349
axborot noaniqligi yoki to‗liqmasligi tushuniladi. Loyihani amalga oshirish
jarayonida ro‗yobga chiqadigan xalal beruvchi holatlar kelib chiqishi bilan bog‗liq
bo‗lgan noaniqlik xatarlari. Loyihaga baho berishda quyidagi noaniqlik va
investitsion xatarlarga e‘tibor qaratiladi:
-iqtisodiy qonunchilik va joriy iqtisodiy holat barqarormasligi, investitsiya
qilish va foydani ishlatish shartlari bilan bog‗liq xatar.
-tashqi iqtisodiy xatar (savdo va yetkazib berishlariga chegaralar kiritish,
chegaralarini berkitish va h.);
-siyosiy holat noaniqligi mamlakat yoki regionda ijtimoiy-siyosiy
o‗zgarishlar xatari;
-bozor konyukturasini, valyuta kurslarini tebranishlari;
-tabiiy-iqlimiy sharoitlar aniqmasligi, tabiiy ofatlar ro‗y berish ehtimoli;
-ishlab chiqarishni texnologik xatari (avariyalar, uskunalar xato ishlashi, ishlab
chiqarish braklari);
-qatnashchilarning maqsadlari, qiziqishlari va axloqi noaniqligi;
-qatnashchi korxonalarning ish holati va moliyaviy ahvoli haqidagi
axborot to‗qimasligi yoki noaniqligi.
Eng aniq usul bu noaniqlikni rasmiylashtirilgan ravishda ifodalash
usulidir. Innovatsion loyihalarni baholashda eng ko‗p uchraydigan noaniqliklar
turlariga nisbatan bu usul quyidagi etaplarni o‗z ichiga oladi:
-loyihani amalga oshirishni ehtimolli shartlarini va bu shartlarga javob
beruvchi xarajatlarning barchasini ifodalash (sug‗urta bilan bog‗liq sanksiya va
xarajatlarni hisobga olgan holda);
-noaniqlik omillari haqidagi boshlang‗ich axborotlarni amalga oshirishni
alohida ehtimolli shartlari va mos samaradorlik ko‗rsatkichlar hamda
ularni o‗zgarish intervallari haqidagi axborotga aylantirish;
-amalga oshirish shartlari noaniqligini hisobga olgan holda loyihaning
umumiy samaradorligi ko‗rsatkichlarini aniqlash va h.k.
202
202
Инновационный менеджмент. Дорофеев-Дресвянников,2009-C.163.
