Toshkent moliya instituti rasulova d. V., Xotamov I., Asatullaev X. S. Biznesni tadqiq etish usullari

2.1.-rasm. Marketing tadqiqotlarining yo’nalishlarini turkumlash belgilari 
Shu sababdan marketing tadqiqotlarini uyushtirish bozorning rivojlanish 
holati, raqobat jaddalligi, firmalarning ushbu bozorlarda faoliyat yuritish 
maqsadlari va vazifalar inobatga olinishi zaruriy ahamiyat kasb etadi. Marketing 
tadqiqotlari yo’nalishlarini belgilashda tegishli firmaning bozorda faoliyat yuritish 
o’rni, vazifalarini inobatga olish lozim. Marketing tadqiqotini amalga oshirishda 
izlanish muammosi bilan uning maqsadlari o’rtasida tafovut – farqlanish 
mavjudligiga etarlicha e’tibor berilmaydi. Buning oqibatida keyingi bosqichlarda 
sezilarli xatolarga yo’l quyiladi. Shu sababdan to’g’ri va aniq belgilangan 
muammo, tayinli maqsadga erishish uchun puxta zamin yaratadi. Masalan, yuqori 
sinfdagi avtomobillar ishlab chiqaruvchi «A» firmaning X – modelli 
avtomobillarini ichki bort kompyuteri va radio telefoni bilan bir yo’la jihozlab 
chiqarishni misol qilib olaylik. Dunyo tajribasidan shu narsa ma’lumki, barcha 
avtomobil ishlab chiqaruvchi firmalar ushbu «qo’shimcha jihozlarni» qo’shimcha 
tanlov va unga xos bo’lgan haq evaziga bajaradilar. «A» avtomobil firmasi 
raqobatchilardan ajralish, yuqori iste’mol darajasidagi xaridorlar uchun urinishi 
qanday muammoni hal etishi va maqsadlarni ko’zlashini ko’rib o’tamiz. Bort 
kompyuter va radio telefonli avtomobillarga bo’lgan ommaviy ehtiyoj va buyurtma 
asosida bajarish qanday manfaatlarga erishish imkonini beradi? Ushbu 
«qo’shimcha jihozlar» uchun xarajatlar va daromadlarga ta’siri qay jihatda bo’ladi? 

---

36 
«qo’shimcha jihozlar» avtomobil harakati xavfsizligiga va boshqaruvchiga qanday 
afzalliklar va xatarli xolatlar yaratadi? Ushbu savollar tadqiqot maqsadiga 
yo’naltirilgan savollar ko’lami bo’lib, ular ko’lamni kengaytirish va yanada 
aniqlashtirish mumkin. Asosiy maqsad esa «A» firmaning yangi modeliga bo’lgan 
ehtiyojini oshirish imkoniyatlarini topish hisoblanadi. Demak, «A» avtomobil 
firmasi «qushimcha jihozlar» hisobiga iste’mol doirasini oshirish siyosatini 
yuritmoqda.