Tarix-7 2017.(Uzb). indd

27-§. ANGLIYA O‘RTA ASRLAR SO‘NGIDA
Àngliya yuz yillik urushlàr dàvridà.
Yuz yillik urushlàr 
Àngliya iqtisîdiyotigà ham kàttà zàràr yåtkàzdi. Qirol 
Ri-
chàrd II
1377-yilda mamlakatda qo‘shimchà jîn sîlig‘i 
jîriy etdi. 1380-yilda jîn bîshi sîlig‘i 3 bàrà 
vàrgà îshiril-
di. Sîliqni yig‘ishdàgi suiistå’mîlliklàr, nîhàqliklàr Angli-
yadà õàlq qo‘z 
g‘îlîni boshlanishigà sabab bo‘ldi.
Kàmbàg‘àl ruhîniylàr va rîhiblàrdàn õàlq vîizlàri 
yåtishib chiqqan. Õàlq îràsidà kàttà îbro‘gà erishgàn 
Jîn 
Bîll
o‘z va’zlàridà «Îdàm Àtî yer hàydàb, Mîmî Hàvî 
chàrõ yigirgàn paytdà kim dvîryan bo‘lgàn!» dåb àytgàn 
kinîyali so‘zlàri qishlîqlàrdà tåz-tåz tàkrîrlàngàn. Jon 
Boll hamma odam teng, yer esa uni ishlayotgan kishini-
ki ekanligini ana shu bilan isbotlar edi. U àrõiyåpiskîp 
buyrug‘i bilàn qàmîqqà îlingan.
Uît Tàylår qo‘zg‘îlîni. 
Qo‘z 
g‘îlîn 1381-yilning mày 
îyi 
dà sîliq yig‘uvchilàr bådîdligidàn bîshlànib, tåz îràdà 
Àngliyaning kàttà qismini qamràb îlà 
di. Qo‘zg‘îlînchilàr 
tîmînidàn îzîd etilgàn Jîn Bîll uning ràh 
bàr 
làridàn 
bi 
rigà àylànàdi. Dåhqînlàrdan iborat qo‘z 
g‘îlînchilar 
tunu 
kàsîz Uît Tàylår bîshchiligida pîytàõtgà yo‘l îlàdi. 
84-rasm. 
Uot Tayler qo‘zg‘oloni

---

103
IV BÎB. YEVROPADÀ MARKAZLASHGAN DÀVLÀTLÀRNING TÀSHKIL TÎPISHI
Londonliklar qo‘zg‘olonchilarga shahar darvozalarini ochib 
beri 
shadi. Qirol a’yonlari, taniqli amaldorlarning uylariga 
o‘t qo‘yiladi. Aybdor deb topilgan amaldorlar qatl etila 
boshlanadi.
Yosh qirol Richard II qo‘zg‘olon-
chilar bilan muzo 
karalar boshlash-
ga majbur bo‘ladi. Uchràshuvda 
qàbul qilin 
gàn «
Màyl End
» dàsturigà 
binîàn: dåhqînlàrning qàràmligini 
båkîr qilish, erkin sàvdîgà ruõsàt 
bårish, yer sîli 
g‘ini kàmàytirishgà rî-
zilik beriladi. Qirol bilan uchrashuv-
dan so‘ng qo‘zg‘olonchi 
larning o‘ziga 
to‘q qismi uylariga tarqalishadi. Lekin 
qo‘z 
g‘îlînchilarning kambag‘al qismi 
bunga qîniqmày Lîndîndà qîladi 
và qirîl bilàn yana uchràshish uchun Smitfildgà boràdi-
lar. Yangi ishlab chiqilgan dasturda fåîdàllàr tîrtib îl-
gàn yaylîv và o‘rmînlàrni qàytàrish, ibîdàtõînà yerlàrini 
musodara qilib dåhqînlàrga bo‘lib bårish, àhîlini tång 
huquqli bo‘lishini ta’ 
minlàsh kàbi talablàr bîr edi.
Uchràshuv pàytidà qirîl à’yonlàri 
dàn biri bilàn jànjàllà-
shib qîlgàn Uît Tàylår to‘qnashuvda yaralanib hàlîk 
bo‘làdi. Sàrîsi 
màdà qîlgàn dåhqînlàrni, ulàrning bàrchà 
tàlàblàri bàjàri 
lishi va’dà qilinib, shaharni tàrk etishgà 
ko‘ndiràdilàr. Lekin qo‘zg‘î 
l 
închilàr izidàn yubîrilgàn 
qo‘shin ulàrdàn àyov 
siz o‘ch îlàdi.
Qo‘zg‘îlîn màg‘lubiyatgà uchràsà-dà, uning ta’siridà 
Àng 
liyadà dåhqînlàrning måhnàt màjburiyatlàridàn vîz 
kåchilàdi. XV àsr dàvîmidà qàràm dåhqînlàr to‘lîv 
evàzigà îzîdlikkà erishàdi. Sîliqlàr tàrtibga solinadi.