Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

Asosiy tayanch tushunchalar 
 
Talab
– pul bilan ta’minlangan, to‘lovga qodir ehtiyoj; ma’lum vaqt 
oralig‘ida, narxlarning mavjud darajasida iste’molchilarning tovar va xizmatlar 
ma’lum turlarini sotib olishga qodir bo‘lgan ehtiyoji.
Yakka talab 
– har bir alohida iste’molchi (masalan, shaxs, oila, korxona, 
firma)ning tovarning shu turiga bo‘lgan talabi.
Bozor talabi 
– bir qancha (ko‘pchilik) iste’molchilarning shu turdagi tovar 
yoki xizmatga bo‘lgan talablari yig‘indisi. 
Talab qonuni 
– tovar narxi va sotib olinadigan tovar miqdori o‘zgarishi 
o‘rtasida bo‘ladigan teskari yoki qarama-qarshi bog‘liqlik. 
Talab egri chizig‘i 
– narx va talab hajmining o‘zgarishi o‘rtasidagi teskari 
bog‘liqlikni ko‘rsatuvchi egri chiziq. 
Oliy toifali tovarlar 
– daromadning o‘zgarishi bilan talab miqdori to‘g‘ri 
bog‘liqlikda o‘zgaradigan tovarlar.

---

235 
Past toifali tovarlar 
– daromadning o‘zgarishi bilan talab miqdori teskari 
bog‘liqlikda o‘zgaradigan tovarlar. 
Engel qonuni 
– iste’molchi daromadi bilan u tomonidan sotib olinishi 
mumkin bo‘lgan tovarlar miqdori o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik.
Taklif
– ma’lum vaqt oralig‘idagi narxlarning muayyan darajasida ishlab 
chiqaruvchi yoki sotuvchilar tomonidan ma’lum turdagi tovar va xizmatlarning 
bozorga chiqarilgan miqdori. 
Taklif qonuni 
– narxning o‘zgarishi bilan taklif etilayotgan tovar miqdorining 
to‘g‘ri bog‘liqlikdagi o‘zgarishi.
Bozor muvozanati 
– talab miqdori bilan taklif miqdori o‘rtasidagi nisbat bir-
biriga teng bo‘lgan holat.
Bozor narxi 
– bozor muvozanati vujudga kelgan holda shakllangan narx. 
Talabning narx bo‘yicha egiluvchanligi ko‘rsatkichi 
– talab hajmiga ta’sir 
qiluvchi boshqa omillar o‘zgarmay qolgan sharoitda narxning bir foizga o‘zgarishi 
talabning necha foizga o‘zgarishini ifodalovchi ko‘rsatkich.