Texnologiya umumiy о‘rta ta’lim maktablarining 6-sinfi uchun darslik

I. Ish boshlashdan oldin:
◊ Korjoma (kombinzon, xalat, bosh kiyimi) kiyib olinadi: korjomaning 
barcha tugmalari taqiladi yoki bog‘ichlari bog‘lab olinadi. bosh kiyimning 
osilib va shalvirab turgan qismlari bo‘lmasligi shart.
◊ Stanok korpusining va elektr dvigatelning yerga ulanishi tekshirib ko‘-
rilishi kerak. ishga xalaqit beradigan barcha narsalar chetga olib qo‘yiladi.
◊ Tezliklar va uzatmalar qutisidagi richaglar, dastalar, ihota va ehtiyot 
qurilmalari, asbob va moslamalarning ishga yaroqliligi, tugmacha, rubilnik, 
yurgizib yuborgichlarning sozligi tekshirib ko‘riladi.
◊ Stanokning normal moylanganligi tekshiriladi.
◊ Stanokni salt yurgizib ko‘rib, uning harakatlanuvchi qismlari bir tekis, 
ortiqcha shovqinsiz ishlashi va katta lyuftlar yo‘qligi tekshirib ko‘riladi.
◊ Ish o‘rni yetarlicha yoritilgan bo‘lishi lozim.
◊ Ish jarayonida aniqlangan barcha nuqsonlar haqida o‘qituvchi xabar
-
dor qilinadi.
II. Ish vaqtida:
◊ Ish o‘rnini batartib va ozoda saqlash, stanokning staninasini qirindi, 
moy va emulsiyadan o‘z vaqtida tozalab turish zarur.
◊ Stanok ustida detallar, zagotovkalar, asbob, mahkamlash detallari, ar
-
tish uchun latta, moy idishlar va boshqa narsalar turmasligi kerak.
◊ Patronga, tiskiga va moslamalarga zagotovka to‘g‘ri o‘rnatilishi va 
puxta mahkamlanishi lozim.
◊ Ishlov berilayotgan zagotovkani qo‘l bilan tutib turish yaramaydi.
◊ Patronga zagotovka yoki asbob mahkamlangandan keyin kalit pat-
ronda qolmasligi kerak.

---

69
◊ Kalitning richagini trub
a yoki boshqa kalit bilan uzaytirishga yo‘l 
qo‘yil maydi.
◊ Aylanib turgan shpindel, patron, zagotovka yoki asbobni qo‘l bilan 
to‘xtatish man etiladi.
◊ 
texnologik xaritada ko‘rsatilgan yoki o‘qituvchi aytgan kesish tezligi-
dan yuqori tezliklardan foydalanmaslik kerak.
◊ 
qirindi otilib chiqadigan materiallarga ishlov berishda himoya ko‘z-
oynagi taqib olish yoki organik shishadan yasalgan himoya to‘sig‘i o‘rnatish 
zarur.
◊ Kesuvchi asbobni zagotovkaga shpindel belgilangan aylanish tezligiga 
yetgandan keyingina asta-sekin yaqinlashtirish kerak.
◊ 
ishlab turgan stanok oldidan uzoqlashish man etiladi.
◊ Kesuvchi asbob singanda, mahkamlash detallari bo‘shashib qolganda 
va boshqa nuqsonlar aniqlanganda stanok darhol to‘xtatilishi kerak.