Texnologiyalari kafedrasi «hayot faoliyati xavfsizligi»

Masalan, 1966 yil 26 aprelda 
Toshkentda sodir bo‘lgan zilzila
aftershoklari uch yilgacha davom etib, ularning 
umumiy soni 1000 tagacha etgandi. Odatda, aftershoklarning kuchi asosiy zilzila 
kuchidan pastroq bo‘lgani uchun ulardan qo‘rqmang. 
YER QIMIRLAGANDA AHOLINI HIMOYH QILISH CHORA-
TADBIRLARI
 
1. Yer silkinishi xafi bo‘lganda oldindan binodan chiqish yo‘lini bilish 
kyerak, chunki yer silkinishi yarim tunda ham sodir bo‘lishi mumkin va chiqish 
yo‘llari, eshiklar odamlar bilan gavjum bo‘lib, tez chiqish uchun 1-qavat derazalari 
orqali amalga oshirish kerak. 

---

140 
2. Oldindan xonaning burchaklari asosiy devor burchagi, eshik ramkalar o‘rni 
kabi xavfsiz joylarni aniqlab qo‘yish. 
Yer qimirlaganda uyning xafli joylarida tirgaklari oyna bo‘lishi bo‘lgan ichki 
va tashqi deraza o‘rinlari, burchak uylar asosan oxirgi qavatlarda, lift va 
zinapoya maydonchalari. 
3. Oila a’zolari va bolalarga xavfsiz joy tanlashni o‘rgatish zarur. 
4. Oila a’zolari va o‘zingiz gaz, elektr suvni o‘chirish yo‘llarini bilishingiz 
lozim. 
5. Qariya, nogiron va bolalarni xavfsizligini ta’minlash yo‘lini toping. 
6. Shkaf, etajerka, stelaj va jovonlarni uxlaydigan o‘rinlarga, eshik va chiqish 
yo‘llariga yiqilmaydigan xolatda qo‘yish kyerak. 
7. Og‘ir yuklarni odam ustiga tushib ketishi mumkin bo‘lgan narsalarni pastki 
yoki ishonchli joyga joylashtirilishi shart. Dam olish o‘rinlari katta oyna-
bandlardan, ustiga tushishi mumkin bo‘lgan narsalardan uzoqroq bo‘lishi shart. 
8. Javonlarni dam olish o‘rinlaridan yiroqroq joylashtiring. 
9. Kiyimlar yoki buyumlar bilan uyga kirish yo‘lini yopib qo‘ymang. 
10. Tez yonuvchan yonilg‘i bo‘lgan idishlarni portlab yoki yonib ketmaydigan 
xavfsiz joyda saqlang. 
11. Lat eganda, umuman xar qanday xavf bo‘lganda birinchi tibbiy yordam 
ko‘rsating. Uyingizda dori-darmonlar, 1 tibbiy yordam ko‘rsatish qutichasini 
saqlang. 
12. Yerto‘la yoki garaj saqlanish joylari xisoblanadi, shuning uchun ofat 
tugagunga qadar saqlanish uchun ushbu joylarda sharoit yaratilishi ko‘zda tutiladi. 
13. Uyingiz xolatini tekshirib uni mustaxkamlash yo‘lini o‘rganing. 
14. Qishloqdagi aholi yashayotgan joylarda xafli jarayonlar ya’ni, sel kelishi, 
yer ko‘chishi suv bosishi bo‘lishi mumkinligini baxolab, oila a’zolari va
qo‘shnilar bilan birgalikda xavfsiz joyga chiqish yo‘llarini bilishi shart. Chunki yer 
silkinishi natijasida, yer ko‘chkisi, o‘pirilishi, siljishi, tosh ko‘chkisi, yerning
yorilishi, tuproq qatlamlarining cho‘kishi, tuproqning siqilib qolishi xollari sodir 
bo‘ladi.