Teleradioeshittirishda uzatish va qabul qilish qurilmalari

5.3. Burchakli modulyatsiyalashli radiouzatkichlar 
Burchakli modulyatsiyalashda
uzatiladigan signal ω chastotani yoki φ 
boshlang‘ich fazani o‘zgartiradi, amplituda o‘zgarmas qoladi. Mos ravishda 
chastotaviy va fazaviy modulyatsiyalashga bo‘linadi. Bunday deyilishiga sabab 
garmonik tebranishning
Ψ(t) = ωt + φ
to‘liq fazasi fazaviy burchakning joriy 
qiymatini aniqlaydi. 
Burchakli modulyatsiyalash odatda uzatiladigan ma’lumotlarning yuqori 
ishonchliligini ta’minlash talab qilinganida qo‘llaniladi. Bu shu bilan 
tushuntiriladiki, 
burchakli 
modulyatsiyalashli 
tizimlar 
amplitudaviy 
modulyatsiyalashli tizimlarga qaraganda oshirilgan halaqitbardoshlikka ega. 
Yuqori halaqitbardoshligi tufayli burchakli modulyatsiyalash turli chastotalar 
diapazonlari quyi radioaloqa tizimlarida, O‘QT diapazonidagi radioeshittirishda, 
televizion uzatish ovozni uzatishda, yer usti to‘g‘ri ko‘rinish radioreleli aloqada, 
troposferali va kosmik aloqada qo‘llanadi. Bundan tashqari, burchakli 
modulyatsiyalash 
radiotelemetriya, 
radioboshqarish 
tizimlarida, 
ayrim 
radionavigatsiya va radiolokatsiya tizimlarida qo‘llanadi. Hozirgi vaqtda telegraf 
signallari 
va 
raqamli 
ma’lumotlar 
asosan 
chastotaviy 
va 
fazaviy 
manipulyatsiyalash 
yo‘li 
bilan 
uzatilmoqda. 
Ma’lumki, 
burchakli 
modulyatsiyalash AMga qaraganda eng yaxshi halaqitbardoshlik va yuqori 
energetik xarakteristikalarni ta’minlaydi, lekin buning uchun unga zarur katta 
chastotalar polosasi talab qilinadi. 

---

77
Umumiy holda modulyatsiyalovchi signal murakkab shaklga ega va 
uzatkichda bo‘lib o‘tadigan jarayonlarni tahlil qilish qiyin. Ko‘plab masalalar, 
agar modulyatsiyalash bitta ton bilan amalga oshiriladi hisoblansa oddiy yechiladi. 
Bu soddashtirishni e’tiborga olish bilan burchakli modulyatsiyalash signallarini 
quyidagi ifoda orqali beramiz:
u(t) = U
m
 cos(ɷ
0
t + msinΩt)
(5.5) 
bu yerda
Ω
- modulyatsiyalovchi signal chastotasi; 
m