Tayanch kompetensiya elementlari

Sana:
34-Mavzu: Mustahkam oila qurish bilim-ko‘nikmalari
Kun shiori:Bir-birimizga ishonch-mustahkam oila asosidir !
Maqsad: O‘quvchilarda vatanparvarlikni singdirish, bu dunyoda insonning azizligini, bir-birovimizning qadriga yetib yashashlikni uqtirish.
Natija: O‘quvchilarning erkin fikrlashi, tassurotlari va olgan xulosasi.
Kommunikativ kompetensiya — muloqotda muomala madaniyatiga amal qilishni, ijtimoiy moslashuvchanlikni, hamkorlikda jamoada samarali ishlay olish layoqatlarini shakllantiradi
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi —media madaniyatga ega bo‘lish layoqatlarini shakllantiradi
Foydalanadigan ko‘rgazmali qurollar: shiorlar, plakatlar, devoriy gazetalar, slaydlar, tarqatma materiallar.
Oiladagi muhit insonning o‘ziga xos ma‘naviyati, dunyoqarashi, tasavvur va e‘tiqodining shakllanishida, yuksalishida muhim omil. Inson qalbi va ongidagi eng sof, pokiza tuyg’ulari, ilk hayotiy tushuncha va tasavvurlari, aynan oila bag’rida shakllanadi. Xalqimizda kishining qanday ekanligi, uning o‘zini tutishi, tarbiyasi, fe‘l- atvori oilasiga bo‘lgan munosabat bilan baholanadi. Bu esa uning jamiyatda o‘z o‘rnini to-pishida muhimdir.
Bu muqaddas dargohda nafaqat farzand dunyoga keladi, balki ma‘nan va axloqan go‘zal tarbiya egasi bo‘lgan inson voyaga yetadi. Oila shunday makonki, unda avlodl ar kamol topadi. Ajdodlarimiz azaldan oila mustahkamligi, sog’lom avlodning yaralishi yo‘lida doimo e‘tiborda bo‘lgan. Bunday g’oyalar avlodlar qalbi va ruhiyatiga singdirib borilgan.Oila a‘zolari o‘rtasida o‘zaro hurmat, mehr-muruvvat va oqibat omillari sog’lom muhitni yaratadi. Zero, sog’lom tarbiya tufayli oila a‘zolari o‘rtasida o‘zaro yakdillik, fi krlar uyg’unligi, maqsadlar mushtarakligi yuzaga
keladi. Farzand tarbiyasi! Qanchalik mukammal, sinoatga to‘la, insoniy muomala- munosabatlar umumlashgan ushbu kalomda. Yaxshi farzand — ota-onaning bebaho mulki, qalb gavhari, muborak siri va ulkan kash.
Darhaqiqat, kishining baxtsizligi, uning tarbiyasizligida. Tarbiyasiz kishida ma‘naviy yuksalish bo‘lmaydi, fikrlash darajasi rivojlanmaydi. Unda vatanga, oilaga xiyonatkorlikka moyillik tuyg’usi shakllanib boradi. Bunday inson mohiyatan «yalong’och» bo‘lib, aynan go‘zal odob, ibratli axloqqa asoslangan ta‘lim-tarbiya uni «kiyintiradi», zeb beradi, yuksaltiradi, ma‘naviy barkamollik sari eltadi.Qayerda oila mustaqilligi kuchli intizom va tarbiyaga tayansa, mamlakat va millat ham shuncha kuchli va barqaror bo‘ladi. Dunyoda yuz beradigan har qanday o‘zgarishlar, xoh u iqtisodiyotda, xoh ma‘naviy-siyosiy sohalarda bo‘lsin, o‘z ta‘sirini avvalambor oila muhitida namoyon etadi. Har bir millatning saodati va ravnaqi, albatta, shu xalqning ichki intizomi hamda totuvligiga bevosita bog’liq. Tinchlik, totuvlik esa, shu millat oilalarining intizomiga tayanadi.
O‘zbekistonda oila davlat muhofazasida. Zero, oilaga muntazam g’amxo‘rlik qilish, unga har taraf ama moddiy va ma‘naviy ko‘mak berish insonparvar demokratik huquqiy davlatning muhim vazifalaridan sanaladi.
Siz ham hozirdan bilib olmog`ingiz kerakki, turmush qurishga chog`langan yigit va qizning o‘zaro roziligi, hurmati va muhabbati zaminiga qurilgan oila mustahkam bo‘ladi. Shunday nikoh asosida dunyoga kelgan farzandning baxti ham barqarordir. Farzand - oilaning orzu-umidi, er-xotin o‘rtasidagi mehr rishtalarini qattiqroq bog`lovchi ulug` ne`mat. Hayotning mazmuni, achchiq yoxud chuchuk bo‘lishi farzand bilan. Xalqimizning «Bolali uy - bozor, bolasiz uy - mozor», «Bolalilar bosh bo‘lar,
bolasizlar yosh bo‘lar», «Bola - er-xotin tilmochi», «Odobli o‘g`il - ko‘kdagi yulduz, odobli qiz - yoqadagi qunduz» kabi ko‘plab maqollarini ming yillik hayotiy tajribalar mevasi desak, aslo xato boimaydi.
Er-xotin, oilaning boshqa a`zolari o‘rtasidagi sog`lom ma`naviy muhit, xushmuomalalik bolaning bexavotir, sog`lom tug`ilishiga garovdir. Mutaxassis- shifokorlarning fikricha, homilador ayolning kayfiyati yaxshi, asablari tinch, iste`mol qiladigan taomlari bola organizmi uchun foydali bo‘lishi kerak. Bu gaplarning sizga ham bevosita aloqasi borligini sezib turgandirsiz. Chunki siz yashaydigan oilada ham kamida bitta kelinoyi bor, to‘g`rimi? Uning oilangizning yangi a`zosi sifatida bu yerdagi muhitga o‘rganib ketishi oson kechmasligini ham yaxshi his qilsangiz kerak. Shunday ekan, kelin-oyingizga har tomonlama ko‘maklashish, uning kundalik yumushlarida dalda bo‘lish sizning ham qo‘lingizdan keladi. Ayniqsa, u tug`ilajak jiyaningizga homilador bo‘lib, yurishga, yumush bajarishga qiynalib qolganida, sizning yordamingiz juda asqatadi. Masalan, kir yuvmoqchi bo‘lganida chelakda suv tashib bersangiz, hovlining u ulgurmagan qismini supurib qo‘ysangiz, xullas, ozgina bo‘lsa ham qo‘lidan ishini olsangiz, uning ko‘ngli qanchalar ko‘tariladi!
Bir kishi yangi tug`ilgan chaqaloqni donishmand oldiga olib kelib: «Taqsir, bolam tarbiyasini qachondan boshlay?» - deya savol beribdi. «Bolangiz dunyoga kelganiga necha kun bo‘ldi?» - so‘rabdi donishmand. «Ikki oy bo‘ldi, taqsir», - javob beribdi ota. «Attang, siz ancha kech qolibsiz, farzandning tarbiyasini ona-sining qornidaligidan boshla-shingiz kerak edi», - degan ekan donishmand.
Yuqorida ta`kidlaganimiz oiladagi sog`lom ma`naviy iqlim xuddi shu tarbiyani o‘zida mujassam etadi.
O‘zbek oilalarida farzand ko‘rish bilan bog`liq qator marosimlar, rasm-rusumlar mavjud bo‘lib, ularning har biri yaxshi niyatlar bilan ado etiladi. Jumladan, chaqaloqqa munosib ism qo‘yish, uni birinchi marta cho‘miltirish, beshikka belash, soch, tirnoq olish, tish chiqishi, yoshiga to‘lishi, o‘g`il bolalarni xatna qilish, birinchi muchal munosabati bilan bog`liq oilaviy tantanalarning o‘tkazilishida ramziy ma`nolar bor. Bunday marosim, rasm-rusumlar bola va uning atrofidagilar quvonchiga quvonch qo‘shadi, farzandning ma`naviy kamolotiga, o‘zining qanday millatga tegishli ekanini anglashiga ijobiy ta`sir ko‘rsatadi.
«Taassufki, ba`zi ota-onalar o‘z farzandining qiziqishi va intilishlariga, uning ong-u tafakkurida har kuni bir o‘zgarish ro‘y berib, ko‘zida yangi-yangi savollar paydo bo‘layotganiga ahamiyat bermaydi. Boz ustiga, agar ota oilada o‘zini tutishni bilmasa, axloq-odob bobida farzandlariga o‘rnak bo‘lish o‘miga qo‘pol muomala qiladigan bo‘lsa, bu holat, tabiiyki, bola ma`naviy olamining shakllanishiga salbiy ta`sir ko‘rsatadi, vaqti-soati kelib, uning xarakterida inson degan nomga noloyiq, xunuk bir odat sifatida namoyon bo‘ladi».
Ta‘tilingiz maroqli o‘tsin