Temel sağlik hizmetleri genel müDÜRLÜĞÜ zoonotik hastaliklar daire başkanliğI zoonotik hastaliklar

Tablo 2. Deri şarbonunda antibiyotik tedavi önerileri
Antibiyotik
Erişkin dozu
Çocuk dozu
Hafif deri şarbonu
Prokain penisilin 
800000 U, 12 veya 24 
saatte bir İM
25 000 – 50 000 U/kg/gün, 4 eşit dozda
Amoksisilin  4x500 
mg, oral
> 20 kg: 3 x 500 mg/gün, oral
< 20 kg:40 mg /kg,  3 eşit dozda, oral
Doksisiklin   2x100 
mg /gün oral
< 8 yaş önerilmez. Zorunlu durumlarda;  
≤8 yaş, 2.2 mg/kg/  günde 2 defa
> 8 yaş ve > 45 kg: 100 mg, günde 2 defa 
oral
> 8 yaş ve < 45 kg: 2.2 mg/kg, günde 2 
defa oral
Ağır deri şarbonu
Kristalize penisilin 
4 milyon U, her 4-6 
saatte, iv
300 000- 400 000 U/kg/gün  her 4-6 saatte, 
iv
Ampisilin 1-2 g, 4-6 
saatte, iv
50-200 mg/kg/gün, 4-6 saatte,  iv
Siprofloksasin 2x400 
mg/gün, iv
Çocuklara önerilmez. Zorunlu durumlarda, 
10-15 mg/kg, günde 2 defa iv, toplam 1 g/
gün aşmamalı
Tedavi süresi 3-5 gün önerilmektedir ve tedavi 7 günü aşmamalıdır. Ağır deri şarbonunda 
hastanın ateşi düştükten sonra oral antibiyotik ile tedavi tamamlanabilir.

Zoonotik Hastalıklar Hizmet ‹çi  Eğitim Modülü - Zoonotik Hastalıklar
- 19 -
 OTURUM
III. 
Oturumun Konu Başlıkları:  Korunma ve Kontrol, Birinci Basamak Deri Şarbonu 
Değerlendirme Akış Şeması
Bilişsel alanı:
Katılımcılar şarbon hastalığına ilişkin; 
Bildirim özelliklerini söyleyebilmeli
1. 
Sağlıklı kişilerin korunması için gerekli önlemleri sıralayabilmeli
2. 
YÖNTEM:
Görsel işitsel eğitim araçları ile anlatım
Beyin fırtınası
Küçük Grup Çalışması
Soru-Cevap 
SÜRE: 45dk 
ARAÇ GEREÇ: 
Küçük çalışma grubu masaları
Flip chart, kağıtları, kalemleri
Barkovizyon
Örnek vakalar (Her bir gruba dağıtılmak üzere grup sayısı kadar çoğaltılmış)
BİLDİRİM VE SÜRVEYANS
Şarbon bildirimi zorunlu A grubu hastalıklar arasında yer almaktadır. Bildirim ve 
sürveyans “Bulaşıcı Hastalıkların  İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve 
Laboratuar Rehberi”ne göre yapılmalıdır. 
Şarbon akut bir hastalıktır; lokolize form (deri şarbonu) veya sistemik fomlardan 
(gastrointestinal, akciğer veya menengial) biri şeklinde görülebilir. Her bir formun klinik 
özellikleri yukarıda verilmiştir.
Klinik tanımlama
Çeşitli klinik formlarda akut bir başlangıçla karakterize hastalık. Bunlar;
Lokalize form
a. 
Kutanöz: 1-6 günde bir papülden veziküler evreye gelişen, ortası çökük, siyah kabuklu, 
• 
hafif veya belirgin bir ödemin eşlik ettiği deri lezyonu.
Sistemik formlar
b. 
Gastrointestinal: bulantı, kusma, iştahsızlıkla karakterize karın ağrısını takiben ateş
• 
Pulmoner: akut viral hastalık benzeri kısa prodromu takiben hızlı başlangıçlı hipoksi, 
• 
dispne ve yüksek ateşle birlikte akciğer grafisinde mediastinal genişleme bulgusu.
Meningeal: genellikle bütün sistemik enfeksiyonlarda olduğu gibi konvülsiyon, bilinç 
• 
kaybı, meningeal semptom ve bulgularla yüksek ateşli akut başlangıç.
Tanı için laboratuar kriterleri
Deri lezyonu, kan, BOS, plevral sıvı v.b. klinik örneklerden yapılmış boyalı preparatlarda 
• 
mikroskopik inceleme ile B. anthracis’in görülmesi,
Deri lezyonu, kan veya diğer bir klinik örnek kültüründen B. anthracis’in izolasyonu.
• 

Zoonotik Hastalıklar Daire Başkanlığı
- 20 -
Vaka sınıflaması
Olası Vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve hasta olduğu kesin ya da kuşkulu hayvanla veya 
hayvan ürünleri ile temas öyküsü olan vaka.
Kesin Vaka: Tanı için gerekli laboratuar kriterlerinden biri ile doğrulanmış bir olası vaka.
KORUNMA VE KONTROL
Şarbon için risk altında olan kişilerin, kontamine materyallerin enfektif olduğunun 
farkında olmaları korunma için esastır. Enfeksiyon kontrol programı,  şarbon yönünden risk 
grubunun eğitimi, kontamine materyallerin dekontaminasyonu, endüstriyel alanda hayvansal 
ürünleri işleyen, 
B. anthracis sporları ile bulaş olasılığı olan ekipmanların düzenli temizliğinin 
sağlanması, işçilerin iş elbisesi kullanmaları ve el yıkama alışkanlığının yerleştirilmesini 
kapsamalıdır. 
B. anthracis sporları toprakta uzun süre canlılığını ve enfektivitesini korur. Bu nedenle 
tarımsal alanda, şarbonun endemik bulunduğu bölgelerde korunmada en etkili yöntem 
hayvanların ve risk altında olan insanların aşılanmasıdır. Ayrıca hastalıktan ölen hayvanların 
etinin yenilmemesi ve çevreyi yeniden enfekte etmemesi içinde, karkasın derin gömülmesinin 
sağlanması gerekir. Ülkemizde ölen hayvanların kesilerek derisinin kullanıldığı ve etinin satıldığı 
veya köy halkına dağıtıldığını sıklıkla görmekteyiz. Kontamine et yeme hikayesi olanlar, 10 gün 
süreyle ishal ve sistemik enfeksiyon semptomları yönünden yakın takip edilmelidir. Bunlarda 
antibiyotik profilaksi endikasyonu yoktur. Hayvanların immünizasyonunda attenüe spor aşısı 
kullanılmaktadır. Bazen enfeksiyonlara yol açar, o nedenle bu aşı insanlarda kullanılmaz. 
İnsanlar için protektif antijenden hazırlanan aşı kullanılmaktadır. Kısa aralıklarla üç doz yapılır 
ve rapellere gereksinim vardır.
B. anthracis sporlarını inhale ettiği bilinen kişilerde, doksisiklin 100 mg, günde iki defa 
veya siprofloksasin 500 mg, günde iki defa 60 gün süreyle verilmesi önerilmektedir. Eğer şahıs 
daha önce bağışık değil ise, ilk doz aşının hemen yapılması ve sonra üç doza tamamlanması 
önerilir.
Şarbon hastalığında insandan insana geçiş  çok nadirdir, buna rağmen bulaşı önlemek 
için gerekli önlemler alınmalıdır.  Enfeksiyon kontrolü için bazı uyarı notlar aşağıda başlıklar 
halinde verilmiştir.
ENFEKSİYON KONTROLÜ İÇİN ÖNEMLİ PRATİK UYARI NOTLARI
Direkt Bulaşı Önlemek İçin Öneriler
Lezyona çıplak elle dokunulmamalıdır. Pansuman esnasında sağlık personeli eldiven 
• 
giymelidir, 
Deri lezyonunun pansumanı, steril serum fizyolojik ile yıkanarak günlük yapılmalıdır, 
• 
Lezyon steril bir gazlı bez ile kapalı tutulmalıdır,
• 
Lezyon en az 48–72 saat kapalı tutulmalıdır,
• 
Kullanılan eldivenler tek kullanımlık veya sterilize edilebilir olmalıdır,
• 
Kullanılan eldiven, pansuman materyali usulüne uygun şekilde yakılmalı veya 
• 
otoklavdan geçirildikten sonra tıbbı atık torbasına atılmalıdır, 
Pansumanda kullanılan ekipmanlar sterilize edilmelidir,
• 
Hasta ile aile bireylerinin teması nedeniyle veya sağlık çalışanlarının hasta bakımı 
• 
vermeleri nedeni ile antibiyotik profilaksisi verilme endikasyonu veya aşı yapma 
endikasyonu yoktur.

Zoonotik Hastalıklar Hizmet ‹çi  Eğitim Modülü - Zoonotik Hastalıklar
- 21 -
Çevre Bulaşını Önlemek İçin Öneriler
Vezikül sıvısı ile herhangi bir yüzey kontamine olması halinde, sodyum hipoklorit 
• 
solüsyonu (10.000 ppm) ile dezenfekte edilmeli, ardından su ile yüzey temizliği 
yapılmalıdır,
Şarbondan ölenler için; 
• 
Ceset, sızdırmayan ceset torbasına konularak kapatılmalı ve bir daha açılmadan 
a- 
mezara konulmalıdır,
Hasta yatağı ve kontamine materyaller bir torbaya konularak yakılmalı veya, 
b- 
otoklavdan geçirilmeli veya usulüne uygun olarak formaldehid buharında dezenfekte 
edilmelidir.
Kontamine alanların dezenfeksiyonu için gerekli işlemler yapılmalıdır.
• 
Şarbon  şüphesi nedeni ile ölen hayvanların karkasları su kaynağına yakın olmayan, 
• 
otlak alanı olmayan bir alana derin olarak veteriner hekim kontrolünde gömülmelidir 
veya yakılmalıdır.
HAYVANLARDA ŞARBON
Hayvanlarda  şarbon daha çok 
B.anthracis sporlarının ağız yolu ile alınması sonucu 
ortaya çıkar. Solunum ve deri şarbonu daha az görülür. Sığır, koyun, keçi, manda, deve 
ve geyiklerde hastalığa daha sık rastlanır. Ölen hayvan leşlerinden sızan sıvı ve kan ya da 
hastaların dışkıları ile kirlenen otlaklarda otlayan hayvanlar, sporları sindirim yolu ile alarak 
hastalanırlar. Bazen hayvansal kökenli kontamine yemlerde hastalık kaynağıdır. Sığır ve 
koyunlarda genellikle septisemi ve hızlı ölüm görülür. Aşırı derecede büyümüş yumuşak dalak 
sığırlarda karakteristiktir.
 Ayırıcı tanıda şüpheli hayvanların karkasları şişmiş, hızla kokuşmuş ve ölüm sertliği 
görülmemiştir. Koyu ve pıhtılaşmamış kan ağız, burun ve anüsten çıkabilir. Böyle hayvanların 
karkasları kesinlikle açılmamalıdır.
 Hastalıktan  şüphelenilen hayvanlara ve ölen hayvanlara hava ile temas eden etkenin 
sporlaşması nedeniyle otopsi yapılmaz. Tedavi yoluna gidilmez, hasta hayvanlar itlaf edilir. 
Karkas bütünü ile faydalanılamayacak şekilde imha edilir (karkas ve kontamine malzemeler 
yakma işlemiyle imha edilir veya uygun araziye sönmemiş kireç dökülerek gömülür).
KORUNMA VE KONTROL ÖNLEMLERİ
Şarbondan  şüpheli ölümler derhal veteriner hekime haber verilmeli ancak veteriner 
• 
hekim gelinceye kadar;
Şarbondan ölen bir hayvanın doğal delikleri tentürdiyotlu pamuk ya da benzeri bezlerle 
• 
kapatılır, yırtıcı hayvanlardan korunur. Bu şekilde kokuşma ile vücut içinde bulunan 
vejetatif formlar spor formuna dönüşemeden hayvanın içinde 3–6 gün içinde ölür.
Ahır ve malzemelerin dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.
• 
 Hükümet veteriner hekimi 3285 sayılı Hayvan Sağlık Zabıtası Kanun ve Yönetmeliği 
• 
ve ilgili bakanlık mevzuatları doğrultusunda hastalık mihrakında gereken işlemleri 
yürütmelidir. Sağlam ve duyarlı hayvanlara aşı uygulanmalı. Hastalık mihrakında bu 
uygulama 5 yıl sürdürülmelidir. İnsan sağlığı açısından önem arz ettiğinden hastalık ile 
ilgili bildirimleri ilgili mevzuatlar doğrultusunda derhal il/ilçe sağlık müdürlüklerine 
rapor edilmelidir (5 yıl süreyle). Hastalık önce insanlarda tespit edilmiş ise il/ilçe tarım 
müdürlüklerine bildirimde bulunulmalıdır.
Şarbondan ölen hayvanların etleri kesinlikle tüketilmemeli, tüketime arz edilen 
• 
etler derhal toplatılarak gerekli önlemler alınmalıdır. Köpek, kedi gibi hayvanlara 
yedirilmemelidir. Hastalık mihrakındaki insanlara il/ilçe tarım ve sağlık müdürlüklerince 
koordineli eğitim çalışması yapılmalı. afiş ve broşürlerle bilgilendirmeler yapılmalıdır. 

Zoonotik Hastalıklar Daire Başkanlığı
- 22 -
BİRİNCİ BASAMAK DERİ ŞARBONU DEĞERLENDİRİM AKIŞ ŞEMASI
DERİ LEZYONU
SİSTEMİK SEMPTOMLAR (solunum sistemi, 
SSS, gastrointestinal)
• Hastayı bekletmeden yataklı tedavi 
kurumuna transfer et
DERİ LEZYONU
HAFİF DERİ ŞARBONU
HASTA HİKAYESİ
•  Endemik bölgede yaşama,
•  Ölen veya hasta hayvan ile temas
•  Kontamine materyel ile temas
• Çiğ veya az pişmiş et yeme
• Hastanın kliniğini değerlendir, 
• Enfeksiyonun 
şiddetini belirle, 
• Kan 
sayımı yap,
• Vezikül 
sıvısı al veya krut oluşmuş 
ise kabuğu kaldır altından eküvyon 
ile sürüntü al,
•  Materyeli Gram boyası veya 
polikrom metilen mavisi ile boya,
• Eküvyon 
çubuğu ile aldığın 
materyeli laboratuara gönder.
• Lezyonun 
pansumanını yap, steri 
gazlı bez ile kapat 
•  Oral antibiyotik başla
o  Amoksisilin 4x500 mg
veya
o  Doksisiklin 2x100 mg
veya
o  Siprofloksasin 2x500 mg
•  Antibiyotik tedavisini 5 gün 
devam et ve sonlandır.
• AĞIR DERİ ŞARBONU
• KOMPLİKE DERİ ŞARBONU
o Toksemik şok
o Menenjit
o Pnömoni
o Sepsis
• Hastanın solunum yolunu kontrol et, 
•  Damar yolunu aç, 
•  Parenteral mayi başla, 
•  İlk doz parenteral (kristalize penisilin veya 
siprofloksasin) antibiyotiğini ver,
• Hastayı yataklı tedavi kurumuna transfer et
DERİ LEZYONU TİPİK DEĞİL 
Lezyondan yapılan preparatta gram 
pozitif basil yok. Diğer etkenlerin 
oluşturduğu hastalıklar yönünden 
değerlendir.

Zoonotik Hastalıklar Hizmet ‹çi  Eğitim Modülü - Zoonotik Hastalıklar
- 23 -
   Halka verilecek mesajlar
Şüpheli hayvan ölümleri yetkililere bildirilmelidir.
• 
Şüpheli hayvan leşlerine kesinlikle çıplak elle dokunulmamalı, kesilmemeli, etleri 
• 
tüketilmemelidir.
Hasta veya ölen hayvan veteriner önerisi olmadan kesilmemeli ve yüzülmemeli,
• 
Kedi, köpek gibi hayvanların hayvan kadavralarını parçalamaması için gerekli önlemler 
• 
alınmalıdır.
Hayvan leşlerinin doğal delikleri sızıntının önlenmesi için tentürdiyotlu pamuk veya 
• 
benzeri malzeme ile kapatılmalıdır.
Duyarlı hayvanların aşılatılması sağlanmalıdır.
• 
SORULAR
Aşağıdaki isimlerden hangisi literatürde şarbon hastalığı için 
1- kullanılmamıştır?
Karakabarcık
a. 
“Ragpicker’s disease”
b. 
Şiri pençe
c. 
Malignant pustula
d. 
“Woolsorter disease”
e. 
Cevap c
Şarbon hastalığının etkeni ve bakteriyolojik özellikleri ile ilgili doğru olanı işaretleyiniz.
2- 
Hastalık etkeni 
a. 
Bacillus anthracis’dir. Gram pozitif, zorunlu anaerop, sporsuz bir basil 
olup, toprakta kısa sürede canlılığını yitirir
Şarbon hastalığının etkeni 
b. 
Bacillus anthracis’dir.  B. anthracis, Gram pozitif, aerop, 
sporlu bir basildir. Bakteri, insan ve hayvan organizmasında vejetatif formda bulunur. 
Dış ortamda ise oksijenle karşılaştığında kısa sürede sporlaşır. Bakterinin spor formu, 
güneş ışığı ve diğer dış etkilere dirençlidir
Hastalık etkeni 
c. 
Bacillus subtilis’tir.  Bacillus türü içinde yeralır, aerop, sporlu bir 
bakteridir.  Toprakta tabii olarak bulunur ve insanlarda şarbon hastalığını yapar
Hastalık etkeni 
d. 
Bacillus cereus’dur.  Bacillus türü içinde yeralır, aerop, sporlu bir 
basildir.  Toprakta tabii olarak bulunur ve insanlarda şarbon hastalığını yapar
Hastalık etkeni 
e. 
Bacillus anthracis’dir. Gram negatif, aerop ve sporlu basildir
Cevap b

Zoonotik Hastalıklar Daire Başkanlığı
- 24 -
Hastanın deri lezyonundan, veziküler sıvıdan alınan materyelden yapılan preparat, metilen 
3- 
mavisi veya polikrom metilen mavisi ile boyadınız. Hangi mikroskopik bulgu size deri 
şarbonu tanısı koymanıza katkı yapar?
Gram pozitif sporlu basillerin görülmesi
a. 
Gram negatif sporlu basillerin görülmesi
b. 
Gram pozitif, lacivert boyanan basiller, etrafında kırmızı boyanan basillerin görülmesi
c. 
Somatik yapısı mavi boyanan, kapsülü kırmızı boyanan basillerin görülmesi
d. 
Somatik yapısı mavi boyanan, basilin ortasında boya almayan sporların bulunması, 
e. 
kapsülü kırmızı boyanan basillerin görülmesi
Cevap d
İnsan ve hayvan şarbonu ülkemizde en fazla hangi bölgeler de görülmektedir?
4- 
Marmara Bölgesi
a. 
Ege Bölgesi
b. 
Doğu Anadolu Bölgesi
c. 
Akdeniz Bölgesi
d. 
Trakya Bölgesi
e. 
Cevap c
İnsan  şarbon enfeksiyonu, ülkemizde en fazla hangi yolla bulaşır ve hangi klinik tablo 
5- 
oluşur? Doğru olanı işaretleyiniz.
Sporların, solunum yolu ile inhale edilir ve akciğer şarbonu oluşur. Ülkemizde en sık 
a. 
görülen formdur
Kontamine hayvansal materyal (hasta hayvanın kesilmesi, derisinin yüzülmesi, etinin 
b. 
kıyılması gibi işlemleri) ile doğrudan temas ile deriden bulaşır ve deri şarbonu oluşur. 
Ülkemizde en sık görülen formdur
B. anthracis
c.  
sporları deriden girer ve şarbon sepsisi oluşur. Sepsis ülkemizde en sık 
görülen formdur
B. anthracis
d.  
sporlarının, solunum yolu ile alınması ile menejit oluşur. Menenjit ülkemizde 
en sık görülen formdur
B. anthracis
e.  
sporlarının, oral yoldan alınır ve orofaringeal şarbon oluşur. Orofaringeal 
şarbon ülkemizde en sık görülen formdur
Cevap b
Şarbon hastalığı için aşağıdaki hangi meslek 
6- 
risk grubunda yer almaz?
Veteriner hekimler
a. 
Kasaplar
b. 
Suni tohumlama yapan teknisyenler
c. 
Çobanlar
d. 
Bakkallar
e. 
Cevap e

Zoonotik Hastalıklar Hizmet ‹çi  Eğitim Modülü - Zoonotik Hastalıklar
- 25 -
Deri şarbonunda inkübasyon süresi için en doğru olanı işaretleyiniz.
7- 
Ortalama 3-5 gün
a. 
Ortalama 10-15 gün
b. 
Ortalama 17-20 gün
c. 
Ortalama 22-25 gün
d. 
Ortalama 27-30 gün
e. 
Cevap a
Deri şarbonu lezyonları, en fazla vücudun hangi anatomik bölgesinde yerleşir?
8- 
Yüz, baş, boyun bölgesi
a. 
Eller ve kollar
b. 
Gögüs bölgesi
c. 
Alt ekstremiteler
d. 
Karın bölgesi
e. 
Cevap b
İyi gelişmiş tipik deri şarbonu lezyonun görünümü için aşağıdaki tanımlamalardan hangisi 
9- 
en doğrudur?
Tipik deri şarbonu, ortası çökük içi sıvı dolu vezikül, etrafı eritemli bir lezyondur. 7-10 
a. 
gün içinde siyah kabuk gelişir ve 2-3 hafta içinde de bu kabuk düşer
Deri şarbonu, yaygın hemorajik büller ve içi apseleşmiş tipik lezyonlardır. Primer lezyon 
b. 
ağrılıdır ve bölgesel lenfadenomegali vardır
Deri şarbonu lezyonu,  derinin ağrılı yüzeyel selülitidir
c. 
Deride şarbon lezyonu, genellikle vucudun açık bölgelerinde yerleşir. Tipik bir nekrotizan 
d. 
yumuşak doku enfeksiyonu özelliğindedir
Deri şarbonunda enflamasyon, epidermis, fasiya ve adele dokusunu tutar. Şiddetli ağrı, 
e. 
lezyonun tipik özelliğidir
Cevap a
 Deri şarbonunda komplikasyon olarak aşağıdakilerden hangisi bildirilmemiştir?
10- 
Sepsis
a. 
Menenjit
b. 
Pnomoni
c. 
Osteomiyelit
d. 
Toksemik şok
e. 
 Cevap d

Zoonotik Hastalıklar Daire Başkanlığı
- 26 -
 İnhalasyon şarbonu için 
11- yanlış olan seçeneği işaretleyiniz.
İnhalasyon ile alveollere kadar ulaşan 
a. 
B.anthracis sporu fagosite edilir ve mediastinal lenf 
düğümlerine taşınır, vejetatif hale geçer, ekzotoksinlerini oluşturur ve tipik inhalasyon 
şarbonu gelişir
İnhalasyon, sporların solunum yolundan alınmasından ortalama 2-5 gün sonra hafif ateş, 
b. 
halsizlik kırgınlık gibi spesifik olamayan semptomlarla başlar
İnhalasyon şarbonu, tipik alveoler pnomoni özelliğindedir. Hafif seyirli olup, tedavi ile 
c. 
ölüm oranı yaklaşık %10’dur
İnhalasyon şarbonunda direk akciğer grafisinde mediastinal genişlem vardır
d. 
İnhalasyon şarbonunda başlangıç semptomları hafif, fakat ikinci dönem çok gürültülüdür. 
e. 
Solunum yetmezliği, şok ve çoğunlukla ölümle sonuçlanır
Cevap c
 Orofaringela şarbon için doğru olanı işaretleyiniz.
12- 
Lezyon genellikle ağız mukozası, dil, tonsil farink arka duvarında yerleşir. Klinik 
a. 
tabloda, boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, boyunda lenfadenomegali ve yüksek ateş vardır. 
Kesin tanı lezyondan 
B. anthracis izolasyonu ile konur.
Lezyon larinkste yerleşir, obstruksiyona neden olur. Tanı epidemiyolojik bilgilerle 
b. 
konur
Hastalık lenfomonositoz ile seyreder
c. 
Klinik tablo viral tonsillofarinjitlere benzer. Rinit ile seyreder
d. 
Orofaringeal şarbon, ülkemizde hiç görülmeyen bir klinik tablodur
e. 
Cevap a
Deri şarbonunun ayırıcı tanısında aşağıdaki hastalıklardan hangisini düşünmezsiniz?
13- 
Erizipel
a. 
Orf
b. 
Tularemi
c. 
Lepra
d. 
Karbonkül
e. 
Cevap d
Şarbon tanısında, hasta hikayesi alırken aşağıdaki faktörlerden hangisini öncelikle 
14- 
dikkate 
almazsınız?
Şarbon hastalığın hayvanlarda yaygın olduğu bölgede yaşamak ve hayvancılıkla 
a. 
uğraşmak
Aile hayvancılığı yapan bir aileye mensup ve çocukluk yaş grubunda olmak
b. 
Büyük baş hayvan ticareti yapmak
c. 
Suni tohumlama yapan hayvan sağlık teknisyeni olmak
d. 
Bakkal olarak çalışmak
e. 
Cevap e

Zoonotik Hastalıklar Hizmet ‹çi  Eğitim Modülü - Zoonotik Hastalıklar
- 27 -
Hafif deri şarbonu tanısı koyduğunuz hastaya, ayaktan tedavi vermeye karar verdiniz. 
15- 
Aşağıdaki seçeneklerden en uygunu hangisidir?
Amoksisilin 4x500 mg/ gün oral 5 gün tedavi.
a. 
Kristalize penisilin 4x5 milyon ünite iv, 10 gün tedavi.
b. 
Prokain penisilin 2x800000 IU/gün, im, lezyon kabuğu düşünceye kadar
c. 
Siprofloksasin 2x750 mg/gün, oral 15 gün tedavi
d. 
Eritromisin 2 g /gün, tek doz yeterlidir
e. 
Cevap a
40 yaşında erkek hasta, boyun bölgesine yerleşmiş bir deri lezyonu var ve lezyondan 
16- 
başlayan eritem ve ödem bütün gögüs ön duvarına yayılmış. Hastada hiperpne, taşikardi 
var. Kan basıncı 80/60 mmHg, vucut ısısı 35
o
C ölçtünüz. Hasta iki gün önce ölen ineğini 
yüzmüş. Klinik tanınız nedir? Poliklinikte hastaya ne yaparsınız? Size en doğru gelen 
uygulamayı işaretleyiniz.
Ağır deri şarbonu ve şok. Damar yolunu açar, mayi infüzyonunu başlarım, solunum 
a. 
sıkıntısı yönünden hastayı değerlendiririm. 4-5 milyon IU kristalize penisilin infüzyonu 
başlarım. Hastayı yoğun bakımı bulunan bir yataklı tedavi kurumuna en hızlı (ambulans, 
helikopter ambulans) şekilde transfer ederim
Ağır deri şarbonu ve şok. Damar yolunu açar, mayi infüzyonunu başlarım, solunum 
b. 
sıkıntısı yönünden hastayı değerlendiririm. 4-5 milyon IU kristalize penisilin infüzyonu 
başlarım. Bulunduğum yerde hastayı takip eder tedavimi devam ettiririm
Ağır deri şarbonu ve şok. Damar yolunu açar, mayi infüzyonunu başlarım. Hemen 
c. 
4-5 milyon IU kristalize penisilin infüzyonu başlarım ve hastanın hipotansiyonunu 
düzelmesini beklerim. Sonra ne yapacağıma karar veririm
Selülit. Hastaya hiçbir girişimde bulunmadan süratle yataklı tedavi kurumuna transfer 
d. 
ederim
Anjionörotik ödem. Bir doz steroid yaparım
e. 
Cevap a
Deri şarbonunda enfeksiyon kontrol önlemleri açısından aşağıdakilerden hangisini yanlış 
17- 
bulursunuz?
Deri lezyonunu steril bir gazlı bezle kapatırım. Lezyona günlük pansuman yaparım
a. 
Pansumanları çıplak elle yaparım
b. 
Pansumanları tek kullanımlık eldiven ile yaparım
c. 
Eldiven ve pansuman materyallerini ya otoklavdan geçirir tıbbı atık torbasına atarım 
d. 
veya yakarım
Pansumanda kullanılan pens ve diğer ekipmanları sterilize ederim
e. 
Cevap b

Zoonotik Hastalıklar Daire Başkanlığı
- 28 -
  Şarbon hastalığında çevre bulaşını önleme açısından aşağıdaki önlemlerden hangisine 
18- 
gerek yoktur?
Vezikül sıvısı ile herhangi bir yüzey kontamine olması halinde, hipoklorit solüsyonu 
a. 
(10.000 ppm) ile dezenfekte edilmeli, ardından su ile yüzey temizliği yapılmalıdır
Şarbon hastalığından ölüm olursa, ceset, sızdırmayan ceset torbasına konularak 
b. 
kapatılmalı ve bir daha açılmadan mezara konulmalıdır
Şarbon hastalığından ölüm olursa, ceset geleneklere uygun olarak defnedilir. Özel bir 
c. 
tedbir almaya gerek yoktur
Hasta yatağı ve kontamine materyaller bir torbaya konularak yakılmalı veya otoklavdan 
d. 
geçirilmeli
Şarbon şüphesi nedeni ile ölen hayvanların karkasları su kaynağına yakın olmayan, otlak 
e. 
alanı olmayan bir alana derin olarak veteriner hekim kontrolünde gömülmelidir
Cevap c
Bir veteriner hekim, şarbon hastalığından  şüpheli bir hayvan ölümüyle karşılaştığında 
19- 
aşağıdakilerden hangisini yapmamalıdır?
Tüketime sunulmuş şarbon şüpheli etleri toplatarak imha ettirir
a. 
Sağlam ve duyarlı hayvanlara aşı uygular
b. 
İl/İlçe Sağlık Müdürlüklerine hastalık çıktığını bildirir
c. 
Şüpheli ve hasta hayvanları tedavi eder
d. 
Ahır ve çevresinin dezenfeksiyonunu yaptırır
e. 
Cevap d
Şarbon hastalığından  şüphelenilen veya ölen bir hayvana aşağıdakilerden hangisi 
20- 
uygulanmaz?
Otopsi yapılmaz
a. 
Tedavi edilmez
b. 
Kontamine malzemeler yakılarak imha edilir
c. 
Karkas üzerine sönmemiş kireç dökülerek gömülür
d. 
Etleri insan tüketimine sunulmaz, ancak kedi köpeklere yedirilerek değerlendirilir
e. 
Cevap e

Zoonotik Hastalıklar Hizmet ‹çi  Eğitim Modülü - Zoonotik Hastalıklar
- 29 -