Texnologiya umumiy о‘rta ta’lim maktablarining 6-sinfi uchun darslik

AMALIY MASHG‘ULOT.
 
 Tokarlik vint qirqish stanogini boshqarish. 
Ish bajarish tartibi:
1. Stanokning bo‘yingizga mosligini tekshirib ko‘ring. oyog‘ingiz ta-
giga shunday taglik tanlangki, o‘ng qo‘lingizning 90° burchakka bukilgan 
kafti stanok markaziy o‘qidan pastda bo‘lmasin. 
2. O‘qituvchingiz bilan birgalikda support va patronning himoya qopla
-
masi hamda yerga ulangan simning sozligini tekshirib ko‘ring.
3. Stanokning old panelida joylashtirilgan jadval yordamida dastaklar
-
dan foydalanib, shpindel aylanishini eng kichik chastotaga o‘rnating. Sta
-
nokni boshqarishning boshqa dastaklarini neytral holatga o‘tkazing. elek-
trodvigatelni tegishli tugmacha yordamida ishga tushirib, “Stop” tugmasi 
yordamida to‘xtating. 
4. Reykali uzatmani ishga tushirib, dastak yordamida ko‘ndalang izli 
surgichlarni eng keyingi va eng oldingi vaziyatlarga o‘tkazib ko‘ring. 
Shuning dek, dastak yordamida yuqori izli surgichlarni chekka o‘ng va chek
-
ka chap vaziyatlarga o‘tkazib ko‘ring.
5. Shpindelni minimal aylanish chastotasiga o‘rnating, yuritish valini 
ishga tushiring va uzatish dastagini chap tomonga buring. Dastak yordami
-
da stanokning old panelida joylashtirilgan jadval yordamida shpindel ay
-
lanishini eng kichik chastotaga o‘rnating. elektrodvigatelni ishga tushiring 
(shpindel aylanishni boshlaydi). Dastak yordamida mexanik uzatmani ishga 
tushiring va 1–2 sekunddan keyin uni o‘chiring.
boshqa uza
tish kattaliklarini o‘rnatib, mashqni takrorlang.
Xavfsizlik texnikasi qoidalari:
tokarlik vint qirqish stanoklarida ishlash vaqtida yuz beradigan baxt-
siz hodisalarga (lat yeyish, jarohatlanish, kuyish va shu kabilar) aylanuv-

---

68
chi qismlarda himoyalar yo‘qligi va ularning ish holatida bo‘lmasligi, 
a
sbobning, moslama va elektr simlarining nosozligi, qirindining otilib chiqi-
shi, ish o‘rnining yaxshi yoritilmaganligi, ish o‘rnining bekorchi narsalar 
bilan ifloslanishi, band bo‘lib yotishi, korjomaning nomuvofiqligi, mehnat 
intizomining buzilishi va boshqalar sabab bo‘lishi mumkin.
tokarlik stanoklarida xavfsiz ishlash uchun xavfsizlik texnikasining 
quyidagi qoidalarini bilish va ularga rioya qilish zarur: