Tələbə: Həsənova Sevda Muxtar qızı Mövzu: Tikinti təşkilatlarında iş vaxtı fondundan istifadənin

2.İş vaxtından istifadə edilməsinə təsir edən
amillərin təhlili
Tikinti müəssisələrində iş vaxtından istifadə edilməsinə təsir göstərən amillərin təhlili bir sıra göstəricilər üzrə aparılır.Bunlardan vacibləri işlənmiş adam-günləri, adam-saatları, fəhlələrin orta siyahı sayı, bir fəhləyə düşən orta adam günlərin sayı, iş günlərinin orta uzunluğu göstəriciləri hesab olunur.
İş vaxtından səmərəli istifadə edilməsi mühüm əhəmiyyətə malikdir.Burada, birinci növbədə, hər adama düşən işlənmiş adam-günlərinin sayına fikir vermək lazımdır.Belə bir təhlil fəhlələrin il boyu işlə təmin olunması barədə təssəvvür yaratmaqla istehsalın mövsümilik vəziyyətini xarakterizə edir.İş vaxtının səmərəli istifadəsi daha geniş mənada nəzərdən keçirilməlidir.İş vaxtının istifadəsinə xammal və materialın istifadəsi kimi baxılmamalıdır.Xammal və materialları anbarlarda toplayıb saxlaya biliriksə, bunu iş vaxtına tətbiq etmək olmur.Deməli,itən vaxt həmişəlik əldən gedir.İş vaxtından səmərəli istifadə etmək üçün iş vaxtı itkisini müəyyən etməklə hər bir iş prosesinin nə dərəcədə səmərəli yerinə yetirilməsini öyrənmək lazımdır.Təcrübə göstərir ki,eyni iş prosesi müxtəlif fəhlələr tərəfindən müxtəlif vaxt məsarifi dairəsində yerinə yetirilir.Bu o deməkdir ki, iş vaxtının ehtiyyatı bu istiqamətdə də axtarılmalıdır.
İş vaxtının istifadəsi iki istiqamətdə təhlil edilməlidir.Bunlardan birincisi,iş vaxtının itkisi, digəri isə iş vaxtının qeyri-məhsuldar istifadə edilməlidir.İş vaxtının itkisinə boş dayanmalar, iş vaxtının qeyri-məhsuldar istifadəsinə isə zay məhsulun istehsal edilməsi aiddir.İş vaxtının qeyri-məhsuldar istifadəsi üzrə vaxtı müəyyən etmək üçün zay məhsulun dəyərini plan üzrə bir saaata düşən məhsulun dəyərinə bölmək lazım gəlir.İş vaxtından istifadənin təhlilində bilavasitə işlənmiş adam-günlərinin sayı vacib amillərdən biridir.İşlənmiş adam-günlərinə əsas eitibarilə iki amil təsir gostərir.Bunlardan birincisi, işcilərin orta illik sayı, digəri isə hər işçiyə düşən adam-günlərinin miqdarıdır.Amillərin təsir dərəcəsi müəyyən etmək üçün aşağıdakı cədvəlin rəqəmlərinə nəzər salaq.