Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

Qo‘shimcha mahsulot
– sof mahsulotning zaruriy mahsulotdan ortiqcha 
qismi, ya’ni qo‘shimcha ish vaqtida qo‘shimcha mehnat bilan yaratilgan mahsulot. 
Qo‘shimcha mahsulot massasi
– yil davomida olingan qo‘shimcha 
mahsulotlar yig‘indisi.
Qo‘shimcha mahsulot normasi
– qo‘shimcha mahsulot massasining zaruriy 
mahsulotga nisbati. 
Ishlab chiqarish funksiyasi
– ishlab chiqarish omillari bilan uning samarasi 
o‘rtasidagi bog‘liqlik. 
Umumiy mahsulot
– jalb qilingan barcha ishlab chiqarish omillaridan 
foydalanish evaziga olingan mahsulotning mutlaq hajmi. 
O‘rtacha mahsulot
– jalb qilingan barcha ishlab chiqarish omillarining bir 
birligiga to‘g‘ri keladigan mahsulot hajmi.
So‘nggi qo‘shilgan mahsulot
– eng so‘nggi qo‘shilgan omil (kapital yoki 
ishchi kuchi) evaziga o‘sgan mahsulot hajmi. 
Mehnat unumdorligi
– ishchi kuchining vaqt birligi mobaynida mahsulot 
yaratish qobiliyati.
 
Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar 
1.
Ishlab chiqarish omillari nimalardan iborat? 
2.
Ishchi kuchi nima, uning mehnat tushunchasidan nima farqi bor? 
3.
Kapital tushunchasiga ta’rif bering va uning tarkibiga nimalar kirishini 
tushuntirib bering. 

---

95 
4.
Ishlab chiqarish jarayonining mazmunini va uning ikki tomonini 
tushuntiring. 
5.
Oddiy va kengaytirilgan takror ishlab chiqarishning mohiyati nimada? 
6.
Ishlab chiqarishning umumiy va pirovard natijalarini tushuntirib bering. 
7.
Yaratilgan mahsulotning natural va qiymat tarkibi nimalardan iborat? 
8.
Zaruriy va qo‘shimcha mahsulot nima, qo‘shimcha mahsulot normasi va 
massasi formulasini yozib tushuntiring. 
9.
Qo‘shilgan mehnat, qo‘shilgan kapital va qo‘shilgan mahsulot 
tushunchalarini izohlab bering. 
10.
So‘nggi qo‘shilgan mehnat va kapital unumdorligining pasayib borish 
qonunining mohiyati nima va u hozirgi davrda amal qiladimi? 

---

96