Tofiq quliyev

mourners, a bad actor, sell a person, fiddle while Rome is 
burning,  swear  black  is  white,  shoot  the  sitting  phesant, 
hit a man when down.  
Azərbaycan  dilində  də  alçaqlıq,  rəzillik,  əclaflıq 
mənalarını ifadə edən idiomlar az deyildir: qoyun dərisinə 
girmış  canavar,  çörəyi  dizinin  üstədir,  saman  altdan  su 
yeridən,  özgəsinə  quyu  qazan,  dava  dağarcığı,  başı 
pambıq ilə kəsmək, Mazandaran çaqqalı və s.  
O  saman  altından  su  yeridən  Gülpərinin  bu  işdə  əli  var 
(H.Mehdi).  
Don’t  you  think  it’s  playing  it  rather  low  to  show  the 
private  which  a  woman  has  written  to  you? 
(W.Maugham). 
İkiüzlülük,  riyakarlıq  bildirən  idiomlara  a  double  game, 
window-dressing, play a double game, show a false face, 
look  one  way  and  row  another,  cry  with  one  eye  and 
laugh with the other, shoot at a pigeon and kill a crow və 
s. birləşmələri misal göstərmək olar.  
Laurie could hunt with the hound and run with the hare – 
and be whig or Torry, saint or sinner, as the wind stood.   

---

 
155 
Qəddarlıq, rəhmsizlik bildirən idiomlar böyük qrup təşkil 
edir.  Məsələn:  king  stock,  drop  (weep)  millstones  (one’s 
eyes drop millstones), to out – Herod.  
The  woman  looked  at  her  for  a  long  time.  And  we’ll 
forgive you for your hard heart (J.Steinbeck).  
Azərbaycan  dilində  də  eyni  mənanı  ifadə  edən  oxşar 
idiomlar  vardır.  Boğazını  üzmək,  əzib  toza  döndərmək, 
boğazını  gəmirmək,  yer  üzündən  silmək,  yer  üzündən 
götürmək  kimi  idiomlar  qəddarlıq,  rəhimsizlik  bildirmək 
üçün istifadə edilir. 
İngilis  dilində  naqqallıq,  zəvzəklik  və  s.  xüsusiyyətlər 
bildirən  idiomlar  yarımqrupuna  be  a  lot  of  noise,  swap 
lies,  shoot  (throw)  the  ball,  spend  (waste)  breath  (one’s 
breath),  a  man  (a  person)  of  many  words  kimi  idiomları 
daxil etmək olar. 
But the condemnation is almost an idle beating of the air 
because it goes contrary to the movements of industry and 
trade. 

---

 
156 
Tənbəllik,  iş  görməyə  həvəs  göstərməmək  bildirən 
idiomlar:  eat  the  bread  of    idleness,  a  man  of  nothing  to 
do, sit like a bump on a log və s. 
But  Morris  must  understand,  I  can’t  sit  still  and  twiddle 
my thumbs when it’s necessary to do something. 
Play smb false, leave smb in the lurch idiomları yalançılıq 
keyfiyyətini  bildirir:  She  makes  me  tell  her  everything  I 
do, and of course I have to take up some yarn. 
Dildə  insan  xarakterinin  mənfi  cəhətlərini  ifadə  edən 
idiomlar  olduğu  kimi,  onun  müsbət  tərəflərini  bildirən 
idiomlar  da  vardır.  Kişilik,  qətiyyətlilik,  cəsurluq, 
əməksevərlik, 
müstəqillik, 
xeyirxahlıq, 
xarakter 
bütövlüyü, 
sədaqətlilik, 
dözümlülük, 
əliaçıqlıq, 
təmkinlilik və s. insan xarakterinin müsbət cəhətləridir. 
Məsələn,  have  one’s  heart  in  the  right  place  idiomu 
mehriban olmaq, xoş hisslər bəsləmək mənaları ifadə edir. 
A heart of gold “qızıl ürək”: Jane’s so immeasurably kind. 
She  has  a  heart  of  gold  “Ceyn  son  dərəcə  mehribandır. 
Onun ürəyi qızıldır”.  

---

 
157 
Bu  idiomatik  birləşmədə  qızıl  sözü  “dəyərli,  qiymətli” 
mənasında  işlənərək  birləşmənin  ümumi  semantikasında 
insan  xarakterinin  müsbət  xüsusiyyətini  əks  etdirir.  Qızıl