Ekstruziya – bu bosim ostida quyishning bir turi. to‘xtovsiz bosim
berish natijasida truba, tola, plyonka olish mumkin.
Puflab yoki vakuumli shakllantirish – atmosfera yoki havoni, biror-bir
gazni purkab yumshoq termoplastdan shakl hosil qilish. Puflab yasalgan
buyumlarda biriktirilgan joylarning belgisi qoladi.
Shtamplash – termoplast listlarni matritsa ostida puansonga bosib
shakllantiradi. bu usulda attorlik buyumlari yasaladi. plastmassa buyum-
larining bezagida quyidagi usullar qo‘llaniladi: bo‘yash, qisish, shtamplash,
metallash va boshqalar.
Bo‘yash – buyumni bo‘yoqqa tiqib olish, sepish, cho‘tka bilan bo‘yash
orqali amalga oshiriladi. Biroq ko‘p hollarda ishlab chiqarishda rangli poli
-
merlar ishlatiladi.
Issiq siqish – bu bo‘yoqli tasvirni jihozning ustki qismiga metalli yoki
pigmentlangan folgani bosim ostida issiq shtamlashdir. Issiq siqishda bir
rangli yoki ko‘p rangli tekis yoki relyefli rasmlar polistrol, termoplastlar us
-
tida hosil bo‘ladi.
Plastmassalardan, asosan, qoliplash, quyish, presslash, siqib chi qa rish,
payvandlash, yelimlash usullarida buyumlar tayyorlanadi. Ularni me tall
kesuvchi dastgohlarda osongina kesib ishlash, qirqish, frezalash, par doz-
lash, jilvirlash mumkin.
Qoliplash. Qoliplash orqali plastmassalardan murakkab shaklli katta
buyumlar olinadi. Bu usulda buyumning modeli (qolipi) maydalab qirqilgan
tola, epoksid smola va qotirgich aralashmasi bilan qoplanadi. Buning
uchun maxsus purkagichdan foydalaniladi. Zaruriy materiallar suyuq
holatda purkagichning aralashtirish kamerasiga beriladi, undan esa siqil-
gan havo bosimi ostida purkagichning uch qismi orqali model sirtiga
pur ka ladi, natijada modelning sirti aralashma bilan bir tekis qoplanadi va
qotib, zarur buyum hosil bo‘ladi.
