Doimiy va impuls toklari bilan davolash
Fizioterpevtik galvanizatsiya, elektroforez, elektruyqu, diadinamoterapiya, amplipulsterapiya, elektrodiagnostika, elektrostimulyasiya muolajalarida qo‘llaniladigan fizik omillarga tavsif, ta'sir mexanizmi, fiziologik ta'siri, qo‘llaniladigan fizik apparatalar, usullari, ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalar, dozalash.
O‘zgaruvchan tok va elektromagnit maydonlari bilan davolash
Fizioterpevtik ultrayuqori chastotali va o‘ta yuqori chastotali terapiya, franklinizatsiya, darsonvalizatsiya, induktotermiya, magnitoterapiya muolajalarida qo‘llaniladigan fizik omillarga tafsif, ta'sir mexanizmi, fiziologik ta'siri, qo‘llaniladigan fizik apparatalar, usullari, ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalar, dozirovkasi.
Yorug‘lik bilan davolash. Aerozolterapiya. Aeroionoterapiya. Gidroaeroionoterapiya. Ultratovush bilan davolash. Baroterapiya
Fizioterpevtik muolajalarda qo‘llaniladigan fizik omillarga tafsif, ta'sir mexanizmi, fiziologik ta'siri, qo‘llaniladigan fizik apparatalar, usullari, ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalar, dozirovkasi.
Suv va issiqlik bilan davolash. Kurortlar
Fizioterpevtik muolajalarda qo‘llaniladigan fizik omillarga tafsif, ta'sir mexanizmi, fiziologik ta'siri, qo‘llaniladigan fizik apparatalar, usullari, ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalar, dozirovkasi. Kurort omillari va turlari. O‘zbekiston kurortlari. Sanator-kurortga boruvchilarni saralash. Sanator-kurort kartasini rasmiylashtirish, himoyalash va topshirish.
Amaliy mashg‘ulotlarni tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar
Amaliy mashg‘ulotlarda talabalar
1. Fizioterapevtik muolajalarining odam organizmiga ta'sir mexanizmi;
2. Tibbiy tiklanishida fizioterapiyani axamiyati ;
-
Fizioterapevtik muolajalar va dori moddalarini birgalikda qo‘llash yo‘llarini;
-
Bemorlarni sanatoriy va kurortlarga tanlash masalalarini;
-
Davolash hujjatlarini rasmiylashtirish;
-
Organizm to‘qimalarini fizik muolajalarga sezuvchanligini aniqlash va ta'sir etish sohasini belgilashni;
-
Fizioapparatlarning ishlash prinsiplari va texnika havfsizligi qoidalariga rioya qilish;
-
Sog‘lomlashtirish maqsadida fizioprofilaktik muolajalarni qo‘llash
-
Davolash terapiyasining samaradorligini aniqlashni;
-
Fizioterapevtik muolajalarga retseptlarni aniq va to‘g‘ri yozish
-
Fizik apparatlarni muolajalarga tayyorlashni va ular bilan ishlash, elektrotravma va patologik reaksiyalarda birinchi yordam ko‘rsatishni;
-
Bemorlarga DJTni rejalash va to‘g‘ri tavsiya qilishni;
-
Bemorlar bilan individual mashg‘ulotlar oborishni;
-
Shifokor-pedagogik nazoratini o‘tkazish, mashg‘ulotda qo‘llanilayotgan jismoniy yuklamalarning adekvatligini va effektiligini baholashni;
-
Jismoniy mashqlarning ta'sir mexanizimi;
-
Davolovchi jismoniy tarbiyani qo‘llash uchun ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalar;
-
Davolovchi jismoniy tarbiya vositalari va uning turlari;
-
Davolovchi jismoniy tarbiyasi davolash usullari, shakllari, harakat tartibotlari;
20. Davolovchi jismoniy tarbiyaning qo‘llanilish effektivligini baholash
21.Sport va jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchi aholining har xil toifalarini tibbiy tekshirishni va vrach nazorati kartasini tuldirishni
22.Jismoniy rivojlanganlikni antropometriya va somatoskopiya ma'lumotlariga asoslanib aniqlash va baxolash usullarini
23. Shifokor nazoratida qo‘llaniladigan funksional sinamalarni. Yurak-qon tomir tizimini funksional sinamalarini o‘tkazishni
24.Nafas va vegetativ nerv tiziminig funksional sinamalarini o‘tkazishni
25.Tashqi nafas olishning funksional holatini aniqlashni
26.Jismoniy ish bajarish qobiliyatini aniqlashni. Garvard step-testni o‘tkazishni
27.PWC-170 submaksimal testni o‘tkazishni. Kislorodning maksimal iste'mol qilinishini aniqlashni
28.Jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanish sharoitlarini sanitar-gigienik kuzatishni.
29.Shifokor - pedagogik nazoratni mashg‘ulotlarda o‘tkazishni
30.Jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanishga ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalarni nazarga olib tavsiya kilishni
31.Shifokor nazorati kartasini rasmiylashtirish va himoya qilishni
32.Sport amaliyotida tiklanish vositalarini kompleks qo‘llash
34. Sport bilan shug‘ullanuvchilarda ko‘p uchraydigan patologik holatlar. Sport jarohati profilaktikasini o‘rganadilar.
Amaliy mashg‘ulotlarning taxminiy tavsiya etiladigan mavzulari:
1.Sport va jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchi aholining har xil toifalarini tibbiy tekshirish. Shifokor nazorati kartasi bilan tanishtirish.
2.Jismoniy rivojlanganlikni antropometriya va somatoskopiya ma'lumotlariga asoslanib aniqlash va baxolash usullari.
3.Shifokor nazoratida qo‘llaniladigan funksional sinamalar. Yurak-qon tomir tizimiining funksional sinamalari.
4.Nafas va vegetativ nerv tizimlarining funksional sinamalari. 5.Tashqi nafas olishning funksional holatini aniqlash.
6.Jismoniy ish bajarish qobiliyatini aniqlash. Garvard step-testi.
7.PWC-170 submaksimal testi. Kislorodning maksiml iste'mol qilinishini aniqlash.
8.Jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanish sharoitlarini sanitar-gigienik kuzatish.
9.Shifokor - pedagogik nazorat.
10.Jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanishga ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalar. Vrach-jismoniy tarbiya dispanseri.
11.Shifokor nazorati kartasini rasmiylashtirish va himoya qilish.
14.Davolash jismoniy tarbiyaning umumiy asoslari – vositalari, shakllari. Harakat tartibotlari.
15.Massaj turlari.
16.Davolovchi jismoniy tarbiyaning umumiy asoslari.
17.Yurak qon-tomir sistemasi kasalliqlarida DJTni qo‘llash (MO‘I, GK, YuIK, NSD).
18.Nafas tizimini kasaliklarida DJTni qo‘llash (zotiljam, plevrit, surunkali bronxit, o‘pqa emfizemasi, bronxial astma, bronxoektatik kasalligi).
19.Hazm va harakat-tayanch sistemalari va modda almashinuvi kasalliklarida DJTni qo‘llash (oshqozon-ichak yarasi, gastrit, kolit, enterit, enterokolit, splanxnoptoz, gepatit, xoletsistit, artrit, poliartrit, artroz, qandli diabet, semirish, podagra).
20.Jarrohlik kasalliklarda va travmatologiya-ortopediyada DJTni qo‘llash (tomir kasalliklari, ko‘krak qafasi va qorin bo‘shlig‘ida o‘tkaziladigan operatsiyadan oldingi va keyingi davrlari, qo‘l-oyoq suyaklari va umurtqa pog‘anasi sinishlarining immobilizatsiya va undan keyingi davrlari, yassi tovon, osteoxondroz, skolioz, kifoz, lordoz).
21.Akusherlikda va ginekologik kasalliklarida va pediatriyada DJTni qo‘llash.
22.Doimiy va impulsli toklar bilan davolash.
23.O‘zgaruvchan tok va elektromagnit maydonlari bilan davolash.
24.Yoruglik bilan davolash.
25.Aerozolterapiya. Aeroionoterapiya. Gidroaeroionoterapiya.
26.Ultratovush bilan davolash.
27.Baroterapiya.
28.Suv va issiqlik bilan davolash.
30.Kurortlar.
Amaliy mashg‘ulotlarni tashkil etish bo‘yicha kafedra professor-o‘qituvchilari tomonidan ko‘rsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Unda talabalar asosiy ma'ruza mavzulari bo‘yicha olgan bilim va ko‘nikmalarini amaliy masalalar yechish orqali yanada boyitadilar. Shuningdek, darslik va o‘quv qo‘llanmalar asosida talabalar bilimlarini mustahkamlashga erishish, tarqatma materiallardan foydalanish, ilmiy maqolalar va tezislarni chop etish orqali talabalar bilimini oshirish, masalalar yechish, mavzular bo‘yicha ko‘rgazmali qurollar tayyorlash va boshqalar tavsiya etiladi.
Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni
Talaba mustaqil ishini tayyorlashda fanning xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:
-
darslik va o‘quv qo‘llanmalar bo‘yicha fan boblari va mavzularini o‘rganish;
-
tarqatma materiallar bo‘yicha ma'ruzalar qismini o‘zlashtirish;
-
avtomatlashtirilgan o‘rgatuvchi va nazorat qiluvchi tizimlar bilan ishlash;
-
maxsus adabiyotlar bo‘yicha fanlar bo‘limlari yoki mavzulari ustida ishlash;
-
Yangi texnikalarni, apparaturalarni, jarayonlar va texnologiyalarni o‘rganish;
-
talabaning o‘quv-ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog‘liq bo‘lgan fanlar bo‘limlari va mavzularni chuqur o‘rganish;
-
faol va muammoli o‘qitish uslubidan foydalaniladigan o‘quv mashg‘ulotlari;
-
masofaviy (distansion) ta'lim.
Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari:
1. Balneoterapiya
2. Gidroterapiya
3. Gelioterapiya
-
Talassoterapiya
-
Speleoterapiya (galoterapiya)
-
Mexanik tebranishga asoslangan terapiya
-
Fizioterapiyani zamonaviy usullari (qo‘shimcha bitta apparatda, zamonaviy asbob-uskunalar qo‘llaniladigan usullar)
8. Markaziy elektroanalgeziya
9. Insonni yoshiga qarab fizik muolajalarni qo‘llanishini aspektlari
( pediatriyada va geriatriyadagi dozalanishini muammolari)
10. Aerob mashqlar
11.Miofassial og‘riq sindromlarni dovolovchi jismoniy tarbiya vositalari orqali davolash (PIR)
12. Gidrokineoterapiya
13. Vegetativ distoniya sindromida DJT vositalari
14. Umurtqa pog‘onasini churrasida DJT.
15. Ko‘z xarakatlarini gimnastikasi
16. Manual terapiya
17. Massaj (davolovchi massaj usullari)
18. Somatotip turlari (erta sport saralashida tana tuzilishini axamiyati)
19. Sport dietasi (sport turlarida ovkatlanish asoslari).
20. Sport tibbiyotida funksonal tekshiruvlar
22. Noratsional jismoniy yuklamada sportchilarda rivojlanadigan patologik xolatlar
23. Doping – nazorati
24. Sporchilarni farmakologik ta'minlanishi
25. Sog‘lom turmush tarzi
26. Sport amaliyotida tezkor yordami
Dasturning informatsion-uslubiy ta'minoti
Mazkur fanni o‘qitish jarayonida ta'limning zamonaviy metodlari, pedagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari qo‘llanilishi nazarda tutilgan.
- barcha mavzular bo‘yicha ma'ruza mashg‘ulotlarida zamonaviy kompyuter texnologiyalari yordamida prezentatsion va elektron didaktik texnologiyalarni;
- fanning umumiy va xususiy bo‘limlariga tegishli mavzularida o‘tkaziladigan amaliy mashg‘ulotlarda aqliy hujum, qora quti, o‘rgimchak ini, guruhli fikrlash pedagogik texnologiyalarini qo‘llash nazarda tutiladi.
Foydalaniladigan asosiy darsliklar va o‘quv
qo‘llanmalar ro‘yxati
Asosiy darsliklar va o‘quv qo‘llanmalar
1. Babadjanov S.N Spravochnik fizioterapevta “Abu Ali Ibn Sino”, T, 1999 s.279 (uchebnik dlya studentov)
2. Yepifanov V.A., Apanasenko G.L. «Lechebnaya fizkultura i vrachebniy kontrol» M., 1990 (uchebnik dlya studentov)
3. Chogovadze A.V. Krugliy I.M. Vrachebniy kontrol v fizicheskom vospitanii i sporte M.1987. (uchebnik dlya studentov)
4. Yuldashev K.Yu, Kulikov Yu.A. «Fizioterapiya» (uchebnik dlya studentov) 1994 s. 298
Qo‘shimcha adabiyotlar
-
Aulik I.V. «Opredeleniye fizicheskoy rabotosposobnosti v klinike i sporte»,
-
Bassina V.G., Bergnitskiy Ya.M. «Klimatolechenie» Spravochnik. Semfiropol. Tavriya. 1990 s. 289
-
Bet Shou “Yoga fit Trening dlya zdorovya” M. 2005
-
Biryukov A.A. «Massaj-sputnik zdorovya» kniga dlya uchashixsya 1992 s. 157
-
Bogolyubov V.A. «Obshaya fizioterapiya» M. 2001 s. 679
-
Bogolyubov V.A. «Metodika i texnika provedeniya fizioterapevticheskix protsedur» M. 2001 s.280
-
Bokov A., Sergeev S. “ Yoga dlya detey” M. 2004
-
Vorobev M.G., Vorobev V.M. «Fizioterapiya na domu» S. Peterburg, 1992 s. 217
-
Dembo A.G «Vrachebnыy kontrol v sporte». M.: Meditsina, 1988
-
Dubrovskiy V.A. «Lechebnaya fizkultura» M. 2004
-
Yevdokimova T.A. Milyukova I.V. Noveyshiy spravochnik «Lechebnaya fizkultura» M. 2004
-
Yepifanov V.A. «Lechebnaya fizicheskaya kultura» M. 2003
-
Yepifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000
-
Yepifanov V.A., Moshkov V.N. «Lechebnaya fizkultura (spravochnik)» M.1997
-
Yefanov O.I., Dzanagova G.R. «Fizioterapiya stomatologicheskix zabolevaniy», M., Meditsina, 1990
-
Juravlyova A.I., Graevskaya N.D. Sportivnaya meditsina i lechebnaya fizicheskaya kultura. Rukovodstvo M., 1993
-
Karpman V.L. «Serdse i sport» M., 1999
-
Larskiy E.G. «Sovremenniye metodi elektroforeza» Obzor lit. 1990 s. 127
-
Leksionniye materiali i uchebno-metodicheskie razrabotki
-
Leksionniye materiali i uchebno-metodicheskie razrabotki
-
Milyukova I.V., Yevdokimova T.A. «Gimnastika dlya detey» M. 2004
-
Muravyannikova J.G. «Osnovi stomatologicheskoy fizioterapii » Rostov na Donu 2002. s. 320
-
Natalov G.G. «Vvedenie v fizicheskuyu kulturu» Krasnodar, 1995
-
Oranskiy I.ye., Ilxamdjanova R.S. «Kratkiy spravochnik po fizioterapii». Izd-vo Ibn-Sino 1992 s. 267
-
Pastuxov O.G., Sheftelovich T.K., yermoshenko L.S., Makarova X.A. «Fizioterapiya v stomatologii» Krasnodar 2002.-103 s.
-
Pasыnkov ye.I. «Fizioterapiya» Darslik 1995. (na uzb. yazike) s.285
-
Popov V.I. Chogovadze V.G. « Fizicheskaya reabilitatsiya» Rostov na Donu 2001
-
Rixsieva O.A. «Massaj» T. 1996
-
Sokolov A.A.., Zausaev N.K. «LFK v chelyustno-litsevoy xirurgii» M., 1990
-
Soloveva T.R. «Magnitoterapevticheskaya apparatura». M. Meditsina, 1991s. 210
-
Ulashik V.S. « Fizioterapiya» M. 2003 s. 450
-
Ulashik V.S. «Domashnyaya fizioterapiya» Minsk. Belorus. 1993 s. 239
-
Umarova X.T. , Karachevseva T.V. «Fizioterapiya v pediatrii» izd-vo Ibn-Sino, 1993 s. 354
-
Sarfis P.G., Kiselev V.B. «Lechebniye gryazi i drugie prirodniye teplonositeli» 1990 s. 235.
-
Edvard T. Xouli, B. Don-Frenks «Rukovodstvo instruktora ozdorovitelnogo fitnessa», Kiev 2004.
-
Yuldashev K.Yu. «Nemedikamentozniye metodi lecheniya profilaktiki i meditsinskoy reabilitatsii». Sb. nauch. trudov. T.-1994 s. 347.
-
Yuldashev K.Yu. «Preformirovanniye i yestestvenniye fizicheskie faktori v profilaktike i meditsinskoy reabilitatsii». T. – 1991 s.236.
-
«Vodolechenie. Teoriya i praktika vodolecheniya doma, v lechebnitse i na kurortax», Rostov – 1996. s. 293.
-
«Meditsinskie osnovi fizicheskogo vospitaniya i formirovaniya zdorovya i garmonichnogo razvitiya detey i podrostkov» prof. Nazirov F.G. prof. Axmedova D.M. prof. Suyumov F.A. dots. Vasilev V.D, prof. Shayxova G.I. Tashkent, 2003.
Chet el adabiyoti:
-
Eckel M. Phizikoterapie 165. 2000
-
Consuelo T Lorenzo et al. Physical Medicine and Rehabilitation Medscape Reference 2011 – WebMD
-
Lehrbuch K. Berlin. Phizijterapie volk 140.1988
-
Marlis Gonzalez-Fernandez, MD, PhD, Jarrod David Friedman, MD Physical Medicine and Rehabilitation Pocket Companion
-
Mark Harrast, MD, Jonathan Finnoff, DOSports Medicine Study Guide and Review for Boards
-
Mika T. Warshava. Fizikaterapia. 460.2000
-
Sara J. Cuccurullo (Editor) Physical Medicine and Rehabilitation Board Review 2004 - Demos Medical Publishing, 848 pp.
-
Teylor S.B., Miller N.H. “Basic physiologic principils relatied to Group exirsise programs” Filadelphiya 1990
-
Tehaxton L. “Phithiological and psythological effects of short term exirsise eddiction on habitual runners.” 1992 96.
-
Wainapel, Stanley F.; Fast, Avital (Editors) Alternative Medicine and Rehabilitation A Guide for Practitioners 2003 - Demos Medical Publishing.
Internet manbalari:
www.doktor.ru,
www.medinfo.home.ml.org
www.pubmed.com, www.sportmed,ru
http://www.guideline.gov/index.asp
http://www.klinrek.ru/cgibin/mbook,
http://www.rusmedserv.com
http://www.eurasiahealth.org,
http://www.medscape.com,
http://www.pubmedcentral.nih.gov
www.alhealth.com, www.docguide.com, www.healthweb.com,www.acsm.org,
www.apta.org,www.sportsmed.org ,www.jphysiol.org
www.physsportmed.com, www.sportsmedicine.com
Tuzuvchilar:
Visogorseva O.N.
|
Xalq tibbiyoti, reabilitologiya va jismoniy tarbiya kafedrasi qatta o‘qituvchisi, t.f.n.
|
|
Adilov Sh.Q.
|
Xalq tibbiyoti, reabilitologiya va jismoniy tarbiya kafedrasi dotsenti
|
|
Retsenzentlar:
Yakubov R.K.
|
TTA bolalar jarrohlik stomatolo-giya kafedrasi professori, t.f.d.
|
|
Agzamova Sh.A.
|
ToshPTI ambulator tibbiyoti va reabilitologiya kafedrasi dotsenti
|
|
Dostları ilə paylaş: |