Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

GÜRÜN Sevan
Danışman : Yrd. Doc. Dr. Ayten ERDEM

Anabilim Dalı : Biyoloji

Programı : Genel Biyoloji

Mezuniyet Yılı : 2008

Tez Savunma Jürisi : Yrd.Doc.Dr. Ayten ERDEM (Danışman)

Prof. Dr. Ayşın ÇOTUK

Doç. Dr. Meriç ALBAY

Yrd.Doç.Dr. Zuhal ZEYBEK

Yrd.Doç.Dr. A. Seher BİRTEKSÖZ

Ayamam Deresi’nin Marmara Denizine Deşarj Alanındaki Bakteriyolojik Kirlilik Düzeyinin İncelenmesi

İstanbul’u çevreleyen denizler, evsel ve endüstriyel atıklarla ciddi bir kirlenmeye maruz kalmıştır. Özellikle Ayamama Deresi yolu ile Denize ulaşan evsel ve endüstriyel atık sular, içerdiği çok sayıda patojen mikroorganizmalarla ve kimyasal maddelerle insan ve su ortamında yaşayan canlılar için potansiyel bir tehlike oluşturmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada Ayamama Deresi’nin deşarj noktasında Marmara Denizi’ni ne derecede kirlettiğini saptamak üzere Mayıs 2007- Nisan 2008 ayları arasında, Ayamama Deresi’nin deşarj noktası ve çevresindeki altı farklı istasyondan iki hafta da bir deniz suyu örnekleri alınarak fekal koliform, total koliform, fekal streptokok, Salmonella spp., jelatinolitik bakteriler ve total mezofilik aerobik heterotrofik bakteriler yönünden incelenmiştir.

Ayrıca deniz suyu kalitesini belirlemek üzere incelenen kirlilik indikatörü bakterilerin birbirleriyle ve onların deniz suyu adaptasyonunu etkileyen deniz suyu sıcaklığı, pH, tuzluluk, çözünmüş oksijen miktarı gibi çevresel faktörler ile indikatör bakterilerin bulunuşu arasında bir ilişki olup olmadığı araştırılmıştır.

Örnek alınan yedi bölgede de altı grup bakterinin aynı anda ürediği ve genellikle bulunan sayısal değerlerin deniz suyu kalite standartlarının üzerinde olduğu saptanmıştır. İncelenen yedi bölge içinde en iyi durumda olan bölgenin 6 numaralı istasyon, en kirli bölgenin ise 1 numaralı istasyon olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda, indikatör bakteri sayısının aylara ve mevsimlere göre dağılımlarının bölgelere bağlı olarak değişkenlik gösterdiği saptanmıştır. Yıl boyunca, iklim koşulları ve çevresel parametrelerde ciddi değişimler yaşanmasına rağmen Ayamama Deresi’nin deşarj noktasında bakteriyolojik kirlilik yükünün her zaman sabit kaldığı görülmüştür. Ayrıca istasyonların bakteriyolojik kirlilik açısından benzerliğini saptamak üzere kümeleme analizi yapılmış, kümeleme analizi sonucu elde edilen dendogramlardan 3, 4, 5 ve 7 numaralı istasyonların fekal koliform, total koliform, fekal streptokok ve Salmonella spp. sayıları açısından birinci derecede, 6 numaralı istasyonun ise belirtilen istasyonlarda genellikle ikinci derecede benzerlik gösterdiği saptanmıştır.

İstatistiksel analizler, indikatör bakteri sayılarının deniz suyu sıcaklığı, çözünmüş oksijen miktarı, tuzluluk ve pH arasında anlamlı bir ilişki olmadığını ancak indikatör bakteri sayıları ile Salmonella spp. arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir.