Telekommunikatsiya injiniringi” kafedrasi R. N. Radjapova keyingi avlodning konvergent tarmoqlari

9.2. Softswitch ni etalon arxitekturasi
IPCC (International Packet Communication Consortium) konsorsiumi ishlab chiqqan Softswitch ni etalon arxitekturasiga muvofiq unda 9.2 – rasmda berilgan to‘rtta funksional tekisliklar ko‘zda tutilgan:
-  transport;
-  chaqiriqlarga xizmat ko‘rsatishni va signalizatsiyani boshqarish;
-  xizmatlar va ilovalar;
- ekspluatatsion boshqarish.
Transport tekisligi. Transport tekisligi (Transport Plane) aloqa tarmog‘i bo‘yicha xabarni transportirovkasiga javob beradi. Bu xabarlar signalizatsiya xabarlari, axborotni yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri foydalanuvchining nutqini va ma’lumotlarini uzatish traktini tashkil qilish uchun marshrutlash xabari bo‘lishi mumkin. Bu tekislik tagida joylashgan xabarni olib o‘tuvchi fizik daraja xohlagan texnologiyaga asoslanishi mumkin, u shu turdagi trafikani olib o‘tish uchun o‘tkazuvchanlik qobiliyati talablariga mos tushadi.
Transport tekisligi IP-telefoniya tarmog‘iga boshqa tarmoqlar yoki terminallar tomonidan tushayotgan signal va/yoki foydalanuvchining axboroti kirishini ham ta’minlaydi. Qoidaga ko‘ra, transport tekisligi funksiyalarini va qurilmalarini chaqiriqlarga xizmat ko‘rsatishni va signalizatsiyani boshqarish tekislik funksiyalari boshqaradi.
Transport tekisligini o‘zi uchta domenga bo‘linadi:
-  IP protokoli bo‘yicha transportirovka domeni;
-  o‘zaro hamkorlik domeni;
-  IP dan farqli kirish domeni.

9.2 - rasm. Softswitch ni etalon arxitekturasi
IP protokoli bo‘yicha transportirovka domeni (IP transport domain) magistral tarmoqni va IP-telefoniya orqali paketlarni transportirovka uchun marshrutlashni quvvatlaydi. Bu domenga kommutatorlar, marshrutizatorlar, hamda xizmat ko‘rsatish sifatini ta’minlovchi vositalar (QoS) kabi qurilmalar tegishli.
O‘zarohamkorlik domeni (Interworking Domain) tashqi tarmoq tomonidan tushayotgan signal yoki foydalanuvchining axborotini IP-telefoniya tarmog‘i bo‘yicha uzatishga yaroqli ko‘rinishga o‘zgartiruvchi, hamda teskari o‘zgartirishni bajaruvchi qurilmalarni o‘z ichiga oladi. Bu domenga har xil transport darajalari orasida signal axborotini o‘zgartirishni ta’minlovchi signalizatsiya shlyuzlari (Signaling Gateways); har xil transport tarmoqlari va/yoki har xil turdagi multimediali ma’lumotlar orasida foydalanuvchining axborotini o‘zgartirish funksiyasini bajaruvchi transport shlyuzlari, yoki mediashlyuzlar (Media Gateways); bitta transport darajada har xil signalizatsiya protokollarini o‘zarohamkorlikgini ta’minlovchi o‘zarohamkorlik shlyuzlari (Interworking Gateways) kabi qurilmalar kiradilar.
IP dan farqli kirish domeni (Non-IP Access Domain), har xil IP-zid terminallarni IP-telefoniya tarmog‘iga kirish imkoniyatini tashkil qilish uchun belgilangan. U muassasa ATSni, analogli kabelli modemlarini, xDSL liniyalarini ulash uchun Access Gateways shlyuzlaridan; GSM/3G standarti radio kirishli mobil tarmog‘i uchun transport shlyuzlaridan; shuningdek integrallangan abonent kirish qurilmasi IAD (Integrated Access Devices) va boshqa kirish qurilmalaridan tashkil topgan. IP-terminallar Access Gateway ishtirokisiz IP protokoli bo‘yicha to‘g‘ridan to‘g‘ri transportirovka domeniga ulanadi.
CHaqiriqlarga xizmat ko‘rsatishni va signalizatsiyani boshqarish tekisligi.  (Call Control & Signaling Plane) IP-telefoniya tarmog‘ining asosiy elementlarini va birinchi navbatda transport tekisligiga tegishlilarini boshqaradi. U transport tekisligidan tushayotgan signal xabarlari asosida chaqiriqga xizmat ko‘rsatishni boshqaradi, tarmoq bo‘yicha foydalanuvchining axborotini uzatish uchun ulashni o‘rnatadi va buzadi. Bu tekislik mediashlyuzlar kontrolleri MGC (Media Gateways Controller), chaqiruvga xizmat ko‘rsatish serveri Call Agent, dorbozabon (privratnik) Gatekeeper va LDAP-server kabi qurilmalarni o‘z ichiga oladi.
Xizmatlar va ilovalar tekisligi. Xizmatlar va ilovalar tekisligi (Service & Application Plane) IP-telefoniya tarmog‘idagi xizmatlar va/yoki ilovalarni bajarish mantiqiga ega va chaqiruvlarga xizmat ko‘rsatishni va signalizatsiyani boshqarish tekisligida joylashgan qurilmalar bilan o‘zarohamkorlik yo‘li bilan shu xizmatlarni boshqaradi. Xizmatlar va ilovalar tekisligi ilova serverlari Application Servers va qo‘shimcha xizmat serverlari Feature Servers kabi qurilmalardan tashkil topgan. U foydalanuvchining axborotini uzatish ixtisoslashgan komponentlarini, masalan, konferens-aloqa, IVR va hokazo funksiyalarni bajaruvchi mediaserverlarini ham boshqarishi mumkin.
Ekspluatatsion boshqarish tekisligi. Ekspluatatsion boshqarish tekisligi (Management Plane) abonentlarni va xizmatlarni yoqish/o‘chirish funksiyalarini, ekspluatatsion qo‘llash funksiyalarini, billing va tarmoqni texnik ekspluatatsiyaning boshqa funksiyalarni ta’minlaydi. Ekspluatatsion boshqarish tekisligi, tekisliklarning ba’zi biri yoki hammasi bilan yoki standar protokoli bo‘yicha (masalan SNMP protokoli bo‘yicha), yoki ichki protokollar bo‘yicha va API interfeyslari orqali o‘zarohamkorlik qilishi mumkin.