Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

Asosiy tayanch tushunchalar 
 
Pul muomalasi –
pulning iqtisodiyotda o‘z vazifalarini bajarish jarayonida 
to‘xtovsiz harakatda bo‘lishi, tovarlar va xizmatlar ayirbosh qilish jarayonida 
qo‘ldan qo‘lga o‘tib, aylanib turishi. 
Pul tizimi
– tarixan tarkib topgan va mamlakat milliy qonunchiligi bilan 
mustahkamlangan pul muomalasini tashkil qilish shakli. 
Inflyatsiya
– qog‘oz pul birligining qadrsizlanishi. 
Kredit
– bo‘sh turgan pul mablag‘larini ssuda fondi shaklida to‘plash va 
ularni takror ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun qarzga berish. 
Foiz normasi (stavkasi)
– foiz yoki foizli daromadning qarzga berilgan pul 
summasiga nisbatining foizda ifodalanishi. 
Bank krediti
– pul egalari (banklar va maxsus kredit muassasalari) tomonidan 
qarz oluvchilarga (tadbirkorlar, davlat, uy xo‘jaligi sektori) beriluvchi pul 
ssudalari. 

---

646 
Xo‘jaliklararo kredit
– bir korxona (muassasa) tomonidan ikkinchisiga 
berilib, ularning kapital qurilish, qishloq xo‘jalik sohalaridagi munosabatlariga, 
shuningdek, ichki xo‘jalik hisobi bo‘g‘inlari bilan munosabatlariga xizmat qiluvchi 
qarz mablag‘lari.
Tijorat krediti
– korxonalar, birlashmalar va boshqa xo‘jalik yurituvchi 
subyektlarning asosan to‘lovni kechiktirish yo‘li bilan tovar shaklida bir-biriga 
beradigan kreditlari.
Iste’mol krediti
– xususiy shaxslarga, avvalo, uzoq muddat foydalanadigan 
iste’mol tovarlari sotib olish uchun ma’lum muddatga beriluvchi qarz mablag‘lari. 
Ipoteka krediti
– ko‘chmas mulklar (er, bino) hisobiga uzoq muddatli 
ssudalar shaklida beriluvchi qarz mablag‘lari.
Davlat krediti
– kredit munosabatlarining o‘ziga xos shakli bo‘lib, bunda 
davlat pul mablag‘lari qarzdori, aholi va xususiy biznes esa kreditorlari bo‘lib 
chiqadi.