Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Tashxodjayev, M. G. Umarxodjayeva

 
 
 
 
8.4-rasm. Korporativ madaniyat samaradorligining qadriyat iboralari. 
 
Bu yerda samarali korporativ tuzilmaning asosiy vazifalari 
quyidagilardir: 
–
to‘plangan madaniyatning eng yaxshi elementlarini takrorlash, 
yangi qiymatlarni ishlab chiqarish va ularni to‘plash; 
–
baholash va normativ funksiyalar; madaniyat funksiyalarini 
tartibga solish, ya’ni madaniyatni ko‘rsatish va xatti-harakatlarni 
tartibga soluvchi vosita sifatida qo‘llash; 
–
bilim 
funksiyasi; 
korporativ 
madaniyat 
insonning 
dunyoqarashiga ta’sir qiladi, ko‘pincha korporativ qadriyatlar inson va 
jamoaning qadriyatlariga aylanadi yoki ular bilan ziddiyatga keladi; 
–
aloqa funksiyasi korporatsiyalarda qabul qilingan qadriyatlar, 
xatti-harakatlar normalari va madaniyatning boshqa elementlari, 
xodimlarning o‘zaro tushunish va o‘zaro aloqasi ta’minlanadi; 
–
jamoat xotirasi funksiyasi, korporastiya tajribasini saqlab qolish 
va to‘plash; 
–
dam olish funksiyasi tashkilotning madaniy faoliyatining 
tarkibiy qismlarini qabul qilish jarayonida ma’naviy kuchlarni tiklash 
 Korporativ 
madaniyat sa-
maradorlig-
ining qadriyat 
iboralari 
qonuniylik
 
Biznes maqsadlari; 
Kompaniya missiyasi 
moslashuv
Prinsiplar: 
moslashuvchanlik; 
ishonuvchanlik; 
javobgarlik 
Maqsadlarga erishish
 
Xodimlarni axborot bi-
lan qo‘llab-quvvatlash, 
boshqaruv uslubi 
integratsiya
 
Prinsiplar: 
Biznesni yuritishning 
axloq me’yorlari; 
kommunikatsiyalar 

---

149 
faqat korporativ madaniyatning yuksak axloqiy salohiyati va xodimlar 
ishtirokida va uning qadriyatlarini taqsimlashda mumkin bo‘ladi. 
Katta brendli mijozlarga yo‘naltirilgan kompaniyalarda paydo 
bo‘ladigan bir qator asosiy murakkabliklar, muammolar va xatolar 
mavjud. 
Birinchidan, 
korporativ 
madaniyatni 
shakllantirish 
tayyor 
strategiyasiz davom etadi. Bu qabul qilinishi mumkin emas, chunki bu 
maqsad uchun zarur bo‘lgan qadriyatlar to‘plamini belgilaydigan uzoq 
muddatli istiqbol. 
Ikkinchidan, har doim ham ishlab chiqilgan missiya, tashkilotning 
maqsadi va ularni amalga oshirish yo‘llari jamoa guruhlari va a’zolari 
tomonidan taqsimlanadi, ularning manfaatlari va ular tomonidan 
to‘g‘ri tushuniladi. 
Uchinchidan, faqat korporativ madaniyatning istalgan rejimi 
ko‘pincha chizilgan va hozirgi vaqtda o‘rganilmagan. Ya’ni istalgan va 
mavjud madaniyat o‘rtasidagi farq aniqlanmagan, shuning uchun 
korporativ madaniyatni to‘g‘rilash dasturlari yo‘q (ba’zi qadriyatlarni 
boshqalar bilan almashtirish). 
To‘rtinchidan, madaniyatning shakllanishiga ta’sir qiluvchi 
quyidagi omillar har doim ham e’tiborga olinmaydi: 
–tashkilotning harakatlantiruvchi kuchlari; 
boshqaruv bobining intilishlari; 
xodimlarning istaklari; 
–tashkilotning axloqiy va psixologik muhiti; 
javobgarlik, huquq va hokimiyatni taqsimlash; 
qarorlarni ishlab chiqish va qabul qilish usullari; 
–kommunikatsiyalar va ularning sifati; 
talab qilingan tashabbuslar va innovastiyalar; 
nazorat turlari va boshqalar. 
2018-yilida Afg‘onistonning Mozori Sharif shahrida O‘zbekistonda 
faoliyat 
ko‘rsatadigan 
“Artel” kompaniyasi maishiy texnika 
vositalarining taqdimoti bo‘lib o‘tdi. Unda 100 nafardan ziyod tad-
birkor hamda ommaviy axborot vositalari vakillari ishtirok etdilar. 
Mazkur tadbirni o‘tkazishdan ko‘zlangan maqsad, avvalo, keng 
jamoatchilikni va biznes doiralar vakillarini mamlakatimizda ishlab 
chiqarilayotgan zamonaviy sanoat mahsulotlarining turlari hamda bu 
sohadagi imkoniyatlarimiz bilan yaqindan tanishtirish, shuningdek, 

---

150 
O‘zbekiston va Afg‘oniston o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy munosabatlarni 
yanada mustahkamlash, xususiy tadbirkorlik subyektlari bilan o‘zaro 
sherikchilik aloqalarini o‘rnatishdan iboratdir. 
Taqdimot chog‘ida “Artel” tomonidan ishlab chiqarilgan maishiy 
texnika vositalarining 50 dan ortiq turi, ularning texnik xususiyatlari 
hamda kompaniyaning imkoniyatlari haqidagi batafsil ma’lumotlar 
ishtirokchilar e’tiboriga havola qilindi. “Bobur Samim” kompaniyasi 
(“Artel”ning hududiy distribyutorlik markazi) bo‘lim boshlig‘i 
Habibullo Mustafoning ta’kidlashicha, mazkur kompaniya brendi osti-
da ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar Afg‘onistonning sharqiy hudud-
laridagi bozorlarda qisqa davr ichida munosib o‘rinni egalladi. Bugun-
gi kunga kelib ularga bo‘lgan talab tobora ortib bormoqda. 
Shu o‘rinda H.Mustafo mamlakatimiz iqtisodiyotining ko‘plab so-
halarida 
erishilgan 
muvaffaqiyatlarni 
yuqori 
baholar 
ekan, 
o‘zbekistonlik va afg‘onistonlik tadbirkorlarni o‘zaro hamkorlikni 
yanada rivojlantirishga chaqirdi. 
“Artel” kompaniyalar guruhi korхonalarida “Artel” va “Samsung” 
brendi ostida zamonaviy va raqobatbardosh sovutgich, muzlatgich, kir 
yuvish mashinalari, butlovchi qismlar va qadoqlash mahsulotlari ishlab 
chiqarilmoqda hamda yetti yuz nafarga yaqin kishi mehnat qilmoqda. 
 
Oliy Majlis Qonunchilik palatasining Sanoat, qurilish va savdo ma-
salalari qo‘mitasi raisi B.Niyozmatov, “O‘zelteхsanoat” aksiyadorlik 
kompaniyasi raisi E.Iminov va boshqalar davlat rahbari rahnamoligida 
sanoat tarmoqlarini diversifikatsiyalashga qaratilgan izchil islohotlar 
natijasida elektroteхnika sohasi izchil rivojlanayotganligi hamda iqti-
sodiy va teхnik 
muammolar 
samarali hal etilayotganligini 
ta’kidlashdi
39
.
Bir nechta misol keltirildi: 
2005-yilda tarmoqda mahsulot ishlab chiqarish hajmi 80 milliard 
so‘mni tashkil etgan bo‘lsa, o‘tgan yili bu ko‘rsatkich 1 trillion 300 
milliard so‘mga yetgan. So‘nggi yillarda energetika, neft-gaz va tog‘-
kon sanoatlariga, ijtimoiy soha obyektlariga 1 trillion 5 milliard 
so‘mdan ziyod mahsulot yetkazib berilgan. Kompaniya tizimida kabel, 
elektroteхnika, maishiy teхnika mahsulotlari ishlab chiqarish hamda 
хizmat ko‘rsatish bilan shug‘ullanuvchi 40 dan ortiq korхona faoliyat 
39
Podrobney
e: https://www.norma.uz/oz/parlament_habarlari/sanoatni_rivojlantirish_yulida 

---

151 
ko‘rsatayotgan bo‘lsa, ularning 30 ga yaqini eksport faoliyatiga jalb 
etilgan. O‘tgan yili qariyb