Toplayan və TƏRTİb edəN: K. HÜSeyn

Kilsədə Namaz – İnsanları məscidlərdən uzaqlaşdıran, bu məsciddə namaz qılmaq olmaz! Çünki orada “Ələm” var, O, məsciddə namaz qılmaq olmaz – Çünki imam xoşuma gəlmir - deyənlər yalnız şeytana qulluq edənlərdir. Çünki şeytan insanları məscidlərə getməkdən yayındırır. Sələflər kilsədə “Xristianların Kilsəsində” namaz qılmağa icazə vermişlər, bunlar məscidlərə insanları getməkdən çəkindirirlər. Allahu Əkbər! Şeyx Saleh Əli Şeyx – hafizahullah - deyir ki: “Burada işğəl vardır. Bəzi səhabələr kilsədə namaz qılmışlar və buna da icazə vermişlər. Ömər – radıyallahu anhu - Beytul Məqdsidə namaz qılmışdır. İbn Abbas – radıyallahu anhu - və s. Kilsədə ibadət etməyə icazə vermişlər.”. Şeyxə sual verirlər: “Bu Məscidul Dirarda qılınan namaza bənzəmirmi? və ya Allahdan qeyrisinə qurban kəsilən yerə bənzəmirmi? Çünki kilsələrdə də Allahdan qeyrisinə ibadət edilir?”. Cavab: Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – Məscidul Dırarda və Allahdan qeyrisinə qurban kəsilən yerlərdə ibadət etməyi qadağan etməsinə səbəb ibadətin zahirən eyni olmasıdır. Müşrik ilə Muvahhidin qurban kəsməsi zahiran eynidir (onlar arasında fərqi görməzsən), həmçinin namaz da belədir. Məscidul Dırarda münafiqlərin namazı ilə Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – və səhabələrin namaz şəkili eynidir. Zahirən onları ayırmaq olmaz. Lakin qəlblər, niyyətlər tam başqadır. Buna görə də qadağan edilmişdir. Kilsələrə gəldikdə isə ibadət şəkilləri tam fərqlidir. Xristianın ibadəti müsəlmanın ibadətindən fərqlənir. Heç kəs deməyəcək ki, bunlar eynidir. Fərqi görəcəkdir. Bu da ən böyük fərqdir”^. Günahlar yer üzündə iz qoyduğu kimi, saleh əməllərdə itaət yer üzündə iz qoyurlar.

1041 “Tarix Bağdadi” 10/186.

1042 Əhməd 4/286, əl-Albani “Səhih”.

1043 “Məcmuul Fətava” 13/341,342.

1044 “Ruhul Mani” 3/146.

1045 Nəsəi “Sunənul kubra”.

1046 “Fəthul Bəri” 2/314.

1047 Buxari 7144, Müslim 1839.

1048 Tirmizi 3094, Suyuti «Durrul Mənsur» 3/230, İbn Cərir 16631.

1049 Şeyx Useymin «Üç əsas» şərhi.

1050 İbn Məcə 4019, Əbu Nuaym 3/320.

1051 “əl-Fasl” 3/302.

1052 “Məcmuul Fətava” 17/180.

1053 Səid İbn Mənsur 505, İbn Əbi Şeybə 11/220.

1054 “Təhzir Min Fitnəti Təkfir” 68, 368.

1055 Buxari.

1056 Təbəri 1/89.

1057 “Məcmuul Fətava” 13/361.

1058 Həkim 2/313, əl-Albani “Səhih”.

1059 Təbəri 10/355, İbn Batta 2/735, əl-Albani “Səhih”.

1060 İmam Mərvazi, Təazimu Qadrussaləh, 2/522, 575, əl-Albani “Silsilətu Əhədis Sahihə” 6/114.

1061 Əhməd 1/246, Təbərani 3/95, əl-Albani “Səhih Silsilə” 2552.

1062 İmam Mərvazi “Təazimu QadrusSaləh” 2/522, 574, əl-Albani “Silsilətu Əhədis Sahihə” 6/114.

1063 İmam Mərvazi “Təazimu QadrusSaləh” 2/521, 570.

1064 “Təfsir əl-Həzn” 1/310, “İman” 36, “Əxbərul Huda” 1/43.

1065 “Məsəil Əbu Davud” 114.

1066 “Təmhid” 16/17.

1067 “Muxrar əl-Vəiz” 4/456.

1068 “əl-Muaffiqat” 4/39.

1069 «Fəthul-Bari» 4/39.

1070 “Ədvanul Bəyan” 2/103.

1071 “Məcmuul Fətava” 3/268.

1072 «Minhəcus sünnə» 5/126-135.

1073 «Əhkamul-Quran» 2/534.

1074 «Təfsir əs-Səməni» 2/42.

1075 «Təfsir əl-Manar» 6/406.

1076 əl-İtisam 2/436.

1077 Şeyx Əli Həsən «Səyhətu Nadir» səh. 98-99.

1078 Kasset “əd-Dam əl-Baziya”.

1079 “Silsilə Huda Vən Nur” 218.

1080 Saleh əl-Fovzan «Təkfir və qaydaları», «Nəvəqidul İsləm», İbn Teymiyyə «Məcmuu Fətava» 7/312, İbn Qeyyim «Mədaricus Salihin» 1/335, Useymin «Təxzir min Fitnətit Təkfir» 68.

1081 «Şərh Sünən Əbu Davud».

1082 «Minhacut Təsis» səh 71.

1083 “Kitabul İman” 47-49.

1084 Kasset “Təhrir Fi Məsələtil Təkfir”. Şeyx Bandar əl-Uteybə “Hukmu Bi Qeyri Mə Ənzələllah” ilk səhifələrində.

1085 “Babul Məftuh” kasset 51, “B” üzü, 12 dəqiqə.

1086 “Şərh Navaqidul İslam” Kasset 6, “A” üzü.

1087 “Nəvəqidul İsləm” kasset 6, “B” üzü.

1088 “Acibə Alə Əsilə Muhimmə” kasset.

1089 Muslim.

1090 “Şərh Əqidətul Təhaviyyə” kasset 4.

1091 “Acibə Mufida Asilə”.

1092 “Sarimul Məslul” 3/963.

1093 Beyhəqi 10/252. Bir hissəsi Səhih Buxari 5/167; Səhih Müslim 4/300-cü hədis.

1094 İbn Həcər «Fəthul Bəri» 5/29.

1095 əl-Buxari 8/100.

1096 əl-Buxari 8/100.

1097 AbdulVahhab “Mana ət-Taqut” Fovzanın Şərhi ilə.

1098 Fovzan – hafizahullah - “İanatul Mustafit Şərh Kitabut-Tovhid”də (səh. 1/ 170) deyir ki: “Allah sığınacaq verənə Muhdisən – (şəriətdə qadağan olunan bir şeyi edənə deyilir) lənət edib və ya başqa rəvayətdə: Allah Muhdəsən - bidətçiyə sığınacaq verənə lənət edib, yəni bidətdən razı qalana, onu inkar etməyə qadir olduğu halda (görürsə danışmır, insanlara bəyan etmirsə) o, bidətə sığınacaq verən kimsədir. Əgər o bidətçi olarsa (bidətə çağırarsa) və ya bidəti mühafizə edərsə onun halı necə olar?”

1099 Muslim 1978, ən-Nəsai 7/ 232, Əhməd 1/ 107.

1100 Əhməd “Zuhd” 15, 22, İbn Əbi Şeybə 13084, İbn Həcər “İsabə” 3/ 510, Səhabə sözü olaraq Mursəl - səhih, Peyğəmbərin – sallallahu aleyhi və səlləm – sözü olaraq zəif.

1101 əl-Buxari 6488.

1102 İbn Məcə 1411, ət-Tirmizi 324, ən-Nəsai 2/ 72, Əhməd 3/ 487, əl-Albani səhih demişdir.

1103 Muslim 1398, Əhməd 3/ 8, ət-Tirmizi 3099, əl-Albani “Səhih”.

1104 Əbu Davud 3313, əl-Beyhəqi 10/ 83, ət-Tabərani “Mucəmul-Kəbir” 2/ 75, əl-Albani səhih demişdir.

1105 Əhməd 2/ 50, Səhih Əbu Davud 4031. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: "Başqasının sünnəsi (adət ən-ənələri) ilə əməl edən bizdən deyildir". əl-Albani “Səhihul-Cəmi” 5439. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: "Kişi dostunun dinindədir. Buna görə də kiminlə dostluq etdiyinizə baxın". "Səhihul-Cəmi" 3539.

1106 Əbu Davud 2842, ən-Nəsai 4156.

1107 ət-Tirmizi, Əbu Davud, Əhməd, “Buluq əl-Məram” 1385.

1108 “Səhih Əbu Davud” 2841.

1109 Əhməd, Əbu Davud, ət-Tirmizi, ən-Nəsai, “Buluq əl-Məram” 1360.

1110 “İrvalul Ğəlil” 1165.

1111 əl-Buxari 5472.

1112 əl-Buxari 2048.

1113 ət-Tirmizi, “Səhih Silsilə” 2544.

1114 əl-Buxari 4/ 636.

1115 ət-Təbəri 6/ 66, əl-Albani səhih demişdir.

1116 Təfsir İbn Kəsir 2/ 19.

1117 əl-Buxari 5504.

1118 İbn Həcər “Fəthul-Bəri” 9/ 575.

1119 “İcma” 43.

1120 Abdur-Razzaq 8548, İbn Həcər səhih demişdir.

1121 “Təfsir Qurtubi” 6/ 77.

1122 “Təfsirut-Təbəri” 3/ 467, “Təfsir əs-Sədi” 209.

1123 “Muğni” 8/ 581.

1124 Muslim 1978.

1125 Əbu Davud 3313, ət-Tabərani 1/ 134, əl-Albani səhih demişdir.

1126 Əbu Davud “Marasil” 378, əl-Albani zəif adlandırmışdır.

1127 ən-Nəsai 4368, İbn Məcə 3152, əl-Albani səhih demişdir.

1128 əl-Buxari 4/ 58.

1129 “Bidayatul-Muctəhid” 1/ 448.

1130 əd-Dəraqutni 4/ 296, Abdur-Razzaq 8548, “Buluq əl-Məram” 1345, İbn Həcər “Fəthul-Bəri” 9/ 624, əl-Albani “İrva”da (2547) zəif adlandırmışdır.

1131 “Təfsirut-Təbəri” 1/ 52, 8/ 21.

1132 Muslim 3/ 1557, 9/ 287.

1133 Əhməd, Bəzzar, ət-Tabərani, əl-Albani "İrvalul Ğəlil" 4/ 251.

1134 “Təfsir Qurtubi” 6/ 74.

1135 “Fəthul-Bəri” 9/ 552, “Təfsir Beydavi” 2/ 298.

1136 əl-Buxari 2488.

1137 əl-Buxari 4/ 573.

1138 “Cəmiul-Ulumul vəl-Hikəm” 157.

1139 “Şərh Muslim” 13/ 93.

1140 “Şərh Muslim” 13/ 122.

1141 “Seylul-Cərrar” 4/ 70.

1142 Abdur-Razzaq 8585, əl-Beyhəqi 9/ 285, əl-Albani

1143 Əbu Davud 2795, əl-Albani

1144 İmam Məlik 854.

1145 əl-Buxari 69.

1146 ən-Nəsai 4/ 49, İbn Məcə 3/ 29, Əhməd 1/ 215, əl-Albani səhih demişdir.

1147 Muslim 2670, Əbu Davud 4608.

1148 “İqtida” 1/ 328.

1149 “Neylul-Əvtar” 4/ 327.

1150 “Əhkamul-Zəbh” 57.

1151 Əbu Yəla “Musnəd” 3316, İbn Əbi Asim “Sünnə” 960, əl-Albani “Səhih Hədislər Silsiləsi” 2463.

1152 “Şərh 40 Hədis” 21.

1153 “Muşkul-Əsar” 4/ 228.

1154 “Şərh Kitabu Tovhid” 29-30.

1155 “Məcmuu Fətava” 23/345-346.

1156 “Raddu aləl-Bəkri” 2/ 493.

1157 Dəhlan “Siyanətul-İnsan” 449.

1158 “Durus-Səniyyə” 1/ 70.

1159 “Fəthul-Bəri” 1/ 109.

1160 əl-Buxari, Muslim.

1161 “Təfsir ət-Təbəri” Maidə 5.

1162 Təbəri 8897.

1163 “Təfsir ət-Təbəri” 5/ 169.

1164 “Məcmuu Fətava” 35/ 678.

1165 “əl-Cami” 1/ 663.

1166 ət-Tabərani, “Səhih Silsilə” 2866.

1167 Əhməd “Musnəd”.

1168 əl-Buxari 2057.

1169 əl-Buxari 2617, Muslim 2190.

1170 Əhməd 8933, əd-Dəraqutni 4/ 258, “Səhih Silsilə” 627.

1171 əl-Buxari 2488.

1172 əl-Buxari 2057.

1173 əl-Buxari 2057.

1174 Əbu Nueym 8/ 126; əs-Suyuti "Cəmiul-Əhədis" 14911. Mustafa Adəviy isnadını səhih adlandırmışdır.

1175 əl-Buxari 5478.

1176 əl-Buxari 52, Muslim 1599.

1177 ət-Tirmizi 2520, ən-Nəsai 5711, əl-Albani “Səhihul-Cəmi” 3372-ci hədis. Bu hədisin sonu belədir: Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Həqiqətən doğruluq sakitlikdir, yalan isə şübhədir”.

1178 əl-Buxari 2057.

1179 əl-Buxari 2057.

1180 “Usulu Va Davabit Fit Takfir” 15,17, “Muğni” 10/85,86, “Umdatul Qari” 19/369.

1181 əl-Buxari 2697, Muslim 1718.

1182 əl-Buxari 2697, Muslim 1718.

1183 Çox təəssüf ki, günümüzdə bir çox insanlar kafirlərin bayramlarında iştirak etməyi və onları bu bayramları münasibətilə təbrik etməyi, bu qadağan olunduğu halda tövsiyə edirlər: “Biz (keçmişdən bəri) hər ümmət üçün bir şəriət müəyyən etdik ki, ona əməl edərlər...”. (əl-Həcc 67). Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Kim bir qövmə oxşamağa çalışarsa, o, da onlardandır”. Əbu Davud 4037, Əhməd 2/ 50, əl-Albani səhih demişdir. İbn Ömər – radıyallahu anhu - deyir: “Allahın düşmənlərindən onların bayramları zamanı uzaqlaşın”. əl-Beyhəqi 18641. İbn Teymiyyə – rahmətullahi aleyhi – deyir: “Kafirlərə - onların bayramlarının hər hansısa birində oxşamaq (bənzəməyə) çalışmaq insanın onların yalançı əqidələri və adətləri ilə razılaşması deməkdir”. O deyir: “Müsəlman bir kimsəyə kafirlərin bayramları zamanı onların, o günü istifadə edə biləcəkləri hər hansı bir şeyi – yemək, paltar, ətir - satması qadağandır”. İqtida” 229. İbn Qeyyim – rahmətullahi aleyhi – deyir: “Alimlərin icması ilə kafirləri bayramları münasibətilə təbrik etmək qadağandır”. O deyir: “Bu sanki bir kimsəni içki içməsi, zina etməsi, adam öldürməsi münasibətilə təbrik etmək kimi bir şeydir”. “Əhkəmu Əhli Zimmə” 1/ 441. Şeyx Useymin – rahmətullahi aleyhi – deyir: “Müsəlman bir kimsəyə kafirlərin dəvətini qəbul edib orada iştirak etmək qadağandır. Bu onları bayramları münasibətilə təbrik etməkdən daha pisdir. Çünki, bu onların bayramlarında iştirak etmək deməkdir”. “Məcmuu Fətava Va Rasail” 3/ 369.

1184 Daimi Fətvalar Komitəsi nəsihət edir ki: “Açıq-aydın günah edən kimsələrlə dostluq münasibətləri saxlamamaq, onların dəvətlərini və sədəqələrini qəbul etməmək, bu da onlar üçün bir dərs və ibrət olsun deyə edilir”. Lakin haram qazanan bir kimsədən sədəqə almaq əslən qadağan deyildir. Haram yolla qazanan bir kimsədən hədiyyə və pul götürmək icazəlidir. Bu mülk sahibi üçün haramdır, digərləri üçün isə haram deyildir. İmam İbn Munzir – rahmətullahi aleyhi – deyir: “Qazancı haram yolla olan bir kəsdən götürmək (pul və s.) icazəlidir. Allah yəhudilər haqqında buyurur: “Onlar yalana qulaq asanlar və haram yeyənlərdir...”. (əl-Maidə 42). Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – bunu bildiyi halda öz zirehini yəhudidə girov qoymuş, Kitab Əhlindən cizyə almışdır. Halbuki onların gəlirlərinin çox hissəsini (mülklərini) donuz alveri və haram işlərdən idi”. “Subus-Salam” 2/ 213. Lakin kim haram olan qazancdan (mülkdən) sədəqə verərsə buna görə o, müsəlman olsada belə heç bir mükafat qazanmaz. Əbu Hureyra – radıyallahu anhu - rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Şübhəsiz ki, Allah pakdır (və nöqsansızdır) və pak olanı da qəbul edir...”. Muslim 1015. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Kim haram yığıb və onu sədəqə olaraq paylayarsa, buna görə heç bir mükafat qazanmayacaq və əksinə onun günahının yükünü daşıyacaqdır”. İbn Hibban 3216, Şueyb əl-Arnaut və Abdul-Qadir əl-Arnaut səhih deyiblər. Lakin bir kimsə İslamı qəbul edərsə və onda haram yolla qazanmış mülk olarsa qoy ondan qurtulmasın. Çünki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – dövründə səhabələr İslamı qəbul etdikləri zaman Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – onlara haram olan mülkdən qurtulmalarını əmr etməmişdir. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Allahın qulu İslamı qəbul edər və onun İslamı gözəl olarsa, o zaman Allah onun öncədən etmiş bütün günahlarını bağışlayar”. əl-Buxari 41.

1185 Əbu Davud, əl-Hakim, “Səhihul-Cəmi” 72, 1802, 5091.

1186 Əbu Davud 3681, Tirmizi 1865, İbn Məcə 3393.

1187 Əbu Davud 3681, Tirmizi 1865, İbn Məcə 3393. Bəziləri də qeyd edirlər ki: “Tərkibində spirt olan istənilən bir şey Peyğəmbərin – sallallahu aleyhi və səlləm – hədisinə əsasən qadağandır: Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Çox miqdarda sərxoş edən şey, az miqdarda da qadağandır”. Əbu Davud 3681, ət-Tirmizi 1865, İbn Məcə 3393. Həmçinin o, demək deyil ki: “Çox miqdarda olan sərxoş edici, bir şeyin tərkibində olarsa (konfet) bu cür şeyi yemək qadağandır”. Bu da hədisi səhv başa düşməkdir. Bu hədis onu izah edir ki: “Çox miqdarda sərxoş edən, az miqdarda da qadağandır”.

1188 “Məqalətul İsləmiyyə” 1/194.

1189 “Məcmuul Fətava” 19/72.

1190 “Məcmuul Fətava” 13/98.

1191 Lələkai “Şərh Usuli Etiqadi” 2317.

1192 “Məcmuul Fətava” 18/282.

1193 “Məcmuul Fətava” 18/281.

1194 “Fətava Kubra” 2/446.

1195 Fətava əl-Kubranın cild 2, səh 444-446, Məcmuul Fətava cild 27, səh 143.

1196 “Əhkamu Əhliz Zimmə” 1/266.

1197 “Ədabuş Şəriət” 1/211, 213, Sərxinin “Əl-Məbsut” 10/144.

1198 Şovkani “Seylul Cərrah” 4/575.

1199 “Şərh Ərbəin Nəvəviyyə” 2-ci hədis.

1200 Müslim 1731.

1201 Buxari 610.

1202 “İstizkar” 4/61, “Təmhid” 3/61.

1203 “Şərh Sələsətil Usul” 97.

1204 “İtiqadu Əimməti Əhlil Hədis” 26.

1205 “Şərh əs-Siyar” 3/81.

1206 “Fatava ər-Ramli” 4/52.

1207 İbn Həcər “Fəthul Bəri”.

1208 Müslim 1840.

1209 “Silsilə Huda vən Nur”. №335, №771.

1210 “Fətava Şeyx Cibrin” 1973.

1211 “Mutamid Fi Usulid Din” 267.

1212 “Bədəius Sənəi” 9/375.

1213 “Bədaius Sənəi” 7/130.

1214 “Durrul Muxtar” 4/130.

1215 “Durarul Hukəm” 1/33.

1216 Buxari 2783, Müslim 1864.

1217 Əbu Davud 2479, Əhməd 4/99, əl-Albani “Səhih”.

1218 “Şərh Riyadus Salihin” 1/98.

1219 Tirmizi 1611, Beyhəqi 9/314, əl-Albani “Səhih”.

1220 əl-Cəmi 2/345.

1221 Əhməd 3/412, Təbərani 20/691.

1222 “Muşkul Əsar” 4/163.

1223 “Məcmua Şeyx əl-Ənsari” 435.

1224 "əl-Muğni" cild 3, səh. 158.

1225 İbn Qudamə "Əl-Muğni" 3/158; İbn Ərəbi “Tirmizinin şərhi" 2/288.

1226 Müslim "Cümə namazı" fəsli, "Cümə namazını tərk etdənlərə qarşı sərt davranış" bölümü 2/591, Nəsəi "Cümə namazı" fəsli, "Cümə namazından yayınmaq haqda şiddətli xəbərdarlıq" bölümü 3/88, 89, İbn Macə "Məscidlər" fəsli, "Camaatı tərk edənlərə sərt xəbərdarlıq" bölümü 1125, əd-Darimi "Namaz" fəsli, “Cümə namazını tərk edən haqda" bölüm 1/369, Əhməd 1/139.

1227 Əbu Davud 1052 "Namaz"; "Cümə namazını tərk etmək haqda xəbərdarlıq" fəsli; Nəsəi 3/88 "Cümə namazı" "Cümə namazından yayınmaq haqda şiddətli xəbərdarlıq"; Tirmizi 500 "Namaz"; "Üzür olmadan cümə namazını tərk etmək haqda" fəsli; İbn Macə 1/357 "Namaz"; "Cümə namazını tərk edən" fəsli; Hakim 1/280, Məlik 1/111 "Cümə namazı"; İbn Hibban 258; Darimi 1/369 "Namaz"; "Cümə namazını tərk edən" fəsli; Əhməd 3/224, 245.

1228 Useymin «Şərhul Mumti alə Zadul Mustəqnəi» 5/7-16.

1229 Əbu Davud 1067, İmam əz-Zəhəbi (1/288) İmam Nəvəvi "Nəsb ər-Rayə" 2/199, əl-Albani "İrvalul-ğalil" 3/50. Həfsadan (Allah ondan razı olsun!) rəvayət olunan hədisdə Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – belə buyurur: "Cümə namazına getmək həddi-buluğa çatmış hər kəsə vacibdir". İmam Nəsəi “Cümə namazı” fəsli, “Cümədən yayınmaq haqda şiddətli xəbərdarlıq” bölümü 3/89, Əbu Davud 324, əl-Albani “Səhih”.

1230 əl-Albani “Zəif və Movdu Hədislər Silsiləsi” 2/317, H. 917.

1231 əl-Albani “əl-İrva” 3/66, H. 599.

1232 əl-Albani “əl-İrva” H. 591, “Zəif” hədis.

1233 İbn Həcər əl-Heysəmi "Töhfətul Muhtac" cild 2, səh. 405; Əli ibn Burhanəddin əl-Hələbi "Əs-Siratul hələbiyyə" cild 2, səh. 243; Muhəmməd Sadiq Urcun "Muhəmməd rəsulullah" cild 2, səh. 578.

1234 Tam adı Muhəmməd İbn Əhməd əş-Şiribinidir. Misirdə Şəfii məzhəbinə aid fəqih və təfsirçilərdən biri olmuşdur. Əsərlərindən: "Əs-Siracul munir”, “Əl-İqna fi həlli əlfaz Əbu Şucaə" və s. Hicrətin 977-ci ilində vəfat etmişdir. Bax: "Əl-Əlam" cild 6, səh. 6.

1235 "Neylul əvtar" 3/262.

1236 "əl-İtqan" 1/49.

1237 İbn Həcər "Fəthul Bari" 2/356, "Təlxisul Həbir” 2/60 və başqaları Dəraqutniyə istinad etmişdir. əl-Albani – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: "Bu hədisi Dəraqutninin "Sünən" əsərində tapmadım. Görünür, bu, onun başqa kitabında qeyd olunub. Muğirədən sonrakı rəvayətçilər olmasaydı, sənəd "Həsən" olardı". "İrvaul ğalil" 3/68.

1238 ƏbdürRəzzaq "əl-Musannif" Cümə kitabı; "Cümə namazını ilk qıldıran" fəsli; 3/60, Hafiz ibn Həcər "Fəthul Bari" 3/355.

1239 Burada ziddiyyət görünür. Bəzi hədislərdə onlara cümə namazını qıldıranın Musab İbn Umeyrin, digərlərində isə Əsad İbn Zuraranın olduğu rəvayət edilmişdir. Lakin alimlər bu hədislərin bir-birinə zidd olmadığını sübuta yetirmişlər. Beyhaqi – rahmətullahi aleyhi – belə qeyd edir: "Ehtimal olunur ki, Musab – radıyallahu anhu – insanlara cümə namazını Əsad İbn Zuraranın – radıyallahu anhu – köməkliyi ilə qıldırmışdır. Bu baxımdan Kəb – radıyallahu anhu – cümə namazının qılınmasını Əsad İbn Zuraranın – radıyallahu anhu – adı ilə bağlamışdı". Qurtubinin "Cami Əhkamul Quran" əsərinə 18/98. İbn Həcər – rahmətullahi aleyhi – deyir: "Onunla birincini bir-birinə bağlayan cəhət Əsadın – radıyallahu anhu – Mədinə müsəlmanlarının rəhbəri, Musabın – radıyallahu anhu – isə namazda imam olmasıdır.” "Təlxisul həbir" 2/60. əl-Albani deyir: "Ola bilsin, Musab – radıyallahu anhu – ilk cümə namazını Mədinənin özündə, Əsad – radıyallahu anhu – isə Bənu Bəyadada qıldırmışdır”. "İrvaul Ğalil" 3/69.

1240 "Fəthul Bari" 2/354.

1241 "əl-İqna" əsərinin şərhi "Kəşşəful qina" 2/21, "əl-Kəşşəf" 1/20.

1242 Buxari 5/73 "Ənsarların fəziləti" kitabı.

1243 Qəbilənin tam adı: Bəni Salim İbn Avf İbn Amr İbn Avf İbn Xəzracdır. Xəzrac, Bəni Səlimin cahillik dövründə olan əcdadıdır. Bax: Səmaninin "Əl-Ənsab" əsəri, cild 7, səh. 12; "Cəmharatu Ənsabil arab" səh. 353; "’əl-Əlam" cild 3, səh. 72.

1244 Onun ilk dəfə cümə namazını qıldırması haqda aşağıdakı mənbələrə bax: İbn Hişam "əs-Siratun nəbəviyyə" 2/121; İbn Qeyyim "Zədul Miad" 3/59; İbn Kəsir "əl-Bidəyə van-nihəyə" 3/198; ƏbdürRəzzaq əl-Munavi "Şərhu əlifiyyətu əs-siratun nəbəviyyə" səh. 81; Əli ibn Burhan əl-Hələbi "əs-Siratul hələbiyyə" 2/242; əs-Salihi "Subulul hudə var-raşəd" 3/387; Muhəmməd Sadiq Urcun "Muhəmməd Rəsulullah" 2/581; Əbu Turab əz-Zahiri "əl-Əsərul muqtəfə fi hicratil mustafa" səh. 42.

1245 Əbu Davud 1069 Namaz; "Kəndlərdə cümə namazı" fəsli; İbn Macə 1082 Namaz qılmaq; "Cümənin fərz olması" fəsli; Hakim 1/281; Beyhaqi 3/176, İbn Hişam "Əs-Sira" 1/235; Hafiz "Təlxisul habir" 3/68, əl-Albani "İrvaul ğalil" 3/67, Arnavut "Təhqiq Zədul Miad" 1/373.

1246 ƏbdürRəzzaq "əl-Musannəf" əsərində 3/160, Cümə "Cümə namazını ilk qıldıran" fəslində rəvayət etmişdir. Təbərani "əl-Əvsat" əsərində rəvayət etmiş, Hafiz İbn Həcər isə "Təlxisul Həbir" 2/60, əl-Albani "İrvaul Ğalil" 3/68.

1247 İbn Səd "Təbaqat" 1/239.

1248 "Fəthul Bari" 2/356.

1249 İbn Səd "Təbaqat" 3/609.

1250 Əbu Yəla 2317, Təbərani 2/107, İbn AbdulBərr 17/23.

1251 “Fətava Suğra” 4/224.

1252 “İsraul Haqq Alə Xalq” 385.

1253 “Durarus Saniyyə” 8/217.

1254 “Lika əl-Babul Məftuh” kasset 127.

1255 Müslim.

1256 Buxari 6268, 6444, Müslim 153, 282, 2351.

1257 Əbu Davud 3116, 3118, əl-Albani “Səhih”.

1258 Tirmizi 3590, əl-Albani “Həsən”.

1259 İbn Hibban 6218, Həkim 1936, Nəsəi “Sunənul Kubra” 10670, 10980, Əbu Yala “Müsnəd” 13993, Bəğavi 1273, İbn Həcər “Fəth” 11/208, əl-Albani “Daif Tərğib” 923, “Kəlimətul İxlas” 1/57.

1260 Muslim 27, 148, 148.

1261 Buxari 99, 6201.

1262 əl-Albani “Səhih Tərğib” 1523.

1263 əl-Albani “Səhih Tərğib” 1525, 1528, “Səhih Silsilə” 1932, “Cəmius Sağir” 6/188.

1264 İbn Məcə 3796, əl-Albani “Səhih Silsilə” 2278.

1265 əl-Albani “Səhih Cəmi” 6318.

1266 əl-Albani “Səhih Cəmi” 6319.

1267 Müslim 26, 145, Əhməd 498.

1268 Müslim 23, 139, 151.

1269 Buxari 128, Müslim 32, 157.

1270 Tirmizi 2639-2641, İbn Məcə 4300, Əhməd 2,4/213, əl-Həkim 1/5-6,213,529 əl-Albani «Səhih Hədislər Silsiləsi» 135, «Səhihul Cəmi» 1776.

1271 Müslim 151.

1272 Buxari 5827, Müslim 283, İbn Hibban 169,

1273 Muslim 27, 147, 148.

1274 Buxari 25, Müslim 22.

1275 Buxari 3435, Muslim 28.

1276