TiBBİ BİLİKLƏRİN Əsaslari
Mədə şirəsi ifrazının humoral tənzimi
Yüklə 1,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mədə şirəsi ifrazının humoral tənzimi. Şərti və şərtsiz reflekslərə yanaşı
mədənin selikli qişasında əmələ gələn bioloji fəal maddələr, qida maddələri və onların parçalanma məhsulları, bişmiş ət, balıq, tərəvəz suyunda olan hazır bioloji fəal maddələr də şirə ifra-zına səbəb olur. Reflektor mədə şirəsi ifrazı isə ancaq iki saat davam edir.
şərtsiz və şərti reflekslərin, məsələn, ağız boşluğunda udlaqda, qırtlaqda olan reseptorların, həmçi-nin görmə, eşitmə, qoxu analizatorları reseptorlarının -humoral yolla baş verir. Mədəyə daxil olan qida mədənin selikli qişasında olan reseptorların mexaniki və kimyəvi yolla qıcıqlanması nəti-cəsində yaranan qastrin hormonu qana fazası xlorid turşusunun təsirilə bağırsağın selikli qişa-sından qana ifraz olunan bioloji fəal maddələrin hesabına baş verir. Həmçinin ət və balıq bulyonları, tərəvəz məhsulları mədə-bağırsaq reseptorlarını qıcıqlandırıb şirə ifrazına səbəb olur. Mədədən qana az miqdarda qlükoza, su, həll olmuş duzlar və bir sıra mad-dələr sorulur. Mədədə horra halına salınmış qida nazik bağırsağın başlanğıc şöbəsi olan onikibar-maq bağırsağa hissə-hissə daxil olur. Nazik bağırsaqların uzunluğu 5 – 7 m olub, 3 hissədən ibarətdir: birinci – onikibar-maq, ikinci – acı, üçüncü – qalça bağırsaq. Nazik bağırsağın daxili səthi xovlarla örtüldü-yü üçün məxmər kimi olur. 1 kv san-də olan 2500-ə qədər xov nazik bağırsaqların selikli qişasının sorma səthini artırır. Xovların divarları birqat epiteli ilə örtülmüşdür. Hər bir növ xov hüceyrəsi 3000-ə qədər mikroxovcuqlara malikdir. Hər xova qan və limfa damarı da-xil olub, burada kapilyar tor əmələ gətirir. Suda həll olmuş aminturşular və qlükoza xovla-rın kapilyarlarından qana sorulur. Xovlar bağırsağın sorma səthini 1000 dəfəyə qədər artırır. Qliserin və yağ turşuları əvvəlcə xovların epiteli hüceyrələrinə keçir və burada insan orqanizmi üçün Yüklə 1,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|