Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

KARCIOĞLU Gökhan
Danışman : Prof. Dr. Aysan GÜRER

Anabilim Dalı : Jeofizik

Mezuniyet Yılı : 2008

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Aysan GÜRER

Prof. Dr. Ali PINAR

Prof. Dr. Gükçin ÖZÜRLAN

Doç. Dr. Murat BAYRAK

Doç. Dr. Ali ELMAS

İstanbul Çatalca Bölgesi Faylarının Manyetotelürik Yöntemle İncelenmesi

Türkiye’nin en Kuzeybatısını teşkil eden Trakya Bölgesi’nde Güneydoğu-Kuzeybatı doğrultulu uzanıma sahip birçok doğrultu atımlı fay yer almaktadır. İstanbul’un batısında bulunan ve çalışma bölgesini de kapsayan Çatalca Bölgesi’nde de Kuzeybatı–Güneydoğu doğrultulu aralı aşmalı (en-echelon) bir fay kendini göstermektedir. Ayrıca Çatalca Bölgesi, Trakya havzasının sonlandığı, Istranca Masifi’nin en batıdaki uzanımlarını gösterdiği ve doğusunda İstanbul-Zonguldak Bölgesi’nin başladığı noktadadır. Bu iki bölge arasındaki sınırı da Çatalca Fayı’nın doğusunda bulunan günümüzde çökellerle örtülmüş büyük bir ana fayın oluşturduğu çoğu jeologun ortak görüşüdür. Ancak bu fayın kara içerisindeki kesin yeri tahminden öteye gidememektedir. Çatalca Bölgesi jeolojik yapıları pek çok araştırmaya konu olmuşsa da derin yapılara kadar inen özdirenç kesitleri bulunmamaktadır. Bu bölgedeki yer iletkenlik yapısını belirlemek, sınırlarını ortaya koymak ve yorumlamak bu çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır.

Bu amaç doğrultusunda, 28 Nisan-4 Mayıs 2007 tarihleri arasında Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü’nün sağladığı iki adet Phoenix MTU-5A manyetotelürik ölçüm cihazı kullanılarak bölgedeki fayları dik kesecek şekilde Güneybatı’dan başlanarak Kuzeydoğu’ya uzanan dokuz istasyon içeren ~30 km uzunluğundaki bir profil üzerinde manyetotelürik ölçüler alınmış, daha sonra bu veriler bilgisayarda işlenerek yoruma hazır hale getirilmiştir. İki boyutlu ters çözümleme işlemleriyle elde edilen özdirenç kesitleriyle bölgede bulunan birimler yorumlanarak ilişkilendirilmiş; bu birimlerin düşey ve yanal sınırları belirlenmiştir.

Çalışmalar sonucunda havza kalınlıkları, Çatalca Fayı’nın yeri, derinden yüzeye jeolojik doğrultunun değişimi ve birimlerin özdirençleri elde edilmiştir.

Ölçülerin alındığı profilin doğusunda gittikçe derinleşen ve kesitlerde en fazla 700m derinliğe ulaşan iletken çökel kalınlığı gözlenmiştir. Çatalca fayının neden olduğu, derine doğru uzanan iletken bir bölge Elbasan’da kurulan istasyonun doğusunda kendini göstermiştir. Profilin en güneybatısında çökellerin aniden derinleşmesi olarak yorumlanan ve bir faya bağlantılı olduğu düşünülen bir başka iletken yapı tespit edilmiştir. Yassıören ve Baklalı istasyonlarının altında büyük bir düşey iletken sınır belirlenmiştir. Bu sınırın, jeolojik olarak tartışılan ve daha önce hakkında bir jeofizik veri bulunmayan süturu yani Batı Karadeniz Fayı’nı temsil ettiği düşünülmektedir.