Tasdiqlayman Tosh kti o‘quv ishlari bo‘yicha Rektor muovini dots. Ismailova L. A. 2007 «iqtisodiy bilimlar tarixi»
Yüklə 438,5 Kb.
|
|
4.Jaxonshumul iqtisodiy muammolar.
Jaxon hamjamiyatida kambagallar va boylar o‘rtasidagi tafovutning kuchayishi eng muxim muammolardan biri xisoblanadi. Bu ko‘rsatkich 1960 yildagi 13:1 dan 1990 yili 60:1 ga , xozir esa 75:1 ga yetdi. Tengsizlik muammosining mohiyati shundaki, axoli tez usayotgan joylarda, iqtisodiyot o‘sishi sust bormoqda. Rivojlanayotgan mamlakatlarning ayrimlari taraqqiyot yo‘liga kirishga qaramay ko‘pchiligi qolokligicha qolmoqda. "Noiloj rivojlanish", tashki turtki nazariyasiga (R.Nurkse, E.Xogen) ko‘ra, og‘ir axvoldan chikish yo‘li investitsiyalar xisobiga rivojlanishga erishish bo‘lib xisoblanadi, ya’ni chetdan karz kiritish yo‘lidir. "Industrlashtirish" nazariyasida shaxsiy iste’molni kiskartirish, davlat soliq tizimi orqali iqtisodiyotni moliyalashtirishna kuchaytirish, ayrim xollarda me’yordagi inflyasiyadan foydalanish taklif etilgan. Insoniy rivojlanish konsepsiyasi BMT tomonidan 1990 yili ilgari surilgan. Daromadlarning ko‘payishi va insoniy farovonlikning yaxshilanishi orasidagi boglanishga qaratilgan. Insoniy rivojlanish indeksi ko‘rsatkichi kiritilgan. Umrbokiylik, ta’lim va yashash darajalari asosida integral ko‘rsatkich ishlab chiqilgan. Bunda iqtisodiy ko‘rsatkich asosiy o‘rinni egallaydi (soglik,ta’lim yetakchi). Xulosa Jaxon xo‘jaligi, jaxon bozori va integratsion jarayonlarning uzoq tarixi bor. Ayniqsa Buyuk Ipak Yo‘li (e.a. II asr) davrida anik namayon bo‘lgan bu jarayon XU1 asrda buyuk geografik kashfiyotlar tufayli kuchaydi. 11 jaxon urushidan keyingi davrda esa bu xalqaro iqtisodiy munosabatlar maxsus tashqilotlar orqali amalga oshirilib, xozirgi davrni ularsiz tasavvur etish qiyin. "benilyuks" (1944), umumiy bozor
Yevropa
73
Xalqaro iqtisodiy aloqalar bo‘yicha neoklassik (sof ta’limot ) va neokeysnchilik nazariyalari keng tarkalgan. "Sof" ta’limot tarafdorlari fikricha, iqtisodiy aloqalar xalqaro maydonda ham erkin bozor tamoyillari asosida rivojlanishini qo‘llaydilar (erkin raqobat, hamma uchun bir xil imkoniyat, taklif doimo talabni vujudga keltiradi, savdo balansi o‘z-o‘zini tartibga soladi va boshqalar). Yüklə 438,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|