Tashkil qilish

3. Sinfdan tashqari amaliy m ashg‘ulotlarni olib borish turlari.
У. O'quvchilarni o‘quv ishlab chiqarish brigadalari shaklida
0‘qitish. Bunday sharoitlarda mehnat t a ’limi 0‘qituvchisi odatda
o'quvchilarni alohida o'quvchilar birgadalariga ajratadi, bu brigadadagilar har biri muayyan o'quv-ishlab chiqarish topshirig'ini
bajaradi. Topshiriqlar ishlab chiqarish korxonalarida bajarilishi
va bu topshiriqlarning o‘quv maqsadi ham da m azm uni bir-biridan ancha farq qi 1 ishi m umkin. Masalan, bir brigada marten
pechiga xizmat qilishga o‘rgansa, ikkinchisi gaz generatorlariga xizmat qilishni, uchinchisi esa nazorat-o'lchash asboblarini kuzatishni va hokazolarni o'rganishi mumkin. Bunday hollarda 0‘qituvchi o ‘quv brigadalarini o'rganiladigan zonalar chegarasida almashtirib turish grafigini tuzishi kerak, toki har bir brigada, masalan, metallurgiya butun bir kompleksiga xizmat qilishdagi h a m m a ish usullarini bilib o'rganib oladigan bo'lsin. O'quvchilarni korxona sharoitida o ‘rgatishning yana bir shakli, ularni ishchilar brigadasiga qo‘shib o ‘qitishdir. Bu shaklni, masalan, slesar-remontchi, yig‘uvchi santexnik, montajchilar, shuningdek, qurilish ixtisoslari kabi ixtisoslarda qo'llash maqsadga muvofiqdir. Bu shakl asosida o ‘quvchilarga ishlab chiqarish t a ’limi berish shundan iboratki, yuqorida aytilgan ixtisoslarga doir ishlab chiqarish brigadalariga umumslesarlikka yoki boshqa biron tayyorgarligi bo'lgan bir yoki bir necha o ‘quvchi biriktiriladi. Bu holda ishlab chiqarish t a ’limi o'qituvchisining vazifasi davriy ravishda joriy vo‘riqnoma o'tkazib turish, kundalik topshiriqning tavsif va hajmini aniqlab turish, beriladigan topshiriqning mavzusi, tegishli kirish yo'riqnomasi va ish natijasiga bag'ishlangan yakuniy yo'riqnoma o'tkazishdan iborat bo'ladi. Lekin o'quvchilar turli obyektlarga tarqalganligi tufayli o'qituvchi har bir o'quvchiga topshiriq berish va u nda n ishni qabul qilib olish imkonidan m a h r u m bo'ladi. Shu tufayli bu holda o'quvchilarni o'qitish (o'rgatish) vazifasi qisman ishchilar brigadasi a'zolariga yoki brigadirning o'ziga topshiriladi. O'quvchilar
ishchi brigadasi ba’zan o'qilgan (o'rganilgan) dasturini tizimli ravishda bajarish tamoyili buziladi. Chunki ishlab chiqarish mashg'ulotlari ishchilar bajaradigan ish turiga mos bo'lmasa ham (bu ish turi dastu rnin g ayni davrida o'rganiladigan ishga mos kelmagan taqdirda ham) o'qituvchi o'zgartira olmaydi. Lekin o'quvcilarning ish bilan doim ta'm inlanib turishi, ilg'or texnologiya va ilg'or m ehnat usullaridan foydalanish imkoniga ega bo'lishi, ishlab chiqarish kabilar bu kamchliklarni qisman bo'lsada qoplaydi.