Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

AYKURT Hande

Danışman : Prof. Dr. Yıldız ALTINOK

Anabilim Dalı : Jeofizik Anabilim Dalı

Mezuniyet Yılı : 2008

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Yıldız ALTINOK

Prof. Dr. Demir KOLÇAK

Prof. Dr. Ali PINAR

Prof. Dr. Bedri ALPAR

Doç. Dr. A. Oğuz ÖZEL

Oymapınar Ve Altınkaya Barajları Rezervuar Kaynaklı Depremlerinin İncelenmesi

Rezervuar kaynaklı olarak adlandırılan baraj depremleri tetiklenmiş deprem türlerindendir. Ülkemizde Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından yapımı tamamlanmış olan 617 baraj ve 68 yapım halinde olan baraj ve hidroelektirik santral vardır. Çalışma kapsamında, ülkemizde yapımı tamamlanmış barajlardan olan Oymapınar Barajı (Antalya) ve Altınkaya Barajı (Samsun) depremleri incelenmiştir. İncelenen barajlara ait deprem verileri DSİ Genel Müdürlüğü Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları (YAS) Daire Başkanlığı Jeofizik Etütler Şube Müdürlüğü’nden; barajlara ait su seviyesi verileri ise DSİ Genel Müdürlüğü İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı İşletme Hidrolojisi Şube Müdürlüğü tarafından sağlanmıştır.

Tez çalışması kapsamında, Oymapınar ve Altınkaya barajlarının su tutma öncesi (STO) ve su tutma sonrası (STS) depremsellikleri ile STS dönem içindeki deprem karakteristikleri, magnitüd ve oluş sayısı dikkate alınarak belirlenen değişik dönemler için saptanmıştır. Deprem karakteristikleri saptanırken, Gutenberg ve Richter (1954) bağıntısı ile b değeri; ana şok magnitüdü M0, en büyük artçı şok magnitüdü M1 olmak üzere, M0-M1 ve M1/M0 değerleri; Değiştirilmiş Omori Bağınıtısı ile öncü şok ve artçı şokların zamansal azalım ilişkisi katsayısı olan p değerleri bulunmuştur.

Oymapınar barajı depremleri STS döneminde üç farklı durumda incelenmiştir. Özellikle II ve III durumlarında öncü şoklarda düşük b değerleri, artçı şoklarda ise yüksek b değerleri bulunmuştur. Bu durum, Berg (1968), Rastogi ve diğ. (1997)’nin bulgularıyla uyumludur. Ancak elde edilen tüm b değerleri 1.0’dan küçük bulunduğundan Gupta ve Rastogi (1976)’nın bulgularıyla uyum göstermemektedir. II ve III durumlarında, M0-M1 ve M1/M0 değerleri arasında ters orantı olması Papazachos ve diğ. (1967), Chaudhury ve Srivastava (1973), Rastogi ve diğ. (1995; 1997)’nin önerilerini desteklemektedir. Bölgedeki p değerleri ise genellikle düşüktür ve deprem etkinliği karakter olarak Değiştirilmiş Omori Bağıntısını sağlamamaktadır. Öncü-artçı şok modeli, genel olarak Mogi’nin 2. Tip’ine uymaktadır.

Altınkaya barajı STS dönemi deprem karakteristikleri veri yetersizliğinden dolayı tek bir dönem için incelenebilmiştir.