Vaziyatli masala va testlar baholash mezoni
Maksimal ball 30-26
|
25-21 ball
|
20-16 ball
|
15-11 ball
|
10 ball va undan kam
|
A'lo
|
yaxshi
|
o‘rta
|
qoniqarsiz
|
yomon
|
100%-86%
|
85%-71%
|
70-55%
|
54%-37%
|
36% va undan kam
|
15.3. Amaliy qism
Davolovchi gimnastika muolajasini tavsiya etish va o‘tkazish
Maqsadi: stomatologik bemorlarga davolovchi gimnastika muolajasini to‘g‘ri tavsiya etish va o‘tkazishni talabalarga o‘rgatish.
Bajariladigan bosqichlar :
№
|
Bajaradigan ish nomi
|
Bajar-madi
|
Maksimal ball
|
1
|
Bemorning holatiga qarab harakat tartibotini aniqlash
|
0
|
10
|
2
|
Davolovchi gimnastika muolajasining maqsad va vazifalarini taniqlash (umumiy va xususiy)
|
0
|
15
|
3
|
Mashqlarni bajarish uchun dastlabki holatni tanlash
|
0
|
10
|
4
|
Umumiy va maxsus vazifalarni bajarish uchun mashqlarni tanlash
|
0
|
15
|
5
|
Davolovchi gimnatikaning kirish bosqichini o‘tkazish
|
0
|
10
|
6
|
Davolovchi gimnastikaningtasosiy bosqichini o‘tkazish
|
0
|
10
|
7
|
Davolovchi gimnastika muolajasining yakunlovchi bosqichini o‘tkazish
|
0
|
10
|
8
|
Jismoniy yuklamaga bemor reaksiyasini baholash (pulsni sanash, qon bosimni o‘lchash)
|
0
|
10
|
9
|
Davolovchi gimnastika muolajasining s amaradorligini baholash (emotsiya,og‘riq sindromining ko‘rinishi, harakat chegaralinish darajasi va x.z.)
|
0
|
10
|
|
Jami
|
|
100
|
Amaliy ko‘nikmalarni baxolash mezoni:
100%-86%
|
85%-71%
|
70-55%
|
54%-37%
|
36% va undan kam
|
40-34 ball
A'lo
|
33-28 ball yaxshi
|
27-22 ball qoniqarli
|
21-15 ball qoniqarsiz
|
14 va undan kamyomon
|
16. Bilim, ko‘nikma va bilishlarni nazorat shakllari
- Og‘zaki javob
- Bahsda aktiv ishtrok etish
- Yozma javob natijalari
- Masalalarini yechish
- Amaliy ko‘nikmalarni bajarish
Talabalar bilmi, ko‘nikma va maxoratini baholashda qo‘llaniladigan nazorat mezonlari
№
|
Baho
|
a'lo
|
Yaxshi
|
o‘rta
|
qoniqarsiz
|
yomon
|
O‘zlashtirish % hisobida
|
100%-86%
|
85%-71%
|
70-55%
|
54%-37%
|
36% va undan kam
|
1
|
Nazariy qism
|
25-22ball
|
21-18 ball
|
17-14 ball
|
13-9 ball
|
8ball undan kam
|
2
|
Analitik qisim klaster
|
30-26 ball
|
25- 21 ball
|
20-16ball
|
15-11 ball
|
10ball undan kam
|
3
|
Amaliy qism
|
40-34ball
|
33-28 ball
|
27-22 ball
|
21-15 ball
|
14ball undan kam
|
4
|
Mustaqil ish
|
5-4,3 ball
|
4,2-3.6 ball
|
3.5-2,8 ball
|
2.7-1.9 ball
|
1.8 ball undan kam
|
17. Nazorat uchun savolar
-
“Davolovchi jismoniy tarbiya”ga tushuncha bering.
-
DJT usullarining o‘ziga xosligini ayting.
-
Odam organizmiga jismoniy mashqlarning asosiy ta'sir mexanizmlarini sanab o‘ting.
-
Jismoniy mashqlarning neyro-reflektor ta'sir mexanizmi asosida nima yotadi?
-
Jismoniy mashqlarning stimulyasiyalovchi ta'sir mexanizmi asosida nima yotadi?
-
Jismoniy mashqlarning trofik ta'sir mexanizmi asosida nima yotadi?
7. Qanday qilib jismoniy mashqlar kompensatsiyaning rivojlanishiga sababsi bo‘ladi? Misol keltiring.
8. Jismoniy mashqlarning normallashtiruvchi ta'sir mexanizmi asosida nima yotadi?
9. DJTning asosiy shakllarini ayting.
10. DJTning asosiy vositalarini ayting.
11. Shifoxonada qo‘llaniladigan harakat tartiboti ayting.
12. To‘shak harakat tartibotining vazifalarini ayting.
13.Yarim to‘shak yoki palata harakat tartibotining vazifalarini ayting.
14. Erkin harakat tartibotining vazifalarini ayting.
15. Ertalabki gigienik gimnastikaga qisqacha xarakteristika bering.
16. Davolovchi gimnastika muolajasi qanday qismlardan tashkil topgan va ularning vazifalari qanday?
17. Stomatologiyada DJTning qaysi usullari ko‘proq qo‘llaniladi?
18. Yuz jag‘ sohasining odontogen yallig‘lanish kasalligining erta operatsiyadan keyingi bosqichida DJTning umumiy va xususiy vazifalarini ayting.
19. Chakka pastki jag‘ bo‘g‘imining va mushaklarning yallig‘lanish kontrakturasining asoratlarini yo‘qotish maqsadida qanday maxsus jismoniy mashqlar qo‘llaniladi?
20. Stomatologiyada DJTning qaysi shakli ko‘proq qo‘llaniladi?
18.Adabiyotlar.
Asosiy (A):
1.yepifanov V.A., Apanasenko G.L. «Lechebnaya fizkultura i vrachebnыy kontrol» M., 1990 g.
2.yepifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000
3.Popov V.I. Chogovadze V.G. « Fizicheskaya reabilitatsiya» Rostov naDonu 2001g.
4.yepifanov V.A. “ Lechebnaya fizicheskaya kultura” M. 2003g.
5.Dubrovskiy V.A. “ Lechebnaya fizkultura” M. 2004 g
Qo‘shimcha (Q):
1.yepifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000
2.Rixsieva O.A. «Massaj» T. 1996 g.
3.yevdokimova T.A. Milyukova I.V. Noveyshiy spravochnik“ Lechebnaya fizkultura” M. 2004g.
4.«Meditsinskie osnovы fizicheskogo vospitaniya i formirovaniya zdorovya i garmonichnogo razvitiya detey i podrostkov» prof. Nazirov F.G. prof. Axmedova D.M. prof. Suyumov F.A. dots. Vasilev V.D, prof. Shayxova G.I. Tashkent 2003g
5.Karpman V.L. «Serdse i sport» M., 1999
6.Edvard T. Xouli, B. Don-Frenks « Rukovodstvo instruktora ozdorovitelnogo fitnessa» Kiev 2004g
7.Bet Shou “Yoga fitTrening dlya zdorovya” M.2005 g.
8.Milyukova I.V. yevdokimova T.A. “Gimnastika dlya detey” M. 2004 g.
9.A. Bokov S. Sergeev “ Yoga dlya detey” M. 2004 g.
10.yepifanov V.A., Moshkov V.N. «Lechebnaya fizkultura (spravochnik)» M.1997
11.Aulik I.V. «Opredelenie fizicheskoy rabotosposobnosti v klinike i sporte» M., 1990
12.Yuldashev K.Yu. «Nemedikamentoznыe metodы lecheniya profilaktiki i meditsinskoy reabilitatsii». Sb. nauch. trudov. T.-1994g.
Chet el adabiyoti:
-
Consuelo T Lorenzo et al. Physical Medicine and Rehabilitation Medscape Reference 2011 – WebMD
-
Marlis Gonzalez-Fernandez, MD, PhD, Jarrod David Friedman, MD Physical Medicine and Rehabilitation Pocket Companion
-
Mark Harrast, MD, Jonathan Finnoff, DOSports MedicineStudy Guide and Review for Boards
-
Mika T. Warshava. Fizikaterapia. 460.2000
-
Sara J. Cuccurullo (Editor)Physical Medicine and Rehabilitation Board Review 2004 - Demos Medical Publishing, 848 pp.
-
Teylor S.B., Miller N.H. “Basic physiologic principils relatied to Group exirsise programs” Filadelphiya 1990
-
Tehaxton L. “Phithiological and psythological effects of short term exirsiseeddiction on habitual runners.” 1992 96.
-
Wainapel, Stanley F.; Fast, Avital (Editors)Alternative Medicine and RehabilitationA Guide for Practitioners2003 - Demos Medical Publishing.
Internet saytlari:
http://www.medscap.com
http://www.sportsinjuryclinic.net
http://www.about. com.
http://www.healthline. com
http://www.medlinks.ru
http://www. z-e.ru
http://www.sportmed.com
Xalq tibbiyoti, reabilitologiya, jismoniy tarbiya kafedrasi
Fan: Davolochi jimoniy tarbiya
“Chakka-pastki jag bugimi artirit va artrozlarida, yuz nervining kasalliklarida va jaroxatlarida, yuz jag soxasidagi jaroxatlarda va plastik operatsiyalarda DJT. Xususiy usullarni asoslash va tanlash, DJTning maksad va vazifalarini aniklash, davolovchi gimnastik mashklar kompleksini tuzish va davolash samaradorligining nazorati”
mavzusi bo‘yicha amaliy mashg‘ulot
TA'LIM TeXNOLOGIYaSI
2013 yil
Chakka-pastki jag bugimi artirit va artrozlarida, yuz nervining kasalliklarida va jaroxatlarida, yuz jag soxasidagi jaroxatlarda va plastik operatsiyalarda DJT. Xususiy usullarni asoslash va tanlash, DJTning maksad va vazifalarini aniklash, davolovchi gimnastik mashklar kompleksini tuzish va davolash samaradorligining nazorati
1. Mashg‘ulotni o‘tkazish joyi va jihozlanishi
|
Halq tibbiyoti, reabilitologiya, jismoniy tarbiya kafedrasining TTA 1-klinikasi fizioterapiya bo‘limi va 3-klinika reabilitatsiya bo‘limi. Mahsus jixozlangan DJT xonalari, tematik bemorlar va kasallik tarixi, jadvallar, videofilmlar, ko‘rgazma materiallari.
|
2. Mavzuni o‘rganish davomiyligi: 7soat.( 315min)
|
Talabalar soni 8-9
|
3.Mashg‘ulot shakli va maqsadi: davolovchi jismoniy tarbiya usullari, chakka-pastki jag bugimi artirit va artrozlarida, yuz nervining kasalliklarida va jaroxatlarida, yuz jag soxasidagi jaroxatlar va plastik operatsiyalardan keyin ularni kullash imkoniyatlari xakidagi bilimlarni mustaxkamlash va chukurlashtirish.
|
4. O‘quv mashg‘ulot tuzilishi:
(mashg‘ulot rejasi)
|
1.Kirish
2.Asosiy qism:
A.nazariy
B.analitik
V.amaliy
G.talabaning mustakil ishi
3.Yakuniy-xulosa qiluvchi qism
|
5. O‘quv mashg‘ulot pedagogik vazifalari :
- stomatologiyada kullaniladigan DJT usullarining uziga xosligi xakidagi tushunchalarini chukurlashtirish;
- yuz jag soxasidagi jaroxat va plakstik operatsiyalardan keyin bemor organizmiga jismoniy mashыlarning davolovchi ta'siri xakidagi bilimlarini tartiblashtirish;
-stomatologiya bemorlarga DJTni tavsiya etish uchun kursatma va karshi kursatmalar xakidagi bilimlarini mustaxkamlash va kengaytirish;
- chakka pastki jag bugimi artriti va artrozlarida, yuz nervining kasalliklari va jaroxatlarida, yuz jag soxasidagi jaroxat va plastik operatsiyalarda DJTning vazifalarini kuyishni urgatish;
-keltirilgan kasalliklarda DJTning xususiy usullarini asoslashni va tanlashni urgatish;
- yuz jag soxasidagi jaroxat va plastik operatsiyalardajismoniy mashklarni kullash usulini ishlab chikish;
-DJT bilan shugullanuvchi bemorlar ustidan vrach nazorati kunikmalarini rivojlantirish (yuklamalarga bemor renaksiyalarini , DJT mashgulotlarining samaradorlik kriteriylarini aniklash).
|
6. O‘quv faoliyatini natijalari:
- yuzning mimik mushaklariga va chaynash apparatiga anatom-fiziologik xarakteristika berish;
- yuz jag soxasidagi jaroxat va plakstik operatsiyalarda bemor organizmiga jismoniy mashыlarning davolovchi ta'sir mexanizmi xakida gapirish;
- yuz jag soxasidagi jaroxat va plakstik operatsiyalarda stomatologik bemorlarga DJT tavsiya etish uchun kursatma va karshi kursatmalarni aytib berish;
-chakka pastki jag bugimi artriti va artrozlarida, yuz nervining kasalliklari va jaroxatlarida, yuz jag soxasidagi jaroxat va plastik operatsiyalarda DJTning kullanilayotgan usulini xarakterlab berish;
-amaliy kunikmalarni bajarish – stomatologiya amaliyotida kullaniladigan maxsus jismoniy mashklarning bajarilishini kursata olishi va davolovchi gimnastika muolajasini mustakil utkazishni.
|
7.Ta'lim texnikasi va usullari:
|
Hikoya, ko‘rsatma berish, namoyish, amaliy ish usuli “Birga ukiymiz” mavzusida, grafik organayzer-klaster.
|
8.Ta'lim shakllari:
|
Individual, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
|
9.Ta'lim vositalari:
|
Tarqatma o‘quv materiallari, doska-stend, videofilm, slaydlar, markerlar, A3, A4 formatli kogozlar
|
10.Ta'lim shart sharoitlari:
|
Texnik ta'minlangan, guruhlarda ishlash uchun mo‘ljallangan auditoriya, TTA 1- va 3-klinika fizioterapiya bo‘limi va davolovchi jismoniy tarbiya zali.
|
11.Monitoring va baholash:
|
Og‘zaki so‘rov: tezkor-so‘rov, yozma so‘rov, test, amaliy ko‘nikmalar bosqichlarini ko‘rsatish, mashg‘ulot davomida olingan natijalarning prezentatsiyasi.
|
12. O‘quv mashg‘ulotining texnologik xaritasi
Mashg‘ulot bos-qichlari va vaqti 315 minut
|
Foaliyat mazmuni
|
Ta'lim beruvchi
|
Ta'lim oluvchi
|
1- bosqich
Mashg‘ulotga kirish
(35daq)
|
1.Mavzuning nomi, maqsad va kutilayotgan natijalarni yetkazadi. Mashg‘ulot rejasi bilan tanishtiradi.
2.Mavzu bo‘yicha asosiy tushunchalarni; mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro‘yxa-tini aytadi.
|
Tinglaydilar, yozib oladilar.
Aniqlashtiradi-lar, savollar beradilar.
|
2-bosqich. 270 minut
Asosiy
Nazariy qism (90daq).
Analitik qism (90daq).
Amaliy qism (90daq).
|
1.Talabalarni dastlabki bilimlarini aniklash uchun kuyidagi mavzular buyicha blits surov utkazish :
-yuz jag soxasining anatom-fiziologik xususiyati;
-mimik mushaklar;
-chaynov mushaklari;
-uch boshli, yuz va til osti nervlarining anatomiyasi va fiziologiyasi;
-chakka pastki jag bugimi artriti va artrozlarining etiologiyasi va patogeneze.
2.Bemor organizmiga DJTning davolovchi ta'sir mexanizmi, stomatologiyada ularni kullash usullari, yuz jag soxasidagi jaroxat va plastik operatsiyalarida kullashga tkursatma va karshi kursatmalarni muxokama kilish.
3.”Birga ukiymiz” (“Koop-koop”) uzaro ukish texnikasini kullash.mavzu vazifalari oldindan tarkatiladi, talabalardan ekspertlar tayinlanadi, talabalarning uzaro ukish jarayoni tashkillashtiriladi.
4.Talabalar guruxlarga bulinadi. Guruxlarda ishlash va diskussiya ыilish koidalari eslatiladi.
5.Vaziyatli masalani yechish vazifasi beriladi.
6.Kuyidagi mavzular buyicha grafik organayzerlar tuzish vazifasi beriladi : “Chakka pastki jag bugimi artriti va artrozlarida DJT”, “Pastki jag sinishida DJT”, “Yuz nervi nevriti”, “Uch boshli nerv nevralgiyasi”, “Yuz jag soxasidagi plastik operatsiyalarida DJT”, “Mimik mashыlar”, “Chaynov mushaklari uchun mashklar”:
-Taklif etilayotgan vazifalarni bajarish. Kichik guruxlarda individual natijalarni utkazish va muxokama kilish.
-Prezentatsiyaga tayyorlanish.
7.Ukuv faoliyatini korodinatsiyalaydi, maslaxat beradi va yunaltiradi. Individual ish natijalarini tekshiradi va baxolaydi.
8.Davolovchi gimnastik muolajalarining utkazilish usulini kursatadi.
9.Talabalarning amaliy kunikmalarni bajarishlarini tashkil etadi.
|
Javob beradilar
Yozadilar.
Jadvalar bilan ishlaydilar
Guruhlarda
ishlaydilar,
Olingan ma'lumotlarni daftarga qayd va taqdimot qiladilar
|
3- bosqich
Yakuniy xulosa qism
10 min
|
1.Mavzu bo‘yicha yakun qiladi,
2.Guruhlar ishini (alohida ishtrokchilarni) baholaydilar, o‘zaro baholash natijalari bo‘yicha xulosa qiladi, o‘quv mashg‘ulotining maqsadga erishish darajasini tahlil qiladi.
3. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi va uning baholash mezonlarini yetkazadi
Keyingi mashg‘ulotlga tayyorlanish uchun vazifalar beradi.
|
O‘z-o‘zini, o‘zaro
baholashni
o‘tkazadilar.
Savol beradilar
Topshiriqni yozadilar.
|
13. Motivatsiya
Davolovchi jismoniy tarbiya - jismoniy mashqlarning organizmga ta'sir etish mexanizmini, turli kasalliklarda davolash, asoratlarining oldini olish va organizmning qarshiligini oshirish maqsadida qo‘llanilishini, davolash va reabilitatsiya davrida DJTning harakat tartibotlarini, vosita va shakllarini to‘g‘ri tanlashni va qo‘llashni o‘rgatadi.
DJT stomatologiyada kasadlliklar va jaroxatlarda kompleks davolashda salomatligini, mehnat qobiliyatini va buzilgan funksiyalarni tez va to‘liq tiklash uchun qo‘llaniladi.DJTning qo‘llanilishi jaroxatlangan to‘qimalarning gregenaratsiya qobiliyatiga stimullovchi va chaynov, mimik va til mushaklarining funksiyasiga tiklovchi ta'sir etadi.
14. Tashqi va ichki fanlararo bog‘liqlik:
DJT fani bo‘yicha ta'lim berish vertikal integratsiya bo‘yicha normal anatomiya, normal va patologik fiziologiya, ichki kasalliklar propedevtikasi, gorizontal integratsiya bo‘yicha bioximiya, fakultativ terapiya, travmatologiya va ortopediya, jismoniy tarbi va shifokor nazorati, terapevtik va jarrohlik stomatologiya fanlari bilan uzviy bog‘langan.
15. Mashg‘ulot mazmuni
15.1. Nazariy kismi
Yuzning mimik mushaklari va chaynov apparatining anatom-fiziologik xarakteristikasi
Chaynov apparatining xarakatlanuvchi kismini pastki va yukori jag, bugimlar va mushaklar xosil kiladi. Jag suyaklari va ularga birikadigan bosh miya suyaklari chaynov apparatining skeletini tashkil etadi. Chakka-jag bugimining uziga xos tuzilishi pastki jag xarakatini amalga oshiradi.
Mimik va chaynov mushaklari farklanadi.
Chaynov mushaklari, pastki jagning turli xarakatlarini amalga oshiradi, ular uchta asosiy guruxga bulinadi. Pastki jagni kutaruvchi mushaklar. Ular uchta juftlikdan tashkil topgan bulib, xar biri uzining vazifasini bajaradi va ma'lum yuklama ta'sirida rivojlanadi.Pastki jagning vertikal xarakatida kuprok chakka mushaklariga, yon tomonga xarakatlanganda chaynov va medial kanotla mushaklarga yuklama tushadi. Pastki jagni tushiruvchi mushaklar. Ularning uziga xosligi shundaki, ular pastki jag va til osti suyagining ikkita xarakatlanuvchi suyaklariga birikadilar. Bu mushaklarning funksiyasi fakat til osti suyagidan pastrokda yotadigan buyin mushaklari bilan birgalikda namayon buladi. Bu gurux mushaklari yutish aktida ishtirok etadilar. Lateral kanotli mushaklar pastki jagning gorizontal xarakatini amalga oshiradilar – sagital va yon tomonga.
Mimik mushaklar lablar joylashishini, kisman burunlarni, koshlarni. Terining tabiiy va individual ortirilgan burmalarining yunalishi va shaklini aniklaydi. Yuzning xarakati va kurinishi mimik mushaklarning funksiyasiga boglikdir.Mimik mushaklarning uziga xosligi mushaklarning katiklashish kasalligining klinik namayon bulishi va shakllanishiga ta'sir kursatadi va kuyidagilarga kiradi:-
Dostları ilə paylaş: |
