Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

Marjinal foyda va uning omilli tahlili hisob-kitoblari 
Ko„rsatkichlar 
O„tgan yil 
Hisobot yili 
shartli 
Hisobot yili 
Mahsulot sotishdan yalpi 
tushum 
Mo‗*Bo‗ 
Mx*Bo‗ 
Mx*Bx 
Sotilgan mahsulotni ishlab 
chiqarish 
tannarxida 
o‗zgaruvchan xarajatlar 
Mo‗*O‗o‗ 
Mx*O‗o‗ 
Mx*O‗x 
Marjinal foyda 
Mo‗(Bo‗-
O‗o‗) 
Mx(Bo‗-O‗o‗) 
Mx(Bx-O‗x) 
Sotilgan 
mahsulot 
tannarxida 
o‗zgarmas 
xarajatlar 
Do‗ 
Dx 
Dx 
Mahsulot 
sotishdan 
sof 
foyda 
Mo‗(Bo‗-
O‗o‗)-Do‗ 
Mx(Bo‗-O‗o‗)-
Dx 
Mx(Bx-O‗x)-
Dx 
Belgilar izohi: 
Mo‗, Mx – o‗tgan yil (Mo‗) va hisobot yilidagi (Mx) haqiqatda ishlab 
chiqarilgan mahsulotlar miqdori; 
Bo‗, Bx – o‗tgan yil (Bo‗) va hisobot yilidagi (Bx) sotilgan mahsulotlar 
birlik bahosi; 

---

379 
O‗o‗, O‗x - o‗tgan yil (O‗o‗) va hisobot yilida (O‗x) mahsulotlar birligiga 
o‗zgaruvchan xarajatlar; 
Do‗, Dx – o‗tgan yil (Do‗) va hisobot yilida (Dx) jami o‗zgaruvchan 
xarajatlar. 
Yuqoridagi bog‗lanishlardan marjinal foyda va uning o‗zgarishiga ta‘sir 
etuvchi omillarni ham hisob-kitob qilish mumkin. Marjinal foyda ko‗rsatkichi va 
uning o‗zgarishiga ta‘sir etuvchi, hisob-kitob qilinadigan omillarga mahsulotlar 
miqdori, birlik bahosi va bir birlikka o‗zgaruvchan xarajatlar o‗zgarishi ta‘siri 
kiradi. 
1. Marjinal foyda va uning o‗zgarishiga mahsulot miqdorini o‗zgarishi 
ta‘sirini topish uchun quyidagi bog‗lanishdan foydalaniladi; 
Mx * Bo„ - Mo„ * Bo„ = Bo„ * (Mx - Mo„) 
2. Marjinal foyda o‗zgarishiga baho o‗zgarishining ta‘sirini quyidagi 
bog‗lanishda topish mumkin;