Toshkent moliya instituti sh. N. Fayziev, R. D. Dusmuratov, A. A. Karimov, I. N. Kuziev, A. Z. Avlokulov

 
-
Ichki tizimdagi nazorat jarayonlarini tasdiqlash;
 
-
Ichki nazorat va axborot qayta ishlovi tizimining samarali ishlovining 
tahlili;
 
-
Boshqaruvning axborot tizimi tomonidan beriladigan ma’lumotlarinnig 
sifatliligini baholash.
 
Ichki audit xizmatining maqsadi – jamiyatning kuzatuv kengashi va 
aktsiyadorlarini to’g’ri va o’z vaqtida axborot bilan taminlash, korxonaning 
moliyaviy xo’jalik faoliyatini nazorat qilish, ishlab chiqarish imkoniyatlarini 
baholab borish hamda korxonani barqaror faoliyat yuritishini ta’minlashdar. 
Ichki audit xizmati maqsadidan kelib chiqib, korxonalardagi ichki audit 
xizmati to’g’risidagi NIZOMga muvofiq quyidagilar ichki audit xizmatining 
asosiy vazifalari hisoblanadi: 

kuzatuvchi kengashni ishonchli axborot bilan ta’minlash va ichki audit 
amalga oshirilishi natijalari bo’yicha korxona faoliyatini takomillashtirishga 
doir takliflarni tayyorlash; 
Ichki auditning asosiy tavsiflari 
Mustaqillik va ob’ektivlik 
Tashkilot faoliyatini rivojlantirish 
Kafolat va maslahatlar berish 

---

170 

ichki audit jarayonida aniqlanadigan kamchiliklarni bartaraf etish 
yuzasidan korxona boshqaruv organlariga tavsiyalarni tezkorlik bilan kiritish, 
ularning bartaraf etilishini nazorat qilish. 
Ichki auditorlar o’zlarining tekshirayotgan ob’ektiga ko’ra va korxonaning 
faoliyatidan kelib chiqib o’z oldiga bir qancha vazifalarni qo’yishi mumkin, 
ammo ichki auditorlarning umumiy vazifalari quyidagilar hisoblanadi 

tasdiqlangan biznes-reja bajarilishini; 

korporativ boshqarish tamoyillariga rioya qilinishini; 

buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobning holatini; 

soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar to’g’ri hisoblab chiqilishi va 
to’lanishini; 

moliya-xo’jalik faoliyatini amalga oshirishda qonun hujjatlariga rioya 
etilishini; 

aktivlarning holatini; 

ichki nazoratning holatini tekshirish va ularning monitoringini olib borish 
yo’li bilan faqat ichki audit xizmati xodimlari tomonidan amalga oshiriladi. 

tuziladigan xo’jalik shartnomalarining qonun hujjatlariga muvofiqligi 
yuzasidan ekspertiza o’tkazish; 

buxgalteriya hisobini yuritishda va moliyaviy hisobotni tuzishda 
korxonaning tarkibiy bo’linmalariga metodik yordam berish, ularga moliya, 
soliq, bank qonunlari va boshqa qonun hujjatlari masalalari bo’yicha 
maslahatlar berish; 

texnik topshiriqlarni ishlab chiqishda, tashqi auditorlik tashkilotlarining 
takliflarini baholashda hamda auditorlik tekshirishlarini o’tkazish uchun tashqi 
auditorlik tashkilotini tanlashda tavsiyalarni tayyorlashda korxonaning 
kuzatuvchi kengashiga ko’maklashish. 

Kuzatuvchi kengash tomonidan korxona ixtisosidan kelib chiqib qonun 
hujjatlariga muvofiq tekshirishni o’tkazishning boshqa yo’nalishlari belgilanishi 
mumkin. 

---

171 
B.A.Hasanovning ilmiy izlanishlarida ko’rsatilishicha 
ichki audit 
xizmatining asosiy vazifasi
korxona rahbariyati tomonidan tasdiqlangan o’zining 
Nizomi, mutaxassislik maqomi asosida korxona rahbariyatini mehnat 
unumdorligini va ishlab chiqarishning samaradorligini oshirish bo’yicha 
axborotlar bilan ta’minlashdan iborat.
Ichki audit tizimini yaratishda quyidagi muhim tamoyillar asos qilinib 
olinishi kerak. 

Ichki auditning aniq maqsadga qaratilganligi tamoyili; 

Ichki audit tizimining yaxlitligi va to’liqligi tamoyili; 

Ichki auditning hujjatlarga asoslanganlik tamoyili;

Axborotni avtomatik tarzda qayta ishlash tamoyili; 

Tezkorlik tamoyili. 
O’zbekiston korxonalarida ichki audit xizmatini tashkil qilish quyidagi 
afzalliklarga ega: 
Birinchidan, 
korxona boshqaruv kengashiga bo’limlar ustidan samarali 
nazorat o’rnatish imkonini beradi. 
Ikkinchidan, 
ichki auditorlar o’tkazadigan maqsadli tekshiruv va tahlilning 
istiqbolli yo’nalishlarini aniqlab beradi. 
Uchinchidan, 
ichki auditorlar tekshiruv bilan bilan birga bosh korxona, 
uning filiallaridagi moliyaviy – iqtisodiy , buxgalteriya va boshqa bo’limlar 
xodimlariga maslahatlar berish vazifasini ham bajaradilar. 
Ichki audit nafaqat xususiy mulk egalari, balki kompaniyaning 
menejmentiga ham zarur. Menejerlarning maqsadi – oldiga qo’yilgan 
maqsadlarga erishishda samarali yo’llar orqali biznesni boshqarish. Ushbu 
masalalarni ijobiy hal etish ikki masalaga bog’liq: 
1)
Menejer boshqaruv masalalarini to’g’ri hal etish uchun etarli 
ma’lumotga egaligi;
 

---

172 
2)
Ichki auditning asosiy maqsadi – menejerlarga o’z zimmalariga 
qo’yilgan vazifani bajarishda yordam berish, ularga kompaniya aktivlarining 
samarali ishlatilishi.