarni qamal qilishni uncha-
lik xush ko‘rmasligini anglab, o‘z mulklari chegaralarida 
ko‘plab qal’alar – 
burg
lar barpo ettiradi. Qirol kema 
yasay 
digan ustalarni topib, daniyaliklarnikidan qolishmay-
digan kemalarni yasattiradi.
Qirol Alfred faqat qo‘shin bilan shug‘ullanmagan. 
U o‘z davrining ma’lumotli kishisi bo‘lgan. Uesseksda 
esa daniyaliklar hujumlaridan keyin lotin tilini biladigan 
odam 
lar deyarli qolmagan edi.
U eski angl-saks qonunlarini yozishni va Angliya tari-
xiga oid ma’lumotlar to‘plashni buyuradi. Buyuk Alfred 
davrida «