57
Sharqiy Rim imperiyasi hududida qadimgi madaniy markazlarning
mavjudligi Konstantinopol cherkovidan mustaqil cherkovlarning ajralib chiqishiga
shart-sharoit yaratgan. Ill—IV asrlarda Sharqiy Rim imperiyasi xududida
Konstantinopol cherkovidan tashqari, Aleksandriya (Misr) Antioxiya (Suriya),
Ierusalim (Isroil) kabi mustaqil cherkovlar paydo bo’lgan va undagi bo’linish jarayoni
keyingi davrlarda ham davom etgan.
Sharqiy Rim (Vizantiya)da mustaqil cherkovlarning mavjudligi bu erda aslo
diniy-siyosiy markaz yo’qligini anglatmaydi. XI asrgacha Vizantiya imperiyasi
Sharqning eng qudratli davlatlaridan biri bo’lgan. Konstantinopol cherkovi imperiya
xududidagi mustaqil cherkovlarni vaqtinchalik bo’ysundirib, xristianlikning
markaziga da’vogarlik qilib, Rim papasiga qarshi kurash olib borgan.
Sharqiy cherkov rasman grek-kafolik cherkovi deb atalgan. «Cherkov»
atamasiga «kafolik» so’zining qo’shib ishlatilishidan, uning o’z e’tiqodini katolitsizm
kabi jahon diniga aylantirishga intilganligini ko’rishimiz mumkin. Yuqorida qayd
etilganidek, Sharqiy Rim imperiyasidagi vaziyat tamoman boshqacha bo’lgan.
Keyinchalik islom davlatlarining qattiq
siquvi imperiyani siyosiy va iqtisodiy jihatdan
zaiflashtirgan. Birin-ketin unga bo’ysundirilgan cherkovlar yana mustaqilligini tiklab
olgan.
Hozirgi davrda 15 ta
Dostları ilə paylaş: