Tormoz boshqaruvi

Tormoz barabani

Barabanining tarkibiy tuzilishiga g’ildirak silindr, kolodka, orqa tarelka va tormoz barabanini va g’ildirakli silindrning strukturasini o’rnatish tartibi ostki rasmda ko’rsatilgan tartibda bajariladi.Kantakli chulg’am turi

5.3.Friksion tormoz boshqaruvi

Friksion mexanizm haqida umumiy ma’lumot

Ishqalanuvchi mexanizm (2.56-rasmda ko’rsatilganidek), aylanuvchi barabanga tormoz berilganda, ishqalanish kuchi tufayli kolodka barabanni aylantirishga intiladi va bu esa ishqalanish kuchini kengayishiga olib keladi. Bunday harakat o’zi paydo bo’ladigan ta’sir kuchi harakati deb ataladi. Biroq, ishqalanish kuchi tufayli o’ng kolodka barabandan ajralish kuchini sekinlashtiradi va buning natijasida ishqalanish kuchi kamayib boradi. Yuqorida ta’kidlab o’tilganidek, kolodkadagi o’zi paydo bo’ladigan ta’sir kuchi harakati bosh kolodka deb atalsa, ikkinchi kolodka esa tormozlovchi kolodka deb nomlanadi.
Tormoz berilganda, o’zi paydo bo’ladigan ta’sir kuchi harakatining turlaridan biri kolodkaga muvofiq holatda ishlashgandagina sodir bo’lsa, bunda turi yordamchisiz tormoz mexanizm turi deb ataladi va o’zi paydo bo’ladigan ta’sir kuchi harakati har ikki kolodkaga muvofiq holatda ishlaganda bunday turi yordamchi tormoz mexanizmni deb ataladi. (2.57-rasmga qarang)

tasir

2.56-rasm. Energiya harakati xavfsizligi 2.57-rasm. Tormoz kuchi taqsimlanishi

To’g’ri va qarama qarshi harakatlanuvchi kalodkalar

(5.58-rasmda ko’rsatilgan) ikki kolodkalar va ikki tayanch barmoqning tormoz harakati baraban aylanishida aks ettirilgan. O’zidan paydo bo’ladigan ta’sir kuchi harakatida oldinga harakatlanuvchi kolodkani oldinga harakatlanuvchi kolodka deb atalsa, o’zidan paydo bo’ladigan ta’sir kuchi harakatidaga nisbatan teskari harkatlanuvchi kolodkani teskari harakatlanuvchi kolodka deyiladi.

Barabanli aylanish

O`rama barmoq

Barabanli aylanish

harakat

Qarama qarshi

harakat

1chi

oldinga

2chi

Ajiralishni
birlashtirish

2.58-rasm. Klodkani to’g’ri va teskari harakati 2.59-rasm. Birlamchi va ikkilamchi kalodka