Toshkent moliya instituti rasulova d. V., Xotamov I., Asatullaev X. S. Biznesni tadqiq etish usullari

 
 
5.1-rasm. Bozor va ishlab chiqarishning o’zaro munosabati 
Marketingni boshqarish bozorni barcha tashkil etuvchilarni (qismlarini) 
(xaridorlar, ularning talabi, tovarlar, narxlar, raqobatchilar) tahlil qilishdan va 
baholashdan boshlanadi. Maqsad – olingan axborot asosida firmaning bozorda 
o’zini qanday tutishi kerakligini ishlab chiqish. Axborotning bozordan ishlab 
chiqaruvchilar tomon xarakatlanishi 
marketing tadqiqotlari jarayonining 
mazmunini tashkil qiladi. Keyinchalik ishlab chiqariuvchilar va bozorlar 
o’rtasidagi axborot almashinuvi marketing kommunikatsiyalarining turlicha – 
reklama, shaxsiy sotuv, public relations kabi shakllarida davom etadi. 
Tijorat dunyosi – murakkab hodisa. Tadbirkor qanchalik boy tajribaga ega 
bo’lmasin, qanchalik beqiyos intuitsiyaga ega bo’lmasin har qanday holatda ham 
unga dinamik tarzda rivojlanib borayotgan tovar va xizmatlar bozori to’g’risida 
to’liq va obyektiv axborot zarur bo’ladi. Kim marketing axborotiga egalik qilsa 
o’sha bozorda muvaffaqiyatga erishadi.
Uzoq vaqt va katta mablag’ talab qiladigan menejerlar tomonidan yangi tovar 
ishlab chiqarish, uni bozorga olib chiqish, raqobatbardoshligini kuzatish va 
nihoyat, ishlab chiqarishni to’xtatish to’g’risida qaror qabul qilish jarayoni, odatda, 
ishonchli va o’z vaqtida taqdim etilgan marketing axborotiga asoslanadi. 
Zamonaviy marketing axborotga tayanadi. 
Marketing faoliyati ikki oqim bilan bevosita bog’liq bo’lib, birinchi oqim -
Ишлаб чиқариш 
(сотувчилар 
гуруҳи) 
Бозор 
(сотувчилар 
гуруҳи)
Коммуникация 
Товарлар
Пуллар
Ахборот 

---

76 
firma faoliyati natijalari to’g’risida axborot, ikkinchisi bozor va atrof-muhit 
to’g’risidagi axborot oqimidir. Marketing faoliyati ana shu ikki oqimga ta’sir 
ko’rsatib, iste’molchilar talabini maksimal darajada qondirish va firmalar foydasini 
ta’minlashga qaratilgan.